Tüketim, Postmodernizm ve Kapitalizm Örgüsü
Yüklə 176,96 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Songül Demirel ve Ceren Yegen • Tüketim, Postmodernizm ve Kapitalizm Örgüsü > 115 Tüketim, Postmodernizm ve Kapitalizm Örgüsü Songül Demirel Hitit Üniversitesi Sungurlu Meslek Yüksekokulu songuldemirel@hitit.edu.tr http://ilefdergisi.org/2015/2/1/ ilef dergisi • © 2015 • 2(1) • bahar/spring: 115-138 Öz Tüketim insanın olduğu her yerde mevcuttur. Bir alışkanlık olarak tüketim, bireylerin gündelik yaşam pratiklerinin neredeyse tümünü kapsamaktadır. Son yıllarda kapitalizm ve postmodernizmden aldığı güç ile artan tüketim ve değişen tüketim alışkanlıkları, bir kavram olarak tüketim olgusu üzerine düşünme gerekliliğini doğurmuştur. Bu yüzden bu çalışmanın amacı da tüketim kavramı temelinde, söz konusu kavrama ivme kazandıran kapitalist ve postmodern süreçlerin anlaşılmasıdır. Bu sayede kapitalizm ve postmodernizmin tüketimi nasıl ördüğü ve meşrulaştırdığı anlaşılmaya çalışılacaktır. Çalışmada bireylerin nasıl ve neden tükettikleri sorularının cevapları da aranacaktır. Böylelikle tüketim kavramı birçok çerçevede irdelenecektir. Çalışmada ayrıca bireylerin tüketimi bir kimlik ya da statü inşa etme aracı olarak görmeleri varsayımı ile medyanın tüketim sürecindeki rolü de ele alınacak, bir tüketim yönlendiricisi olarak medyanın tüketimi nasıl teşvik ettiği incelenecektir.
• • • • • Makale geliş tarihi: 29.09.2014 • Makale kabul tarihi: 25.03.2015 Ceren Yegen Muş Alparslan Üniversitesi İletişim Fakültesi c.yegen@alparslan.edu.tr
116 < ilef dergisi http://ilefdergisi.org/2015/2/1/ ilef dergisi • © 2015 • 2(1) • bahar/spring: 115-138 Abstract Everywhere people exist does consumption. Consumption covers all aspects of people’s daily life. Consumption habits increased by the power they get from capitalism and postmodernism recently, make it essential to think about the consumption as a phenomenon.. Therefore the purpose of this study is to understand capitalist and postmodern processes in the context of consumption phenomenon. Thus this study tries to understand how capitalism and postmodernism build and legitimatize consumption. In this study, the questions of why and how people consume will be examined. Hereby, the concept of consumption will be analyzed from different perspectives. Based on the assumption that individuals regard consumption as a way of building identity and social status, the role of media in promoting consumption will bea ddressed.
Consumption, Postmodernism and the Pattern of Capitalism Songül Demirel Hitit University Sungurlu Vocational High School songuldemirel@hitit.edu.tr Ceren Yegen Muş Alparslan University Faculty of Communication c.yegen@alparslan.edu.tr Songül Demirel ve Ceren Yegen • Tüketim, Postmodernizm ve Kapitalizm Örgüsü > 117 Yirminci yüzyılın başlarında mal ve hizmet üretenlerin temel kaygısı daha çok, üretimi artırabilmek için verimliliği nasıl artıracaklarının yolunu bulabil- mekti. Taylor ve Ford’un çalışmalarının odağı hep daha fazla üretebilmekti. Nitekim azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki pazarların ürün taleple- ri devam etmekteydi. Üretilen ürünlerin beğenilmeme veya alıcı bulmama durumuyla henüz karşılaşılmamıştı. Gelişmiş ülkelerden, gelişmemiş ve az- gelişmiş ülkelere doğru ürün ihracatı, ürünlerin niteliği değişmekle beraber günümüzde de hâlâ devam etmektedir. İlk kez 1929 Ekonomik Buhranında işletmeler, pazarlayamama prob- lemleriyle karşılaşmışlardır. Maliyetleri kısmak için, işçi çıkarmalar ve kalan işçilerin ücretlerini düşürme de dâhil olmak üzere birden çok tedbire başvur- muşlardır. Dönemin üretim sorunları olan neyi, nasıl, kiminle, neyle ve ne kadar üretileceği ilerleyen yıllarda değişmiştir. 1950’li yıllara gelindiğinde üretimden ziyade tüketimin arttırılması gündeme gelmiş, tam da bu noktada pazarlama stratejileri imdada yetişmiştir. 20. yüzyılın yarısına gelindiğinde, sermaye ve emek ikileminin sahip- leri, üretim ve tüketim gibi tamamen ayrı iki kavramı beraber kuşatan bir bo- yut için, çözüm aramak zorunda kalmışlardır. Önceleri tüketmek için üretim
118 < ilef dergisi yapılmakta iken şimdilerde üretilebilmesi ancak tüketilebilmesi ile mümkün hale gelmişti. Döngü ancak böyle gerçekleşebilirdi. Bu çalışmada 1980’li yılların tüketim toplumundan günümüzün tüke- timci toplumuna, yaşanan sürecin değer ve algıları analiz edilmeye çalışılacak- tır. Çalışma geçmişten günümüze tüketim kavramının tartışılması üzerinden kurulmaktadır. Bu konu kapsamında; bir üründen bir diğerine almak için ko- şan, elde edildiğinde ise değersizleşen bir alışveriş kovalamacasının nedenleri irdelenecektir. Tüketim sürecinde medyanın oynadığı rol de popüler kültür ve tüketim kültürü kavramları çerçevesinde tartışılacaktır. Kuramsal çerçevesini kapitalizm ve postmodernizm tartışmalarının oluşturduğu çalışmada betimle- yici bir yöntem kullanılacak ve tüketim kavramı derinlemesine ele alınacaktır. Çalışmayı sürdürürken, tüketimin yönlendiricisi olan kapitalizmi ve durumu anlamlandırmak için postmodern toplumun sancılarını görmemiz gerekmektedir. Postmodern toplumun anlamsız, kimliksiz (ya da anlamsız- laştırılmış ve kimliksizleştirilmiş) insanının kendini anlamlandırma çabası tüketim üzerinden okunmaya çalışılacaktır. Kapitalizmin ve küreselleşmenin bu süreçte ölçülemeyecek etkileri tartışma götürmez gerçeklerdir ve bu yüz- den bu çalışmanın kapitalizm ve postmodernizm kadar küreselleşme olgusu- nun anlaşılmasına da katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Çalışma ayrıca medyanın bir tüketim yönlendiricisi olduğu iddialarına cevap arayacaktır. Çalışmanın kapsamı salt tüketim ve etkenlerini anlama yönünde olmayacak, durumun yaşanılan dönemin pratikleriyle ilgisine de bakılacaktır. Kapitalizm ve tüketim Yeni uluslararası işbölümü yapısına yol açan gelişmeler, çoğunlukla Kuzey ülkelerinin bunalımından kaynaklanmaktadır. Yoğun birikim rejimlerinin yol açtığı eksik tüketim, kâr oranlarının düşmesine ve emek verimliliği ile ilgili sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kaynakların dağılımı açısın- dan dışa bağımlı olan ülkeler de, bunalımdan paylarına düşeni almışlardır. Gelişmekte olan ülkeler, Keynesçi politikaların sona ermesi üzerine yeniden dağıtım ve plânlama işlevlerini yerine getirememişlerdir. Öyle ki Güney ül- kelerinin çoğunun sermaye, işgücü ve pazar yaratma kavgasının bloklaş- ma yönünde bir seyir izlemesi ve küresel dünya pazarı yerine, para birimi üzerinden bölgeler yaratması da, sanayileşmekte olan ülkeleri sıkıştırmıştır (Yentürk 1993, s.309). Böylelikle oluşan küresel ekonomik düzende ülkelerin üretim ve tüketimi tüm dünya ülkelerinin dâhil olduğu bu sistemi ilgilendirir duruma gelmiştir. Yüklə 176,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|