TüRKÇe dersi TÜm konular

İçindekiler bölümünde istediğiniz konuya gitmek için CTRL tuşuna basılı tutarak ilgili konu adına tıklayın.

TÜRKÇE DERSİ TÜM KONULAR

1. 
   TÜRKÇENİN KURALLARI
   
2. 
   ALFABE
   
3. 
   SES BİLGİSİ
   
   1. 
      Ünlü Uyumları (Büyük ve Küçük Ünlü Uyumu)
      
   2. 
      Ses Olayları (Düşme, Türeme, Daralma, Yumuşama, Sertleşme, Ulama, Kaynaştırma)
      
4. 
   SÖZCÜKTE YAPI
   
   1. 
      Kök (İsim – Fiil – Ortak Kök)
      
   2. 
      Ek (Yapım Ekleri - Çekim Ekleri)
      
   3. 
      Gövde
      
   4. 
      Yapı Bakımından Sözcükler (Basit – Türemiş – Birleşik)
      
5. 
   SÖZCÜK TÜRLERİ
   
   1. 
      İsim
      
   2. 
      Zamir
      
   3. 
      Sıfat
      
   4. 
      Tamlamalar
      
   5. 
      Edat
      
   6. 
      Bağlaç
      
   7. 
      Ünlem
      
   8. 
      Fiil
      
      1. 
         Anlamlarına Göre Fiiller (İş - Durum - Oluş)
         
      2. 
         Yapılarına Göre Fiiller (Basit - Türemiş - Birleşik)
         
      3. 
         Çekimli Fiiller (Fiillerde Kip - Zaman Kayması - Fiillerde Kişi)
         
   9. 
      Zarf
      
6. 
   EK FİİL
   
7. 
   FİİLİMSİ
   
8. 
   CÜMLENİN ÖGELERİ
   
   1. 
      Temel Ögeler (Yüklem - Özne)
      
   2. 
      Yardımcı Ögeler (Nesne - Yer Tamlayıcısı - Zarf Tamlayıcısı)
      
9. 
   CÜMLE VURGUSU
   
10. 
    FİİL ÇATISI
    
    1. 
       Öznesine Göre (Etken - Edilgen)
       
    2. 
       Nesnesine Göre (Geçişli - Geçişsiz)
       
11. 
    CÜMLE ÇEŞİTLERİ
    
    1. 
       Yüklemin Türüne Göre (İsim - Fiil)
       
    2. 
       Yüklemin Yerine Göre (Kurallı - Devrik)
       
    3. 
       Anlamına Göre (Olumlu - Olumsuz - Soru)
       
    4. 
       Yapısına Göre (Tek Yüklemli – Fiilimsi Bulunan - Birden Çok Yüklemli - Bağlaçlı)
       
12. 
    ANLATIM BOZUKLUKLARI
    
    1. 
       Anlamsal Anlatım Bozuklukları
       
    2. 
       Yapısal Anlatım Bozuklukları
       

13. 
    YAZIM KURALLARI
    
    1. 
       Büyük Harflerin Kullanımı
       
    2. 
       Sayıların Yazılışı
       
    3. 
       Kısaltmaların Yazılışı
       
    4. 
       Da/De’nin Yazılışı
       
    5. 
       Ki’nin Yazılışı
       
    6. 
       Birleşik Sözcüklerin Yazılışı
       
    7. 
       Yazımı Karıştırılan Sözcükler
       
14. 
    NOKTALAMA İŞARETLERİ
    
    1. 
       Nokta
       
    2. 
       Virgül
       
    3. 
       Noktalı Virgül
       
    4. 
       İki Nokta
       
    5. 
       Üç Nokta
       
    6. 
       Soru İşareti
       
    7. 
       Ünlem İşareti
       
    8. 
       Kısa Çizgi
       
    9. 
       Uzun Çizgi
       
    10. 
        Eğik Çizgi
        
    11. 
        Tırnak İşareti
        
    12. 
        Yay Ayraç
        
    13. 
        Kesme İşareti
        
15. 
    EDEBİ TÜRLER VE SÖZ SANATLARI
    
    1. 
       Hikâye Edici Metinler
       
    2. 
       Bilgilendirici Metinler
       
    3. 
       Şiir
       
    4. 
       Söz Sanatları
       
16. 
    SÖZCÜKTE ANLAM
    
    1. 
       Anlam Özellikleri (Gerçek - Mecaz - Terim - Somut - Soyut - Genel - Özel - Nicel - Nitel)
       
    2. 
       Anlam İlişkileri (Eş Anlam - Zıt Anlam - Eş Sesli)
       
    3. 
       Söz Öbekleri (Yansıma Sözcük - İkileme - Deyim - Atasözü - Özdeyiş - Dolaylama - Güzel Adlandırma)
       
17. 
    CÜMLEDE ANLAM
    
18. 
    PARAGRAFTA ANLAM
    
    1. 
       Anlam Yönü (Konu - Ana Fikir - Yardımcı Fikir - Duyular...)
       
    2. 
       Yapı Yönü (Giriş - Gelişme - Sonuç)
       
    3. 
       Dil ve Anlatım Yönü
       
       1. 
          Anlatım Biçimleri
          
       2. 
          Düşünceyi Geliştirme Yolları
          
       3. 
          Anlatıcı
          
       4. 
          Bakış Açısı
          
       5. 
          Anlatım Özellikleri
          

TÜRKÇE DERSİ TÜM KONULAR

TÜRKÇENİN KURALLARI

Okuma Kuralları:

1. 
   Okuma için hazırlık yapar.
   
2. 
   Okuma amacını belirler.
   
3. 
   Okuma amacına uygun yöntem belirler.
   
4. 
   Dikkatini okuduğuna yoğunlaştırır.
   
5. 
   Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur.
   
6. 
   Sesli okumada vurgu ve tonlamalara dikkat eder.
   
7. 
   İşitilebilir bir ses tonuyla okur.
   
8. 
   Okuduğu kelimeleri doğru telaffuz eder.
   
9. 
   Gereksiz tekrar, duraklama ve geri dönüş yapmadan okur.
   
10. 
    Akıcı okur.
    
11. 
    Parmakla takip etmeden okur.
    
12. 
    Başını ve vücudunu hareket ettirmeden okur.
    
13. 
    Sessiz okumada dudaklar kıpırdamaz, gözle takip ederek okur.
    
14. 
    Sessiz okumada ses veya fısıltı çıkarmadan okur.
    

Dinleme Kuralları:

1. 
   Dinlemek için hazırlık yapar.
   
2. 
   Dinleme amacını belirler.
   
3. 
   Dinleme amacına uygun yöntem belirler.
   
4. 
   Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırır.
   
5. 
   Görgü kurallarına uygun dinler.
   
6. 
   Konuşmacının sözünü kesmeden dinler.
   
7. 
   Konuşmacının dikkatini dağıtacak hareketler yapmadan dinler.
   

Yazma Kuralları:

1. 
   Yazmak için hazırlık yapar.
   
2. 
   Yazma amacını belirler.
   
3. 
   Yazma amacına uygun yöntem belirler.
   
4. 
   Yazma konusunu belirler.
   
5. 
   Konu dışına çıkmadan yazar.
   
6. 
   Anlamlı ve kuralları cümleler kurar.
   
7. 
   Sayfa düzenine ve temizliğine dikkat eder.
   
8. 
   Kelimeler, cümleler ve satırlar arasında uygun boşluklar bırakır.
   
9. 
   Noktalama işaretlerini doğru ve yerinde kullanır.
   
10. 
    Yazım kurallarına uygun yazar.
    
11. 
    Sözlük ve yazım kılavuzundan yararlanır.
    
12. 
    Sıralamalarda sayı, sembol ve işaretlerden yararlanır.
    
13. 
    Kelime tekrarından kaçınarak yazar.
    

Konuşma Kuralları:

1. 
   Konuşmak için hazırlık yapar.
   
2. 
   Konuşma amacını belirler.
   
3. 
   Konuşma amacına uygun yöntem belirler.
   
4. 
   Konuşma konusunu belirler.
   
5. 
   Konu dışına çıkmadan konuşur.
   
6. 
   Dinleyicilerle göz teması kurarak konuşur.
   
7. 
   Kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
   
8. 
   Kelimeleri doğru telaffuz eder.
   
9. 
   Akıcı konuşur.
   
10. 
    Konuşmasında vurgu ve tonlamalar yapar.
    
11. 
    Beden dilini kullanarak konuşur.
    
12. 
    Gereksiz hareketlerden kaçınarak konuşur.
    
13. 
    Görgü kurallarına ve değerlere uygun olarak konuşur.
    

ALFABE

Akciğerlerden gelen havanın, ses yolunda oluşturduğu titreşime ses denir.

Dildeki seslerin her birini gösteren işaretlere harf denir.

Bir dildeki sesleri gösteren ve belli bir sıraya göre dizilmiş harfler bütününe alfabe (abece) denir.

Türkçede 29 ses ve bu sesleri simgeleyen 29 harf vardır.

Türk Alfabesi:

A, B, C, Ç, D, E, F, G, Ğ, H, I, İ, J, K, L, M, N, O, Ö, P, R, S, Ş, T, U, Ü, V, Y, Z.

Türk alfabesindeki harflerin 8 tanesi ünlü (sesli), 21 tanesi ise ünsüz (sessiz) harftir.

• 
  Ünlü (Sesli) Harfler: A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü
  
  • 
    Kalın Ünlüler: A, I, O, U
    
  • 
    İnce Ünlüler: E, İ, Ö, Ü
    

• 
  Ünsüz (Sessiz) Harfler: B, C, Ç, D, F, G, Ğ, H, J, K, L, M, N, P, R, S, Ş, T, V, Y, Z
  
  • 
    Sert Ünsüzler: Ç, F, H, K, P, S, Ş, T (FıSTıKÇı ŞaHaP)
    
  • 
    Yumuşak Ünsüzler: B, C, D, G, Ğ, J, L, M, N, R, V, Y, Z
    

Dilimizdeki anlamlı en küçük parçaya sözcük (kelime) denir. Sözcükler sözlükte ve yazım kılavuzunda alfabetik sıraya göre dizilmiştir.

Sözcüklerin ilk harflerine bakılır. İlk harfler aynıysa ikinci harflere bakılır.

Örnek:

• 
  Çiçek, çilek, çiğdem, çiftlik, çivi, çizgi
  
  • 
    Alfabetik sıralama: Çiçek – Çiftlik – Çiğdem – Çilek – Çivi – Çizgi
    
• 
  İlave, ilgi, ilginç, ilik, ileti, ilaç
  
  • 
    Alfabetik sıralama: İlaç – İlave – İleti – İlgi – İlginç – İlik
    

SES BİLGİSİ

1. 
   ÜNLÜ UYUMLARI
   

1. 
   BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU (KALINLIK – İNCELİK UYUMU)
   

Bir sözcüğün tüm ünlülerin kalın ünlü (a, ı, o, u) veya tüm ünlülerinin ince ünlü (e, i, ö, ü) olmasına büyük ünlü uyumu denir.

Örnek:

• 
  Uyanlar: Türkçe, vatan, güzelce, ağaç, geceleyin, bakımlı, öğretmen, okul, portakal, kırlangıç, bilezik, gözlük, dudak, gelincik, yağmur…
  
• 
  Uymayanlar: Sabahleyin, koşarken, kalemlik, tiyatro, meslektaş, sandalye, adalet, şişman, mahalle, takip, ilave, alfabe, baklagiller…
  

Not: Tek heceli sözcükler ile birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.

Örnek: Ev, top, söz, saç, Çanakkale, birçok, yüzbaşı, bilgisayar, çekyat, hanımeli, açıkgöz…

2. 
   KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU
   

Bir sözcüğün ilk hecesinde “a, e, ı, i” ünlülerinden biri varsa onu takip eden hecelerde de “a, e, ı, i” ünlüleri bulunur.

Bir sözcüğün ilk hecesinde “o, ö, u, ü” ünlülerinden biri varsa onu takip eden hecelerde ya “a, e” ya da “u, ü” ünlüleri bulunur.

Not: Küçük ünlü uyumunda sözcüğün tüm ünlüleri aynı anda değerlendirilmez, hece takibi vardır. Yani birinci ünlüyle ikinci ünlü, ikinci ünlüyle üçüncü ünlü, üçüncü ünlüyle dördüncü ünlü uyumlu olmalıdır.

Örnek:

• 
  Uyanlar: Deniz, gizlice, sarılık, tombul, sözlük, kumsal, duvar, kayıkçı, seslenmek, yumurta, yorgunluk, özlemek, çocuk…
  
• 
  Uymayanlar: Bavul, kamyon, tiyatro, müthiş, televizyon, kavun, kabuk, kavurmak, yağmur, müzik, doktor, profesör…
  

2. 
   SES OLAYLARI
   

1. 
   ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ)
   

Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan sözcükler ünlü harf ile başlayan bir ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Bu olaya ünlü (hece) düşmesi denir.

Örnek:

• 
  Karın + ı = Karnı * Oğul + u = Oğlu
  
• 
  Beyin + i = Beyni * Gönül + ü = Gönlü
  
• 
  Akıl + ı = Aklı * Burun + u = Burnu
  
• 
  Zihin + i = Zihni * Göğüs + ü = Göğsü
  

Not: Birleşik sözcükler oluşturulurken de ünlü düşmesi görülebilir.

Örnek:

• 
  Kayıp + olmak = Kaybolmak * Ne + için = Niçin
  
• 
  Zulüm + etmek = Zulmetmek * Kahve + altı = Kahvaltı
  
• 
  Cuma + ertesi = Cumartesi * Hapis + etmek = Hapsetmek
  
• 
  Sabır + etmek = Sabretmek * Şükür + etmek = Şükretmek
  

Not: Yapım eki alarak türetilen bazı kelimelerde de ünlü düşmesi görülebilir.

Örnek:

• 
  İleri + le = İlerle * Sarı + ar = Sarar
  
• 
  Yumurta + la = Yumurtla * sızı + la = Sızla
  

2. 
   ÜNLÜ TÜREMESİ
   

Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe “-cık, -cik” eki getirildiğinde ortaya yeni bir ünlünün çıkmasına ünlü türemesi denir.

Örnek:

• 
  Az + cık = Azıcık * Genç + cik = Gencecik * Dar + cık = Daracık
  
• 
  Bir + cik = Biricik * Gül + cük = Gülücük * Öp + cük = Öpücük
  

Not: Bazı pekiştirilmiş sözcüklerde de ünlü türemesi görülebilir.

Örnek:

• 
  Sağlam > Sapasağlam * Yalnız > Yapayalnız * Gündüz > Güpegündüz
  
• 
  Düz > Düpedüz * Çevre > Çepeçevre
  

3. 
   ÜNLÜ DARALMASI
   

“a, e” geniş ünlüleriyle biten sözcükler “-yor” eki aldığında sözcüğün son hecesindeki bu geniş ünlüler daralarak “ı, i, u, ü” ünlülerinde dönüşür. Bu olaya ünlü daralması denir.

Örnek:

• 
  Bekle + yor = Bekliyor * Ağla + yor = Ağlıyor
  
• 
  Unutma + yor = Unutmuyor * Gülme + yor = Gülmüyor
  
• 
  Gizle + yor = Gizliyor * Oyna + yor = Oynuyor
  
• 
  Cevapla + yor = Cevaplıyor * Süsle + yor = Süslüyor
  

Not: “De-“ ve “ye-“ fiilleri başka eklerle de ünlü daralmasına uğrayabilir.

Örnek:

• 
  De + erek = Diyerek * Ye + erek = Yiyerek
  
• 
  De + ecek = Diyecek * Ye + ecek = Yiyecek
  
• 
  De + (y)en = Diyen * Ye + (y)en = Yiyen
  
• 
  De + (y)elim = Diyelim * Ye + (y)elim = Yiyelim
  
• 
  De + (y)ince = Diyince * Ye + (y)ince = Yiyince
  

4. 
   ÜNSÜZ DÜŞMESİ
   

Sonu “k” ile biten bazı sözcükler “-cık, -cik, -cuk, -cük” eki aldığında sözcüğün sonundaki bu “k” ünsüzü düşer. Bu olaya ünsüz düşmesi denir.

Örnek:

• 
  Minik + cik = Minicik * Ufak + cık = Ufacık
  
• 
  Sıcak + cık = Sıcacık * Küçük + cük = Küçücük
  
• 
  Yumuşak + cık = Yumuşacık * Alçak + cık = Alçacık
  

5. 
   ÜNSÜZ TÜREMESİ
   

Sözcüğün aslında olmadığı halde, sözcüğe bir ek getirildiğinde veya başka bir sözcükle birleştirildiğinde ortaya yeni bir ünsüzün çıkmasına ünsüz türemesi denir.

Örnek:

• 
  His + etmek = Hissetmek * Af + etmek = Affetmek
  
• 
  Red + etmek = Reddetmek * Zan + ım + ca = Zannımca
  
• 
  Hak + ı = Hakkı * Tıp + i = Tıbbi
  
• 
  Şık + ı = Şıkkı * Zam + ı = Zammı
  

6. 
   ÜNSÜZ YUMUŞAMASI
   

Sonu “p, ç, t, k” ile biten bir sözcüğe ünlü harfle başlayan bir ek getirildiğinde “p, ç, t, k” ünsüzleri yumuşayarak “b, c, d, g, ğ” ünsüzlerine dönüşür. Bu olaya ünsüz yumuşaması denir.

Örnek:

• 
  Dolap + ı = Dolabı * Ağaç + a = Ağaca
  
• 
  Kâğıt + ı = Kâğıdı * Renk + i = Rengi
  
• 
  Çocuk + u = Çocuğu * Cevap + ı = Cevabı
  
• 
  Sevinç + i = Sevinci * Yoğurt + u = Yoğurdu
  
• 
  Kelebek + i = Kelebeği * Sözlük + e = Sözlüğe
  

Not: Bazı tek heceli sözcüklerde yumuşama olmaz.

Örnek:

• 
  Top + u = Topu * Saç + ı = Saçı * Süt + ü = Sütü
  
• 
  Çöp + ü = Çöpü * Koç + u = Koçu * At + ı = Atı
  

Not: Yabancı sözcüklerde yumuşama olmaz.

Örnek:

• 
  Hukuk + u = Hukuku * Devlet + i = Devleti * Tabiat + a = Tabiata
  
• 
  Sanat + a = Sanata * Millet + e = Millete * Cumhuriyet + i = Cumhuriyeti
  

Not: Özel isimlerdeki yumuşamalar yazıda gösterilmez, sadece okunurken gösterilir.

Örnek: Yazılışı Okunuşu

Ahmet’e Ahmede

Zonguldak’a Zonguldağa

Sinop’a Sinoba

Mehmet’e Mehmede

Yozgat’a Yozgada

7. 
   ÜNSÜZ SERTLEŞMESİ (BENZEŞMESİ)
   

Sert ünsüzlerle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten sözcüklerden sonra “c, d, g” ile başlayan bir ek gelirse ekteki “c – ç’ye” “d – t’ye” “g – k’ye” dönüşür. Bu olaya ünsüz sertleşmesi (benzeşmesi) denir.

Örnek:

• 
  Yavaş + ca = Yavaşça * Çocuk + dan = Çocuktan
  
• 
  Et + gi = Etki * Unut + gan = Unutkan
  
• 
  Kümes + de = Kümeste * Seç + gin = Seçkin
  
• 
  Türk + ce = Türkçe * Güreş + ci = Güreşçi
  
• 
  Meslek + daş = Meslektaş * Et + cil = Etçil
  
• 
  At + gı = Atkı * Kıs + gaç = Kıskaç
  
• 
  Küs + gün = Küskün * Taraf + dar = Taraftar
  
• 
  İnat + cı = İnatçı * Geç + di = Geçti
  
• 
  Külah + da = Külahta * Sınıf + ca = Sınıfça
  
• 
  Sıcak + dan = Sıcaktan * Çalış + gan = Çalışkan
  

8. 
   ULAMA
   

Ünsüz harfle biten bir sözcükten sonra ünlü harfle başlayan bir sözcük geldiğinde bu iki sözcük birbirine bağlanarak okunur. Bu olaya ulama denir.

Ulama yalnızca söyleyişte uygulanır. Yazıda sözcükler bitişik yazılmaz!

Sözcükler arasında herhangi bir noktalama işareti varsa ulama yapılmaz!

Örnek:

• 
  Akşam olunca güneşin ışıkları kaybolur.
  
• 
  Dün akşam evden ayrıldı.
  
• 
  Üç adam her an birlikte gezerdi.
  

9. 
   KAYNAŞMA
   

Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez. Ünlü harfle biten bir sözcüğe ünlü harfle başlayan bir ek getirilecekse araya “y, ş, s, n” kaynaştırma ünsüzlerinden birisi getirilmelidir.

Örnek:

• 
  Kapı + a = Kapıya * Yedi + er = Yedişer
  
• 
  Anne + i = Annesi * Pencere + in = Pencerenin
  
• 
  Araba + a = Arabaya * İki + er = İkişer
  
• 
  Silgi + i = Silgisi * Kale + in = Kalenin
  

SÖZCÜKTE YAPI

1. 
   KÖK
   

Bir sözcüğün parçalanamayan, anlamlı, en küçük parçasına kök denir.

Sözcüğün kökü bulunurken sondan başa doğru ekler çıkarılır ve sözcükle anlam bağlantısını kaybetmeyen en küçük parça kök olarak bulunur.

Örnek:

• 
  Dur-ak-lar-ımız-dan * Balık-çı-lar
  

Kökler isim kök, fiil kök ve ortak kök olmak üzere üçe ayrılır.

1. 
   İSİM KÖK
   

Varlıkların, kavramların ve duyguların adları olan köklere isim kök denir.

• 
  İsim kökler “-mak, -mek” eki almazlar.
  

Örnek: Neşe-li, göl-ler, iç-imizde, kitap-çı, yol-culuk, çat-ırtı, kalem-lik…

2. 
   FİİL KÖK
   

İş, oluş veya durum bildiren köklere fiil kök denir.

• 
  Fiil kökler “-mak, -mek” eki alırlar.
  

Örnek: Kop-ardı, bil-dik, sev-gi, solu-ngaç, yıka-dım, uyu-madan…

3. 
   ORTAK KÖK
   

Hem isim hem de fiil olarak kullanılabilen köklere ortak kök denir. Ortak kökler arasında anlam ilişkisi vardır.

Örnek: Boya, şiş, tat, göç, güreş, eski, kuru, güven, ekşi…

2. 
   EK
   

Sözcüklere gelerek onlardan yeni sözcükler türeten veya geldiği sözcükle diğer sözcükler arasında anlam ilişkisi kuran seslere ek denir.

• 
  Ekler tek başların anlamsızdırlar.
  
• 
  Bir veya birden fazla sesten oluşabilirler.
  
• 
  Ünlü ve ünsüz uyumlarına uydukları için bir ekin birden çok yazılış şekli olabilir.
  
• 
  Türkçede “kök + yapım eki + çekim eki” sırası vardır.
  

Ekler yapım ekleri ve çekim ekleri olmak üzere ikiye ayrılır.

1. 
   YAPIM EKLERİ
   

Eklendiği sözcüklerden yeni sözcükler türeten eklere yapım eki denir.

• 
  Eklendiği sözcüğün anlamını değiştirir.
  
• 
  Eklendiği sözcüğü sözlükte yeni bir sözcük olarak buluruz.
  

Örnek: Bulut-lu, gör-gü, sanat-çı, vatan-daş…

1. 
   İsimden İsim Yapım Ekleri
   

İsimlere eklenerek onlardan yeni isimler yapan yapım ekleridir.

Örnek:

• 
  Tuz – luk * Sanat – çı * İnsan – cıl * Vatan – daş
  
• 
  Üç – üncü * Yaş – ıt * Acı – msı * Kitap – çık
  
• 
  Top – aç * Sol – ak * Düz – ey * Peynir – li
  

2. 
   İsimden Fiil Yapım Ekleri
   

İsimlere eklenerek onlardan yeni fiiller yapan yapım ekleridir.

Örnek:

• 
  Garip – se * Yaş – ar * Şaka – laş * Kan – a
  
• 
  Sivri – l * Ev – len * Az – al * Baş - la
  

3. 
   Fiilden İsim Yapım Ekleri
   

Fiillere eklenerek onlardan yeni isimler yapan yapım ekleridir.

Örnek:

• 
  As – kı * Yüz – geç * Kork – u * Böl – ge
  
• 
  Seç – im * Sat – ıcı * Kes – ik * Dik – iş
  

4. 
   Fiilden Fiil Yapım Ekleri
   

Fiillere eklenerek onlardan yeni fiiller yapan yapım ekleridir.

Örnek:

• 
  Kov – ala * Üşü – t * Gez – dir * Taşı – n
  
• 
  Kop – ar * An – ımsa * Tara – n * Anla - t
  

2. 
   ÇEKİM EKLERİ
   

Sözcüklerin çekimlenerek yeni yer ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir.

• 
  Sözcüğe yeni bir anlam kazandırmaz.
  
• 
  Çekim ekleri daima yapım eklerinden sonra yazılır.
  

Örnek: Çalış-tı, kelebek-ler, kalem-im, oku-yor-um…

1. 
   İsim Çekim Ekleri
   

2.1.a. Çokluk Ekleri

İsimlere çokluk anlamı katan, o ismin sayı bakımından birden fazla olduğunu belirten eklerdir. “-lar, -ler” şeklinde yazılabilirler.

Örnek:

• 
  Martı – lar * Şehir – ler * Kalem – ler * Kitap – lar
  

• 
  Millet anlamı katabilir: Türkler, İngilizler, Japonlar…
  
• 
  Yaklaşık anlamı katabilir: Beş yaşlarında bir çocuğu var.
  
• 
  Aile anlamı katabilir: Bu akşam Bülent Beyler bize gelecek.
  
• 
  “Her” anlamı katabilir: Sabahları spor yaparım.
  

2.1.b. Durum (Hâl) Ekleri

İsimlere belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma anlamı katan eklerdir.

• 
  Belirtme hâli: -ı, -i, -u, -ü
  

• 
  Evi boyadım. * Balığı yakaladım.
  
• 
  Kutuyu uzatır mısın? * Sütü dolaba koy.
  

•