Türk ceza hukuku ders notlari içindekiler 1 önsöz 22 BİRİNCİ BÖLÜM 16 ceza hukuku düzeni 16



Yüklə 2,65 Mb.
səhifə1/42
tarix29.11.2017
ölçüsü2,65 Mb.
#13150
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42

TÜRK CEZA HUKUKU

DERS NOTLARI

İçiNDEKİLER 1

önsöz 22

BİRİNCİ BÖLÜM 16

CEZA HUKUKU DÜZENİ 16

BİRİNCİ BAŞLIK 16

DAVRANIŞ NORMU OLARAK CEZA HUKUKU 16

I.CEZA HUKUKU BİR İRADE TEZAHÜRÜDÜR 16

II.CEZA HUKUKU İRADENİN EMİR OLARAK TEZAHÜRÜDÜR 19

III.BEŞERİ İLİŞKİLERİ DÜZENLEMEK ONLARI DEĞERLENDİRMEKTİR 20

IV.CEZA HUKUKU DÜZENİ BİR DEĞERLER SİSTEMİ BÜTÜNÜDÜR 23

V.CEZA HUKUKU BEŞERİ VARLIKLARIN TOPLUMSAL DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRİR 24

VI.CEZA HUKUKU BEŞERİ BİR DAVRANIŞ KURALLARI SİSTEMİDİR 25

VII.CEZA NORMU HUKUK DÜZENİNDE GEÇERLİ DAVRANIŞ KURALIDIR 28

28

İKİNCİ BAŞLIK 35

CEZA NORMUNUN KAYNAĞI 35

I.HUKUKUN KAYNAĞI 35

II.KANUNİLİK İLKESİ 37

III. KANUNİLİK İLKESİ ÜZERİNE TARTIŞMALAR 40

IV.CEZA NORMUNUN DOĞRUDAN KAYNAKLARI 43

V. ÖRF ve ADET 44

VI. CEZA NORMUNUN DOLAYLI KAYNAKLARI 45

A. İdarenin Düzenleyici İşlemleri 46

B.Anlaşmalar ve Uluslar Arası Teamüller 46

C. Yabancı Ülke Hukuku 47

VII. CEZA NORMUNUN KAYNAĞININ YARGISAL DENETİMİ 48



ÜÇÜNCÜ BAŞLIK 50

CEZA NORMUNUN SINIRLARI 50

I. CEZA NORMUNUN ZAMAN BAKIMINDAN SINIRI 50

A.Kanunların Birbirini İzlemesi Ve Ceza Normunun Anayasada Ceza Normunun Zaman Bakımından Sınırı 50

B. Ceza Normunun Ceza Kanununda Zaman Bakımından Sınırı 51

1. Suç olan bir fiilin suç olmaktan çıkarılması veya suç olmayan bir fiilin suç olması 51

2. Lehte Kanun 53

C.Güvenlik tedbirleri 56

D.Geçici veya süreli kanunlar 57

E.Bir Ceza Hukuku Düzeninin Örtülü Olarak Yürürlükten Kaldırılarak Yeni Bir Ceza Hukuku Düzenin Oluşturulması 58

F. Suçun İşlendiği Zaman 60

II 61

CEZA NORMUNUN 61



YER BAKIMINDAN SINIRI 61

A. Ceza kanununun ülkeselliği ( mülkilik ) ilkesi 61

1. Ülke 62

2. Ülkeden sayılanlar 64

B. Ceza Kanununun Evrenselliği İlkesi 65

C. Görev suçları 68

III 69

CEZA NORMUNUN 69



KİŞİ BAKIMINDAN SINIRI 69

A.Ceza Kanununun Şahsiliği İlkesi 69

B.Ülke Dışında Vatandaş Tarafından İşlenen Suçlar 70

C.Yabancı ülkede yabancı tarafından işlenen suçlar 73

1.Yabancının Yabancı Ülkede Türkiyenin Zararına İşlediği Suçlar 73

2. Yabancı Ülkede Türk Vatandaşı Kişilerin Zararına İşlenen Suçlar 74

3.Yabancının Yabancı Ülkede Yabancıya Karşı Suç İşlemesi 75

IV. CEZA KANUNUNA 76

KAMU HUKUKUNUN GETİRDİĞİ SINIRLAR 76

A. Genel olarak 76

B. İç hukuktan gelen kısıtlamalar 76

C. Uluslararası Kamu Hukukundan Gelen Kayıtlar 78

V YABANCI ÜLKE MAHKEMELERİNİN VERMİŞ OLDUĞU KARARLARIN TANINMASI ve TÜRKİYEDE YARGILANAN SUÇLARDA UYULMASI ZORUNLU KURALLAR 79

A. Yabancı Ülke Mahkemesinden Verilen Kararlar 80

B. Türkiye’de Yargılanan Suçlarda Uyulması Zorunlu Kurallar 81

VI. SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ 83

A. Genel Olarak 83

B. Kanunun Düzenlemesi 84

C. Düşünce Suçu, Siyasi ve Askeri Suç 87

D. Vatandaş Geri Verilemez 89

E. Geri Verme İşlemleri 89

F. Koruma Tedbirleri 91



DÖRDÜNCÜ BAŞLIK 92

CEZA NORMUNUN TASNİFİ 92

I NORMLAR ARASINDAKİ 92

BAĞITLILAR BAKIMINDAN 92

A. Ceza Normlarını Tasnif Zorunluluğu 93

B. Davranış Normları, Müeyyide Normları 94

C. Bağımlı – Bağımsız Ceza Normları 96

D. Bağımsız veya Asıl Ceza Normları 97

1. Tam Ceza Normları 97

2. Eksik Ceza Normları 97

3. Açık Ceza Normları 98

E. Bağımlı veya Tamamlayıcı Ceza Normları 100

1. Yönergesel ( direttive ) Normlar 100

2. Tanıma ve Yorum Normları 101

3. Genişletici (estensive) ve Daraltıcı (limitative) Normlar 101

4. Gerçekleştirici ( attuazione ) ve Geçici ( transitorie ) Ceza normları 102

5. Çatışma ( collisione ) Normları 103

6. Atıf veya Gönderme Normları 104

II. DİL-MANTIK YAPISI BAKIMINDAN CEZA NORMLARI 106

106

A. Olumlu veya Olumsuz Ceza Normları, Kazandıran veya Mahrum Eden Ceza Normları, Bildiren veya Açıklayan Ceza Normlar 106



1. İfade Biçimleri Bakımından Ceza Normları 106

2.Olumlu (Müspet / Pozitif) Ceza normları 106

a. Emredici ve Yasaklayıcı Normlar, Yahut Birinci Derece Normlar veya Birinci Derecede Hükümler 107

i. Emirler ve Yasaklar 107

ii. İster Emir İster Yasak Olsun, Birinci Derece Ceza Hükümleri, Ya Mutlak (Şartsız ) Hükümlerdirler ya da Göreli ( Şartlı ) hükümlerdirler. 109

iii. Ceza Hükümleri, İster Emir İster Yasak Olsun, Konularının İçeriği BakımındanYa Tehlike Yasakları, Zarar Yasakları, Ya da Tehlike emirleri, zarar emirleridirler 111

iv. Yasaklar Hakkında Yapılan Ayırım Emirler Hakkında da Yapılabilmektedir. 112

b. Müeyyide Emirleri veya İkinci Derecede Normlar 112

3. Negatif (olumsuz/menfi) Ceza Normları 114

a. Bir İzin veya Yetki bahşeden Normlar - Tecviz Edici Normlar 114

i. Kendisine Emredilen veya Yasaklanan Kişi Yönünden 115

ii. Emir veya Yasak Aynı Zamanda Lehine Emredilen veya Yasaklanan Kişi Yönünden de Bir Müsaadedir 116

iii. Her Müsaade İzinli Kılınan Kimse Yönünden Bir Emir veya Yasaktır 117

iv. Lehine Emredilen veya Yasaklanan Kişi Yönünden 117

b. Hiçbir Yetki Bahşetmeyen veya Bir İzin Vermeyen ama Sadece İnkar Eden ve Sınırlandıran Ceza Normları 119

c. Emredici veya Yasaklayıcı Normlarla Bağıntılarında Olumsuz (Negatif) Ceza Normları 120

4. Bahşeden, Mahrum Eden Ceza Normları 121

5. Bildirici veya Açıklayıcı Ceza Normları 123

B. Kategorik Ceza Normları – İpotetik Ceza Normları 124

1. İfade Edildikleri Biçim Bakımından Ceza Normları 125

2. Kategorik Emirler 126

3. Şartlı (ipotetik) Emirler veya Teknik Normlar 128



BEŞİNCİ BAŞLIK 130

CEZA NORMUNUN 130

YORUMU 130

I .HUKUK BİLİMİ 130

A.Genel Olarak 131

B. Hukuk Bilimi – Ceza Hukuku Biliminin Konusu 131

C. Kural ve Kuralda Kurallaştırılan 133

D. Normatif Önermelerin Temel Niteliği 134

E. Hukuki Formalizm 139

1. Hukukî Formalizmde Hukuk Düzeni Bir Üst Yapı Kurumudur 140

2. Hukukun – Ceza Hukukunun Hukukî Teorisi Hukukun Normatif Teorisidir 141

3. Formel bilimler, Hukuk, Ceza Hukuku Bilimi 142

4. Hukukun, Ceza Hukukunun Genel Teorisi Formel Bir Bilim midir? 147

F. Hukuk, Ceza Hukukunun Deneyselliği Meselesi 148

1. Hukuk Bilim, Daha Özel Olarak Ceza Hukuku Bilimi, Kuşkusuz İlk Ağızda Değil, Ama Son Tahlilde, Deneysel Bir Bilimdir. 149

2. Hukukta Deneyselliğin Sınırı 156

G. Pozitif Hukukun Bir Kuramı Olarak Hukukun Normatif Kuramı 161

II. YORUM 166

A. Genel Olarak 166

B. Yapana Göre Yorum Çeşitleri 168

C. Belirleyicilik Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri 169

1. Daraltıcı Yorum 169

2. Genişletici Yorum 170

3. İlerletici yorum 170

D. Yorum Yöntemleri 171

1. Mantıksal- Yapısal ( Sözel ) Yorum Yöntemi 171

2. Amaçsal ( Gaî ) Yorum Yöntemi 172

E. Yorum Araçları 174

III. CEZA HUKUKU DOKTRİNLERİ 177

177


A. Genel Olarak 177

B. Klasik Ceza Hukuku Okulu 178

C. Pozitivist ceza hukuku okulu 180

D. Teknik Ceza Hukuku Okulu 182

E. Gerçekçi Ceza Hukuku Akımı 184

IV. TÜRK CEZA HUKUKUNUN TARİHÇESİ 186

A. Tanzimat Dönemi ve Birinci Dönem Ceza Hukuku Düzeni 186

1.Genel Olarak 186

186

2. Tanzimat Dönemi Ceza Hukuku 188



3.Türkiye Devleti Ceza Hukuku 190

a.Türkiye Devleti ve Devletin Hukukunun oluşumu 191

b. Birinci İktisat Kongresi ve Hukuk Devrimi İhtiyacı 192

4. Türkiye Cumhuriyeti Ceza Hukuku 194

a. 1924 Anayasası ve Ceza Hukuku 194

b. 1926 tarih ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu, 1929 tarih ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve Bazı İlgili Kanunlar 197

i. Türk Ceza Kanunu 197

ii. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu 199

ii. İlgili Diğer Bazı Kanunlar 201

5.Türk Toplumunun Toplumsal, Ekonomik, Siyasi ve Hukukî Değişimleri Karşısında Ceza Kanununun Uğradığı Başlıca Değişiklikler 202

a. 1930 Sonrası Dönemde Yapılan Değişiklikler 202

b. İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönem 205

c.1950 Sonrası Ceza Hukuku 207

e.1980 İhtilali, 1982 Anayasası ve Sonrası Dönem Ceza Hukuku 214

6. Avrupa Birliğine Girme Çabaları Karşısında Ceza Hukuku 218

7. Ceza Hukuku Doktrini 220

a.Ceza Hukuku Bilimi 220

. b. Ceza Hukuku Uygulamaları 223

B. İkinci Dönem Ceza Hukuku Düzeni 224

1. Genel olarak 224

2. Kanunun Genel Değerlendirilmesi 225

3. Kanunun Yorumunda Gerekçelerden, Komisyonlarda Ve TBMM Genel Kurulunda Yapılan Tartışmalardan, vs. Yararlanmak İmkanı Pek Fazla Bulunmamaktadır. 227

4.Kanunun Yorumunda Geçerli Ceza Hukuku Biliminden ve Mahkemelerin Günümüze Kadar Gelen Uygulamalarından Yararlanmak 230

5.Kanunun Yorumunda “Suçun Hukuki Konusu” Veya “Normun Ratiosu “ Kriteri 234

6. Yorumda Sınır, Düzeltici Yorum Yasağı 237

7. Anayasaya Aykırılık 238

İKİNCİ BÖLÜM 240

SUÇ 240

BİRİNCİ BAŞLIK 240

GENEL OLARAK SUÇ 240

I. SUÇ KAVRAMI 240

A. Suçun Şekli Tanımı 241

B. Suçun Maddi Tanımı 241

II. SUÇ VE HUKUKA AYKIRI DİĞER FİİLLER 245

III. Suçların Cürüm ve Kabahat Olarak Ayrılması 247

A. Genel Olarak 248

B. Suçların Ağırlıkları Esas Olmak Üzere Ayrılması 249

 IV. SUÇLARIN AYRIŞTIRILMASI 252

V. SUÇUN UNSURLARINA İKİLİ VE ÜÇLÜ AYIRIMI 255

VI. SUÇUN ÖNŞARTI, FİİLİN ÖNŞARTI 258

VII. CEZALANDIRILABİLME ŞARTLARI 258



İKİNCİ BAŞLIK 259

SUÇUN UNSURLARI 259

I. FİİLSİZ SUÇ OLMAZ 259

A. Fiil Kavramı, Niteliği, Unsurları 259

 B. Hareket 261

1.İcra Hareketi 263

2. İhmal Hareketi 266

C. Netice 268

1. Bir Olgu Olarak Netice 268

2. Neticenin Tabiatçı Anlayışı 268

3.Neticenin Hukuki / Normatif Anlayışı 270

D. Nedensellik 271

1. Genel Olarak 271

2.Nedenselliği Açıklayan Düşünceler 272

a.Tabii Nedensellik Düşüncesi 272

b. Uygun Nedensellik Düşüncesi 274

c. Beşeri Nedensellik Düşüncesi 276

3. Hukukumuzda Nedensellik Meselesi 278

E.İhmalin Nedenselliği 280

1. İhmalin Gerçekliği Tartışması 280

2. İhmalin Nedenselliği 281

F.Neticeyi Önleme Yükümlülüğü 283

G. Maddi Unsur Esas Olmak Üzere Suçların Tasnifi 285

1. Hareket Esas Olmak Üzere Suçların Tasnifi 285

a. Ani Suçlar 286

b. Kesintisiz Suçlar 287

c. İtiyadî Suçlar 289

2. Netice Esas Olmak Üzere Suçların Tasnifi 291

II. İHLALSİZ SUÇ OLMAZ 292

A. İhlâl, Suçun Hukuki Konusu, Suçun Mağduru 292

1.Genel Olarak İhlal 293

a. Hukuka Aykırılık Kavramı 293

b. Hukuka Aykırılığın Tespiti İşlemi Ve Hukuka Aykırılığın Niteliği 295

c. Hukuka Maddi Aykırılık, Hukuka Şekli Aykırılık 298

2.Suçun Hukuki Konusu 301

a. Hukuki Konunun Siyasal - Teminatçı İşlevi 302

b. Hukuki Konun Dogmasal-Yorumsal İşlevi 305

3. Hukuki Değerin İhlali ve İhlal Esas Olmak Üzere Suçların Tasnifi 309

4. İhlalin Siyasal- Teminatçı Değeri ve Muayyen Bir Hukukî Değeri İhlal Etmeyen Suçlar Meselesi 309

a. Muayyen, Belli Bir Hukuki Değerin İhlali Olan Suçlar 310

b. Muayyen, Belli Bir Hukuki Değerin İhlali Olmayan Suçlar 310

5. Suçun Mağduru, Suçun Maddi Konusu, Suçtan Zarar Gören 312

B. Hukuka Uygunluk Nedenleri 314

1. Genel olarak 315

2. Kanun Emrinin Yerine Getirilmesi 319

3.Yetkili Merciin Emrinin Yerine Getirilmesi 320

4. Meşru Savunma 325

a. Meşru Savunmanın Esası 325

B. Saldırıya İlişkin Şartlar 326

ii. Ortada Bir Saldırı Olmalıdır 326

ii. Saldırı Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır 327

iii. Saldırı Haksız Olmalıdır 327

iv. Saldırı Mevcut Olmalıdır 328

c. Savunmaya İlişkin Şartlar 328

i Savunma Zorunlu Olmalıdır 328

ii. Savunma Saldırı İle Oranlı Olmalıdır 329

5. Zorunluluk Hali 330

a. Zorunluluk Halinin Esası 330

b. Tehlikeye İlişkin Şartlar 332

ii. Ortada Mevcut Bir Tehlike Olmalıdır 332

ii. Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır 332

3. Korunmaya İlişkin Şartlar 333

ii. Tehlikeye Bilerek Neden Olmama 333

ii. Tehlikeden Başka Türlü Korunmak Olanağı Bulunmamalıdır 334

ii. Kişinin Tehlikeye Karşı Durma Ödevi Olmamalıdır 334

iv. Tehlike İle Korunma Fiili Arasında Oran Bulunmalıdır 334

4. Hakkın Kullanılması Ve İlgilinin Rızası 336

a. Hekimlik Mesleğinin İcrası 339

b. Sportif Faaliyetler 340

c. Basın Hürriyeti 340

c. Bankacılık Faaliyeti 341

6. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 342

III. KUSURSUZ SUÇ OLMAZ 343

A. Kusurluluğun Anlamı 343

Kapsamı ve Sınırları 343

1.Suçta İrade 344

2. Kusurluluğun Esası 345

Bkz. Ranieri, Manuale di diritto penale, Parte generale, Padova 1968, s. 285; Id. Colpevolezza e personalita' del reo, Milano 1933; Id. Il problema della colpevolezza e l' avvenire del diritto penale, La scuola positiva, Milano-Roma 1964, s. 169 vd. 349

3. Kusurluluk ve İsnat Edilebilirlik 349

4. Kusurluluk, İsnat Yeteneğini Kaldıran ve Azaltan Nedenler 351

5. Hukuk Düzenimizde Kusurluluk 352

B.Fiilin Şuurlu ve İradi Olması 353

1. Genel Olarak 354

2. Geleneksel Düşünce 354

3. Farklı Düşünce 356

356

C. Kast 359



1. Genel Olarak 359

2. Kastın İsteme Unsuru 361

3. Kastın Bilme Unsuru 365

a. Fiilin Hukuka Akırılığının Bilinmesi 366

b. Fiilin Antisosyal Niteliğinin Bilinmemesi 368

4. Kastın Türleri 369

5. Kastın Yoğunluğu 371

D. Taksir 373

1. Taksir Esası 373

2. Ceza Kanununda Taksir 377

3. Taksirin Tespiti 378

378


4. Taksirin Çeşitleri 381

5. Taksirli Fiile Katılmada Sorumluluk 384

6. Umulmayan / Beklenmeyen Hal 387

D. Takisir Karinesine Dayandırılan Kusurlu Sorumluluk 388

1. Kusursuz Sorumluluk 388

388


2. Ceza Kanununun Çözümü 391

a. Kastı Aşan Suç 393

b. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 395

c. Basın Yoluyla İşlenen Suç 397

E. Kusurluluğu Kaldıran Nedenler 398

1. Genel Olarak 398

398

2. Fiille Faili Arasındaki Psişik/ Manevi Bağı Ortadan Kaldıran Nedenler 400



a. Kendinde Olmama 401

b. Mücbir Sebep 401

c. Maddi Cebir 402

3. Hata 403

a. Hukukî Hata 404

i. Kanunun Bilinmesi Zorunluluğu 405

405

ii. Hükmün Kapsamı ve Sınırları 406



b. Fiilî Hata 408

c. İsabette Hata veya Sapma 412

4. Manevi Cebir Ve Bu Temelde Olmak Üzere Kişiden Beklenenin Bulunduğu Koşullarda Kendisinden İstenememesi (L’ınesigibilita’ veya La Non Esıgıbilita yahut Nichtzumutbarkeit) 413

ÜÇÜNÜ BAŞLIK 416

SUÇUN İŞLENİŞ BİÇİMLERİ 416

VE SUÇU ETKİLEYEN HALLER 416

I. SUÇA TEŞEBBÜS 416

A. Suçun Tamamlanması Süreci 416

B. Genel Olarak Suça Teşebbüs 419

C. Teşebbüsün Unsurları 421

1. Bir Suçu İşleme Kastı 421

2. Suçun İcrasına Başlanması 422

3. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Başlanması 427

4. Elde Olmayan Nedenlerle İcrasının Tamamlanamaması 430

D. Ceza 431

E. İşlenemez Suç 433

F. Varsayımsal ( Mefruz ) Suç 435

435

G. Gönüllü Vazgeçme 436



H. Çeşitli Suçlarda Teşebbüs 439

II. SUÇA İŞTİRAK   441

A. Genel Olarak 441

B. İştirakin Esasını Açıklayan Düşünceler 442

C. Kanun Düzenlemesi 446

1. Birden Çok Failin Katılımı 448

3. Nedensel Katkı 452

4. İştirak İradesi 454

E. Suçu Ağırlatıcı Ve Hafifletici Nedenlerin Ortaklara Geçmesi 457

1. İştirak Halinde İşlenen Suçu Ağırlatan ve Hafifleten Genel Nedenler 458

2. Kanun 37. Maddesinin 2. Fıkrası, 38. Maddesinin 2. ve 3. Fıkraları Hükmünde Yer Alan Suçu Ağırlatan Veya Hafifleten Nedenler 459

3.Suçu Ağırlatan Ve Hafifleten Nedenlerin Suç Ortaklarına Sirayeti 462

a. Kişiye Bağlı Ağırlatıcı Nedenler 462

b. Fiile Bağlı Ağırlatıcı Nedenler 463

F. İşlenen Suçun Kararlaştırılan Suçtan Farklı Olması, Kararlaştırılan Suç Yanında Başka Bir Suçun Daha İşlenmiş Olması Halleri 464

G. Suça İştirakten Gönüllü Vazgeçme 466

H. Ceza Kanununda İştirakin Türleri 469

1.Faillik 470

2. Azmettirme 474

3 Yardım Etme 475

a. Suç İşlemeyi Teşvik Etmek, Suç Kararını Kuvvetlendirmek veya Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek. 476

b. Suçun Nasıl İşleneceği Konusunda Yol Göstermek Veya Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak 477

c. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak 477

III. SUÇLARIN İÇTİMAI 478

A. Genel Olarak 479

B. Fiilin, Buna Bağlı Olarak Suçun Tekliği-Çokluğu Meselesi 480

C. Bileşik Suç 482

D.Fikri İçtima 483

E. Zincirleme Suç 486

1. Genel Olarak 486

2. Suç İşleme Kararında Birlik 488

3. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi 489

4. Aynı Suç “değişik zamanlarda” İşlenmiş Olmalıdır. 489

5. Suç “bir kişiye” Karşı İşlenmiş Olmalıdır 490

6. Aynı Suçun Birden Çok Kişiye Karşı “ tek bir fiille” İşlenmesi 491

7. Zincirleme Suçun Kapsamı Dışında Bırakılan Suçlar 492

IV. SUÇU ETKİLEYEN HALLER 493

A. Genel Olarak 493

B. Ceza Kanununun Sistemi 494

C. Haksız Tahrik 495

D. Takdiri İndirim Nedenleri 498

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 500

SUÇLU 500

BİRİNCİ BAŞLIK 500

GENEL OLARAK SUÇLU/ FAİL 500

I.FAİL VEYA SUÇLU KAVRAMI 500

II. CEZAÎ EHLİYET 501

III. TABİATÇI BAKIŞ AÇISINDAN FAİL 505

IV. NORMATİF FAİL TİPİ 507

V. MEVCUT CEZA HUKUKU DÜZENİNDE SUÇLUNUN KİŞİLİĞİ 509



İKİNCİ BAŞLIK 511

İSNAT YETENEĞİ 511

I. GENEL OLARAK 511

II. İSNAT YETENEĞİNİN ESASI 513

III. KANUNDA İSNAT YETENEĞİ 515

IV. SUÇ VE İSNAT YETENEĞİ 517

V. SEBEBİNDE SERBEST HAREKETLER 520



ÜÇÜNCÜ BAŞLIK 522

İSNAT YETENEĞINI KALDIRAN 522

VE AZALTAN NEDENLER 522

I. GENEL OLARAK 522

II. YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ 523

A. Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmamış Olan Çocuklar 524

B. Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup Ancak Onbeş Yaşını Doldurmamış Olan Çocuklar 525

C. Fiili İşlediği Esnada Onbeş Yaşını Doldurmuş Ama Onsekiz Yaşını Henüz Doldurmamış Olanlar 526

D. Erginlik Yaşı 527

III. AKIL HASTALIĞI 528

A. Tam Akıl Hastalığı 529

B. Kısmî Akıl Hastalığı 530

IV. SAĞIR – DİLSİZLİK 532

V. GEÇİCİ NEDENLER, İRADE DIŞI OLARAK ALKOL VEYA UYUŞTURUCU MADDE ETKİSİNDE OLMAK 533



DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 537

CEZA NORMUNA 537

UYMAYI SAĞLAYAN TEDBİRLER 537

BİRİNCİ BAŞLIK 537

CEZA MÜEYYİDESİ 537

VE GÜVENLİK TEDBİRİ KAVRAMLARI 537

I. CEZA MÜEYYİDESİ 537

A. Genel Olarak Müeyyide 538

B. İhlale Tepki Olarak Cezanın Örgünleşmesi 541

C. Maddi Bakımdan Ceza 543

1. Ceza Tehdidi, Önleme 544

2. Ceza Tehdidinin Bilfiil Gerçekleşmesi, Bastırma 544

D. Cezanın İşlevi, Özelliği, Niteliği 545

1. Genel Olarak 545

2. Cezanın İşlevi 546

a.Cezanın Tehdit Anında İşlevi 546

B.Tehdidinin Gerçekleşmesi, Yani Müeyyidenin Uygulanması Evresinde Cezanın İşlevi 549

3. Cezanın Özellikleri 551

4. Ceza Niteliği 553

a. Bir Savunma Tepkisi Olarak Ceza Kimi ve Neyi, Kime ve Neye Karşı Savunmaktadır 556

b. Savunma Nasıl Gerçekleşmektedir 557

c. Yeni İşlenecek Suçlara Karşı Ceza Bir Savunma Tepkisidir 560

d. İnfazı Esnasında Ceza 561

e. Yerine Getirilmesi Esnasında, Ceza Kişisel Öç Alma Tehlikesine Karşı Dolaylı Bir Savunma Vasıtasıdır 563

f. Yerine Getirilmesi Esnasında Ceza, Bir Genel Önleme Vasıtasıdır 564

E. Ceza Müeyyidesinin Müeyyide Olan Diğer Cezalardan Ayırt Edilmesi 565

1. Bir Ölçü Bulma Zorunluluğu 565

2. Özde Aynı Olmaktan Doğan Zorluk 566

3. Ceza Sonunda Kişinin Kendisine veya Cismine Verilen Bir Zarar veya Kötülüktür 566

4. Ceza Devlet Tarafından Verilen Bir Zarar veya Kötülüktür 568

5. Kamusal Diğer Cezalardan Cezayı Ayırt Etme Zorluğu 568

6. Ceza Farklı Bir Biçimde Kurumsallaşmıştır 570

7. Uzlaşma ve Önödeme Yargılamasız Ceza olmaz İlkesinin 572

Bir İstisnasını Oluşturmamaktadırlar 572

II. GÜVENLİK TEDBİRİ 574

A. Genel Olarak 575

B. Güvenlik Tedbirlerinin Ceza Hukukunda Yeri, Amacı, İşlevi 575

C. Güvenlik Tedbirinin Niteliği 576

4. Güvenlik Tedbirlerinin Bir Müeyyide Tedbiri Olup Olmadığı Tartışması, 581

E. Güvenlik tedbirleri kazaî tedbirlerdir 586

1. Güvenlik Tedbirlerini Müeyyide Sayan Düşünceler 586

2. Güvenlik Tedbirlerini Müeyyide Saymayan Düşünceler 587

a. Güvenlik Tedbirleri İdarî Tedbirlerdir 587

b. Güvenlik Tedbiri Yargılaması Devletin Kazaî Faaliyetidir 589

c. Güvenlik Tedbirleri, Maddi Bakımdan İdarî, Şeklî Bakımdan Kazaî Tedbirlerdir 592

594

İKİNCİ BAŞLIK 594

CEZA HUKUKU DÜZENİNDE CEZALAR VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ 594

I. CEZALAR 594

A. Genel Olarak 595

B. Hapis Cezaları 597

1. Ağırlatılmış Müebbet Hapis Cezası 597

2. Müebbet Hapis Cezası 598

3. Süreli Hapis Cezası 598

a. Süreli Hapis Cezası, Kanunda Belirtilmeyen Hallerde, Bir Yıldan Az Yirmi Yıldan Fazla Olamaz. Kanunda Belirtilen Hallerde, Cezanın Süresi, Belirtildiği Kadardır. 598

b. Kısa Süreli Hapis Cezası 599

4. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar ve Taksirli Suçlarda Hapis Cezasının Adlî Para Cezasına Çevrilmesi 599

a. Seçenekli Yaptırımların Hukuki Niteliği 600

b. Yaptırımların Türleri 601

i. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Giderilmesi 602

ii. Bir Eğitim Kurumuna Devam Ettirilme 603

iii. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 603

iv Ehliyet veya Ruhsatın Geri Alınması veya Belli Bir Meslek ve Sanatın Yapılmasının Yasaklanması 603

v. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırma 604

c. Seçenekli Cezaların Hükmedilme Usul Ve Esasları 604

i. Bir Suçta Hapis Cezası İle Adli Para Cezasının Seçenekli Olarak Öngörülmüş Olabilir 606

ii. Hakimin 50. Madde Hükmünü Uygulama Zorunluluğu 606

d.Taksirli Suçlar 607

e. Kanunun 50. Maddesi Hükmünün Hüküm ve Sonuçları 607

C. Hapis Cezasının Ertelenmesi 608

1. Genel Olarak 608

2. Ertelemenin Şartları 610

a. Erteleme zorunluluğu yoktur 610

b. İki Yıl veya Daha Az Süre ile Hapis Cezasına Mahkum Edilmiş Olmak 610

c Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olmak 610

d. Pişmanlık Göstermiş Olmak 611

3. Erteleme Kararı 612

a. Erteleme Kararı Zararın Giderilmesi Şartına Bağlanabilir 612

b. Erteleme Kararında Deneme Süresi Belirlenir 612

c. Hükümlünün Bir Eğitim Programına Devam Etmesine Karar Verilebilir 613

d. Hükümlünün Ücret Karşılığında Çalıştırılmasına Karar Verilebilir 614

e. Küçük Hükümlünün Bir Eğitim Kurumuna Devamına Karar Verilebilir 614

f. Hükümlünün, Denetim Süresince, Rehber Gözetiminde Bulundurulmasına Karar Verilmesi 615

g. Denetim Süresinde, Hükümlü, Bir Yükümlülük Altına Konulmayabilir 615

4. Erteleme Kararının Düşmesi 616

a. Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi Halinde 616

b. Hükümlünün Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi 617

5. Ertelemenin Hüküm ve Neticesi 618

D. Koşullu Salıverme 619

E. Adlî Para Cezası 620

1. Genel Olarak 620

2. Cezanın Esası 621

3. Cezanın Verilmesi ve Yerine Getirilmesi Usulü 623

II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 624

A. Genel Olarak 625

B. Güvenlik Tedbirlerinin Muhatabı 627

C. Güvenlik Tedbirlerinin Türleri 628

1. Genel Olarak 628

2. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 629

a. Tedbirin Niteliği, Bazı Kimselerin Bazı Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılmaması 629

b. Tedbirin Türleri 631

İ.Bir Kamu Görevinin Üstlenilmesinden, Atanma veya Seçilme Tabi Bütün Memuriyet ve Hizmetlerde İstihdam Edilmekten Mahrum Edilmek ( M. 53/1,A ). 631

İi.Seçme ve Seçilme Hakkının Kullanmaktan Mahrum Edilmek 632

iii. Velayet Hakkından, Vesayet veya Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Mahrum Bırakılma 633

iv. Tüzel Kişilerin Yöneticisi Veya Denetçisi Olamamak 634

v. İzne Bağlı Bir Meslek Veya Sanatı İcra Edememek 634

c. Hakimin Hükmü İle Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 635

d. Taksirli Suçlarda Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 637

3. Eşya müsaderesi 638

a. Niteliği 638

b. Suçla İlişkili Eşyanın Müsaderesi 638

i. Suçun İşlenmesinden Sonra Suçla İlişkili Eşya 638

ii. Suçun İşlenmesinde Kullanılmak Üzere Hazırlanan Eşya 640

c. Müsadere Konusu Eşyanın Ortadan Kaldırılması 641

d. Müsaderenin Hakkaniyete Aykırı Olması 641

e. Kendisi Suç Oluşturan Eşya 642

f. Bir Şeyin Sadece Bazı Kısımlarının Müsaderesi 643

g. Paydaş Olunan Eşyanın Müsaderesi 643

4. Kazanç Müsaderesi 644

a. Niteliği 644

b. Şartları 645

5 Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 646

6. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 647

a. Niteliği 647

b. Tam Akıl Hastaları 647

c. Kısmi Akıl Hastaları 649

d. Alkol, Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Bağımlıları 649

7. Denetimli Serbestlik Tedbiri 651

a. Mahiyeti 651

b. Suçta Tekerrür 652

c. Tekerrürün Hüküm ve Neticesi 653

d. Denetimli Serbestlik Tedbiri 654

e. İtiyadî Suçlu, Suçu Meslek Edinen Kişi, Örgüt Mensubu Suçlu 655

8. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 655

a. Tüzel Kişinin Güvenlik Tedbirinden Sorumluluğunun Esası 655

b. İzinin İptali 656

c. Müsadere 657

d. Hakimin Takdir Yetkisi 658

ÜÇÜNCÜ BAŞLIK 658

CEZANIN VERİLMESİ, HESAPLANMASI 658

TOPLANMASI 658

I. CEZANIN ÖZNELLEŞTİRİLMESİ 659

II. CEZANIN BELİRLENMESİ 660

A. Genel Olarak 660

B. Temel Cezanın Belirlenmesi 660

C. Cezanın Artırılması ve Eksiltilmesi 662

III. ADLİ PARA CEZALARINDA CEZANIN HESAPLANMASI 664

IV. HAPİS CEZASINDA SÜRESİNİN BELİRLENMESİ 664

V. HÜRRİYETTEN YOKSUN KALMA SÜRESİNİN CEZADAN İNDİRİLMESİ 664

VI. CEZALARIN İÇTİMAI 665



DÖRDÜNCÜ BAŞLIK 666

CEZALANDIRMA HUKUKİ İLİŞKİSİ 666

CEZALANDIRMA HUKUKİ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİ 666

I. CEZALANDIRMA HUKUKİ İLİŞKİSİ 666

A. Ceza Hukuku Kişiler Arası Karşılıklı Bir İlişkiler Düzenidir 666

B. Ceza Normunun Muhatabı 667

C. Ceza Normunun Öznelleştirilmesi 669

D. Cezalandırma Hukuki İlişkisi 673

E. Cezalandırma Hukuki İlişkisinin Tarafı Devlet Organı 675

ve İlişkinin Niteliği 675

II.CEZALANDIRMA HUKUKİ İLİŞKİSİNİN 678

SONA ERMESİ 678

A. Genel olarak 679

b. Failin ölümü 680

1. Sanığın Ölümü 680

2. Hükümlünün Ölümü 681

C. Af 681

1. Mahiyeti 681

2. Affın Çeşitleri, Hüküm ve Neticeleri 682

a. Genel Af 682

b. Özel Af 683

D. Zamanaşımı 685

1. Mahiyeti 685

2. Dava Zamanaşımı 686

a. Zamanaşımı Süreleri 686

b. Küçükler Hakkında Zamanaşımı Süreleri 688

c. Zamanaşımı Hesabında Suçun Nitelikli Hallerinin Göz Önüne Alınması 689

d. Zamanaşımı Süresini Belirleme 689

e. Dava Zamanaşımı Durması Ve Kesilmesi 691

i. Zamanaşımının Durması 691

ii. Zamanaşımının Kesilmesi 692

3. Ceza Zamanaşımı 693

a. Mahiyeti 693

b. Zamanaşımı Süreleri ve Küçükler ve yurtdışında suç işleyenler 694

c. Zamanaşımının Uygulanması 695

d. Zamanaşımının Kesilmesi 696

4. Güvenlik Tedbirlerinde Zamanaşımı 696

5. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 697

E. Şikayet Ve Şikayetten Vazgeçme 697

1. Mahiyeti 697

2. Kanunun Düzenlemesi 699

a. Şikayetin Şartları 699

b. Şikayetten Vazgeçme 700

F. Uzlaşma 702

1. Mahiyeti 702

2. Uzlaşmanın şartları 702

3. Uzlaşmanın Hüküm ve Neticesi 704

G. Dava veya Cezanın Düşmesinin Etkisi 705

H. Önödeme 706

1. Mahiyeti 706

2. Önödemenin Şartları 707

3. Önödemenin Hüküm ve Neticesi 709



PROF.DR.ZEKİ HAFIZOĞULLARI

TÜRK CEZA HUKUKU

DERS NOTLARI 

 

GENEL HÜKÜMLER



BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ

HUKUK FAKÜLTESİ

ANKARA 2006

ÖNSÖZ

Ceza hukuku düzeni hukuk düzeninin ayrılmaz bir parçasıdır. Kamu hukuku- özel hukuk ayırımı tartışmaları bir yana, ceza hukuku, niteliğinin bir gereği olarak katıksız bir kamu hukukudur. Onu vurgulayan özellik, kendisine ismini veren cezadır.

Suç ve ceza insanın yazgısıdır.

Nerede suç varsa orada ceza vardır. Tüm çabalarına rağmen, insan, suçun ve cezanın olmadığı bir toplumu hala gerçekleştirilebilmiş değildir. Ufukta görünen bir şey de yoktur. Herhalde, bu, insan zihninde, sadece bir özlem, bir ideal olarak kalacaktır.

Ceza, ödülün karşıtıdır.

Ceza, haz vermez, acı verir.

Bu demektir ki, insanın en çok esirgenmesini gerektiren hukuk, ceza hukuku olmaktadır. Gerçekten, bugün, uygar toplumlar, insan haklarını, gerçekleştirilmesi, korunup kollanması gereken en yüksek toplumsal bir değer saymaktadırlar.

Öyleyse, uygar bir toplumun ceza hukuku, insan haklarının özrü değil, tam tersine, teminatı olmak zorundadır.

İnsanlık tarihi, karanlık dönemlerin olmasına rağmen, insan haklarının teminatı olacak bir ceza hukukunun, ancak kaynağı salt beşeri irade olan bir ceza hukuku olduğunu göstermiştir. O nedenle, tek deney verisi hukuk, ceza hukuku, kaynağı sadece beşeri irade olan hukuktur. Kaynağı beşeri irade olan hukuk, ceza hukuku, laik ceza hukukudur.

Konumuz, Türk Ceza Hukukudur.

İncelemenin dayandırıldığı temel varsayım, hukukun, dolayısıyla ceza hukukunun kaynağının, tek deney verisi olarak, katıksız beşeri irade olduğu düşüncesidir.

Beşeri irade dilde ifadesini normatif önermelerde bulmaktadır.Bundan ötürü, hukuka, ceza hukukuna bakış açısı, salt normcu bir bakış açısı olacaktır. Ancak, bununla birlikte, hukukun, ceza hukukunun, kişisel arasılık, toplumsallık zenginliği göz ardı edilmeyecek, olmazsa olmazı olarak, kişiler arasılık, kurumsallık niteliği özenle korunacaktır.

İncelemede, hukuk, ceza hukuku bilimi, hukukun, ceza hukukunun temel kaynakları, Türkiye Cumhuriyetinin eseri hukuk, ceza huku bilimi ve uygulamaları göz önüne alınmış, söz konusu bu şaşmaz kaynaklar rehber tutularak, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun sisteminin, anlamı, kapsamı ve sınırlarının belirlenmesine çalışılmış, böylece, bu kanun esas olmak üzere oluşacak doktrin ve uygulamaya, en azından bir tartışma zemini yaratılarak katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Öğrencilerin, araştırmacı ve uygulamacıların eleştirileri, onurumuz olacaktır.






Yüklə 2,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə