Ön sözün müəllifi : Mübariz Qurbanlı
Redaktor:
Nahid
Məmmədov
G.İSMAYILOV
TOLERANTLIQ:
BİLDİKLƏRİMİZ VƏ BİLMƏDİKLƏRİMİZ
Bakı, «NURLAR» Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2014, 240 s.
Kitabda tolerantlıqdan, xüsusilə onun
mahiyyətindən və tarixindən,
eləcə də tolerantlığa dair beynəlxalq sənədlərdən geniş bəhs olunmuş və
qloballaşma dövründə dini dözümlülüyü zəruri edən şərtlər ətrafl ı izah
edilmişdir. Eyni zamanda Azərbaycanın tolerantlıq tarixi, xalqımızın to-
lerantlığının
səbəbləri, buna zəmin yaradan əsas amillər araşdırılmış, ən
mükəmməl tolerantlıq nümunələri təqdim olunmuşdur.
Müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra dini dözümlülük ənənələrinin,
dinlərarası dialoqun bərpası, təbliği və təşviqi
istiqamətində Azərbaycan
hökumətinin ölkə daxilinə və beynəlxalq aləmə yönəlik fəaliyyəti kitab-
da geniş işıqlandırılmışdır.
Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
ISBN: 978-9952-490-19-0
© G.İsmayılov, 2014
3
MÜNDƏRİCAT
Ön söz ........................................................................................... 6
I FƏSİL
TOLERANTLIQ: KEÇMİŞDƏN
BU GÜNƏDƏK
Tolerantlıq və tarixi ..................................................................... 12
Tolerantlıq nədir? .................................................................. 13
Tolerantlıq anlayışının yaranma səbəbləri............................. 16
Tolerantlıq anlayışının yaradıcıları ....................................... 20
Tolerantlığa dair beynəlxalq sənədlər ......................................... 24
Qloballaşma: tolerantlıq və dinlərarası dialoq ............................ 30
Qloballaşma dövründə tolerantlığın zəruriliyini
şərtləndirən əsas amillər ........................................................ 33
Hədəfl ər .................................................................................. 37
Nümunəvi gerçəkliyin tətbiqi və beynəlxalq təşkilatların
bu prosesə cəlb olunması ....................................................... 40
Din xadimlərinin və ictimai təşkilatların
imkanlarının səfərbər edilməsi ............................................... 43
II FƏSİL
AZƏRBAYCANIN TOLERANTLIQ TARİXİ
Azərbaycanda dinlər ................................................................... 48
Azərbaycan – ilk insan məskənlərindən biri .......................... 48
Zərdüştilik ............................................................................... 51
Yəhudilik ..................................................................................... 54
Dağ yəhudiləri ........................................................................ 56
5
Tolerantlıq: bildiklərimiz və bilmədiklərimiz
Milli-mənəvi dəyərlərə qayıdış ................................................. 143
Tolerantlıq ənənələrinin qorunub-saxlanılması ......................... 152
Tarixi-dini abidələrin bərpası .................................................... 160
Yeni mərhələ – sürətli inkişaf ................................................... 169
Dövlətin din siyasətinin əsas mahiyyəti və məqsədi ............ 171
Qanunvericilik bazası ........................................................... 172
Ölkə daxilinə yönəlik fəaliyyət ................................................. 177
Tolerantlığın təşviq olunması ............................................... 177
Dini abidələrin bərpası və yeni ibadət evlərinin inşası ....... 181
Vicdan azadlığının təmin olunması, dini ekstremizmə
və ra di kalizmə qarşı mübarizə, dini qurumların
fəaliyyətinin dəstək lənməsi ................................................... 187
Beynəlxalq aləmə yönəlik fəaliyyət .......................................... 195
Heydər Əliyev Fondu və “Tolerantlığın ünvanı – Azərbaycan”
layihəsi ...................................................................................... 204
ƏLAVƏ
TOLERANTLIĞA DAİR ƏSAS
BEYNƏLXALQ SƏNƏDLƏR
Dinə və etiqada əsaslanan dözümsüzlüyün və
ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması
haqqında Bəyannamə ................................................................ 214
Dözümlülük prinsipləri haqqında Bəyannamə .......................... 220
Dözümlülük prinsipləri haqqında
Bəyannamənin həyata
keçirilməsi ................................................................................. 227
Dini dözümsüzlüyün bütün formalarının ləğv edilməsi
haqqında Qətnamə .................................................................... 229
İstifadə edilmiş ədəbiyyat ......................................................... 234