This product is made possible through the generous support of
the All Children Reading partners: the United States Agency
for International Development (USAID), World Vision and the
Australian Agency for International Development.
It was prepared by Centre for Civil Integration and Inter-
Ethnic Relations and does not necessarily reflect the views of
the All Children Reading partners.
“Hər bir uşaq oxumalıdır – inkişaf üçün böyük çağırış” proqramı
tərəfdaşların - ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID),
World Vision və Avstraliya Beynəlxalq Agentliyinin (Australian
AID) dəstəyi ilə həyata keçirilmişdir.
Kitab
“Vətəndaş
İnteqrasiyası
və
Millətlərarası
Əlaqələr
Mərkəzi”tərəfindən hazırlanmışdır və proqram tərəfdaşlarının
nəzərlərini əks etdirməyə (və ya uyğun gəlməyə) bilər.
Mətnlər üzrə işləyirdilər: Şalva Tabatadze, Natiya Qorqadze, Elene
Cacanidze, İrine Şubitidze, Tamar Antadze, Maya İnasaridze.
Redaktor – Kaxa Qabuniya.
Cildləmə və illüstrasiyalar: İlya Çrelaşvili, Ana Beridze, İrakli
Pirtsxalaişvili.
Tərcüməçi: Qızxanım Əhmədova.
Tbilisi, 2013
1
Səviyyə
Oxu pilləsi
Uşaqlar üçün səviyyələrə bölünmüş uşaqlar üçün kitablar
XIII
1
Berlin divarı - Almaniyanın paytaxtı Berlin
şəhərində yerləşən 1378 kilometr uzunluğunda
divardır. Bu gün bu divardan yalnız uçurumlar
qalmışdır və bu da ora gələn qonaqların onu görməsi
və onun haqqında tarixi eşitmələri üçündür.
Berlin divarının tarixi isə həqiqətən də çox
maraqlıdır. Bu divar paytaxtı ikiyə bölməsi ilə
2
əlaqədardır. Divarın o tərəf-bu tərəfində yaşayan
insanların divarın digər tərəfinə keçmək və orada
qalmış tanışlarını və dostlarını görmək hüquqları
yox idi. Berlin divarı ilə çox kədərli əhvalatlar var,
onun uçurulması isə bütün Almaniya üçün sevimli
hadisə olmuşdu.
3
Berlin divarının quruluşu
1939-1945-ci illərdə bütün dünyada ən böyük
və ən dəhşətli müharibə davam edirdi. Bu müharibə
İkinci dünya müharibəsi adlanırdı, çünki onda
demək olar ki, bütün dünya iştirak edirdi. O
cümlədən Almaniya və Sovet İttifaqı. Sovet İttifaqı
bir neçə birləşmiş dövlətlərin adı idi, onlara həmin
dövrdə sovetlər deyilirdi.
4
İkinci dünya müharibəsi bitdikdən sonra
ölkələrdə hələ böyük qarışıqlıq, aclıq və qarşıdurma
var idi. İkinci dünya müharibəsi bitdikdən sonra
soyuq müharibə elan edildi. Bu, iki böyük və güclü
dövlətin – Amerika Birləşmiş Ştatları və Sovet
İttifaqı arasında gərgin vəziyyət idi. Onlar
müharibədən
sonra hökmranlığı bölüşdürə
bilmirdilər. Almaniyada da vəziyyət eyni idi, burada
amerikalı, eləcə də Sovet əsgərləri var idi. Onlar
Almaniyada öz hökmranlıqlarını gücləndirmək üçün
mübarizə aparırdılar. Ölkə bir neçə hissəyə
bölünmüşdü. Berlin də bölünmüşdü. Hələ ki, ayırıcı
divar bölünməmişdi, amma Berlinin bir hissəsindən
başqasına keçmək çətin idi. Hal-hazırda böyük Çek-
point Muzeyi yerləşən Berlinin ortasında əvvəllər
vətəndaşların yoxlanış yerləri var idi. Orada
Amerikalı və sovet əsgərləri dururdular və yoxlanış
xaricində ikinci tərəfə heç kimi buraxmırdılar.
5
Çekpoint Berlin divarının inşası müddətində
yaranmışdı. Qərbdən şərqə Berlinə keçid hüququ
yalnız Almaniyada işləyən xaricilərə, o cümlədən
diplomatlara verilirdi. Tezliklə möhkəm ayırıcı xətlə
paytaxtı ikiyə bölən Berlin divarı da tikildi. O,
1961-ci ildə qurulmağa başladı.
Divar əvvəlcədən yalnız bir idi, amma tezliklə
daha çox nəzarət üçün onun yanında ikinci divar da
quruldu. Qərbi Almaniya divarın bu tərəfində qaldı,
6
onu Sovet İttifaqı idarə edirdi. İki divarın arasında
kiçik torpaq sahəsi qaldı, onu almaniyalılar “heç
kimin ölkəsi” adlandırırdılar.
:
Divarın o tərəfində və bu tərəfində həyat
İkiyə bölünmüş paytaxtda əhali necə yaşayırdı? Divara
adət etmək onlar üçün çox çətin oldu. Bir çox insanların
Berlin divarının o biri tərəfində qohumları, dostları, sevimli
insanları qaldı, hansıları heç vaxt görməyəcəkdilər. Onların
şərqi Berlindən qərbə və əksinə keçməyə hüquqları yox idi.
7
Əvvəllər Berlinin bu hissələrini bir-biri ilə əlaqələndirən
nəqliyyat da ləğv olundu və hərəkət etmirdi. Ümumiyyətlə,
alman xalqı təyin edilən qaydalara asanlıqla vərdiş edirlər.
Amma Almaniya və Sovet İttifaqı hökumətlərinin təyin
etdikləri qayda olan Berlin divarına vərdiş etməyi almanlar
da bacarmadılar. Bir çox insanlar divarın o biri tərəfinə
keçib qaçmağa cəhd göstərdilər. Xüsusilə də Sovet İttifaqı –
Şərqi Berlin tərəfindən almanlar Qərbi Berlinə tərəf
qaçırdılar. Berlin divarı həqiqətən də aşılmaz sədd idi.
Divarın uca olmasına və yuxarı qalxmağın çətin olmasına
baxmayaraq məftillərlə qorunurdu, onda elektrik keçirdi.
İnsan məftilə toxunan kimi ölürdü. Berlin divarını polis də
8
qoruyurdu, onların hüquqları var
idi
ki,
qaçanlara
atəş
açıb
öldürsünlər. 239 insan divarı
keçmək
cəhdi
üçün
həlak
olmuşdur.
Son söz
Berlin divarı 1991-ci ildə
uçuruldu. Onun uçurulması
Sovet İttifaqının lideri Mixail Qorbaçovun adı ilə
əlaqələnir. O, Sovet İttifaqının idarəetməsində böyük
dəyişikliklər etdi və soyuq müharibəyə son qoydu.
Soyuq müharibənin sona çatdırılmasını qeyd etmək
üçün Berlin divarı da təntənə ilə uçuruldu. Bu
hadisəni bütün Almaniya sevinclə qarşıladı.
1
Naşir: “Vətəndaş İnteqrasiyası və
Millətlərarası Əlaqələr Mərkəzi”
Dostları ilə paylaş: |