TüRKİye hâKİmler ve savcilar biRLİĞİ

TÜRKİYE HÂKİMLER VE SAVCILAR BİRLİĞİ

KANUNU TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler 
Amaç, kapsam

MADDE 1-(1) Bu Kanunun amacı; Türkiye Hâkimler ve Savcılar Birliğinin ve şubelerinin kuruluşuna ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

(2) Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile idarî yargı hâkim ve savcıları bu Kanunun kapsamındadır.

Tanımlar

MADDE 2-(1) Bu Kanunun uygulamasında;

a) Birlik: Türkiye Hâkimler ve Savcılar Birliğini,

b) Genel Merkez: Birliğin Ankara’daki genel merkezini,

c) Şube: Birliğin faaliyetlerinin yürütülebilmesi için Birliğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt birimi,

ç) Asıl üyeler: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile idarî yargı hâkim ve savcılarını,

d) Onursal üyeler: Başka bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna üye olmamak koşuluyla hâkimlik ve savcılık mesleğinden emekli olanlar ile hâkimlik ve savcılık mesleğinde veya hukuk dünyasında yaptığı çalışmalar ve yayımladığı eserler dolayısıyla ulusal veya uluslararası alanda üne kavuşmuş ya da hâkimlik ve savcılık mesleğine, şubelere veya Birliğe maddî ve manevî yardımda bulunmuş kimseler arasından üyeliğe kabul edilenleri,

e) Organ: Birliğin Genel Kurulu ile Yönetim, Denetim ve Disiplin Kurullarını, şubelerin Genel Kurulları ile Yönetim ve Denetim Kurullarını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kuruluş, Görevler ve Teşkilat

 

Birliğin kuruluşu, amaçları ve niteliği

MADDE 3- (1) Bu Kanunda yer alan esaslar uyarınca hâkimlik ve savcılık mesleği mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak; meslek disiplini ve ahlâkını, yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını ve saygınlığını korumak; yargı mensuplarının sosyal durumlarını, malî ve özlük haklarını geliştirmek; etik değerleri güçlendirmek amacıyla Birlik kurulur. Birlik, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşudur.

(2) Birliğin merkezi Ankara’dadır.

(3) Birlik dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetmeksizin faaliyet gösterir.

(4) Birlik, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamaz. 

          (5) Birlik, protokol kurallarına uygun olarak resmi törenlere katılır.  

(6) Birlikte asıl üyeler, kendi çalışma sahaları konusunda ayrı ayrı alt bölümler oluşturabilir. Bu grupların çalışma esas ve usulleri yönetmelikte gösterilir.

Birliğin görevleri

MADDE 4- (1) Birliğin görevleri şunlardır:

a) Hukuk devletinin temel ilkelerinden olan yargı bağımsızlığını güçlendirmek için faaliyet ve girişimlerde bulunmak,

b) Adlî ve idarî yargı faaliyetlerinin Türkiye Cumhuriyetinin temel ilkeleri doğrultusunda, Atatürk ilke ve inkılâplarına uygun olarak yürütülmesi amacıyla bilimsel çalışmalar yapmak,

c) Yargının hızlı, etkin ve verimli bir şekilde işleyişini sağlamak üzere çalışmalar yürütmek, bu amaçla hukukun ve adlî kurumların gelişimine katkı sağlayıcı kurumlarla işbirliği yapmak, rapor sunmak ve önerilerde bulunmak,

ç) Hâkimlik ve savcılık mesleğinin cazip hâle getirilmesi için çalışmak ve bu konuda alınacak tedbirleri görüşmek için toplantılar düzenlemek,

d) Hâkim ve savcıların meslekî gelişmelerinin sağlanmasına, maddî ve manevî haklarının korunmasına yönelik çalışmalar yapmak,

e) Hâkim ve savcıların meslekî ve bilimsel çalışmalarına ışık tutacak faaliyetlerde bulunmak, hâkim ve savcıları imkânlar ölçüsünde bilimsel ve meslekî çalışmalar yapmak üzere yurt dışına göndermek,

f) Meslekî ve bilimsel çalışmaları yayımlamak üzere dergi çıkarmak, ağ sitesi açmak, kütüphane, adalet müzesi gibi tesisler kurmak, Birliğin faaliyetlerini üyelerine ve kamuoyuna duyurmak amacıyla yayınlarda bulunmak, konferanslar düzenlemek, telif ve çeviri eserler meydana getirilmesini teşvik etmek,

g) Şubeler arasında koordinasyonu sağlamak,

ğ) Uluslararası kuruluşlara katılmaya ve ayrılmaya karar vermek,

h) Amacına uygun diğer görevleri yapmak. 
Birlik üyeliği ve üyeliğin kazanılması, üyelik aidatları, üyeliğin sona ermesi

MADDE 5- (1) Birliğe 2 nci maddenin (ç) ve (d) bentlerinde nitelikleri sayılanlar üye olarak kabul edilir.

(2) Birliğin iki türlü üyesi vardır. Bunlar, asıl ve onursal üyelerdir.

a) Asıl üye olmak için; 2 nci maddenin (ç) bendinde sayılanlar, Birliğe ya da bulunduğu yerdeki Şube Başkanlığına, bulunduğu yerde Şube yoksa en yakın yerdeki Şube Başkanlığına dilekçe ile başvurur. Başvurunun kabul edildiğinin bildirilmesi ve giriş ücreti ile ilk yılın aidatının yatırılmasıyla asıl üyelik hakkı kazanılmış olur.

b) Onursal üye olmak için; Birlik Yönetim Kurulunun teklifi, Genel Kurulun kararı gerekir. Ancak, 2 nci maddenin (ç) bendinde yazılı meslek mensuplarından emekli olanların talepleri halinde, başka bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna üye olmamak şartıyla onursal üye olarak kabul edilir.

(3) Onursal üyeler oy hakkı olmaksızın Şube Genel Kurul toplantılarına katılabilirler.

(4) Birlik Genel Kurulunca belirlenen miktarlarda, Birliğe asıl üye olmak isteyenlerden giriş ücreti ve yıllık üyelik aidatı alınır.

(5) Her yılın aidatı, Birliğin Genel Kurul tarihinden en az bir ay önce ödenir.

(6) Üyelik; Birliğe veya kayıtlı bulunduğu Şube Başkanlığına yazı ile başvurarak üyelikten ayrıldığını bildirenler için, bildirim tarihinde; ölüm, gaiplik ve kısıtlılık durumları gerçekleştiğinde kendiliğinden, yetkili kurullar veya makamlarca meslekten çıkarılanlar veya görevlerine son verilenler için kararın kesinleştiği tarihte; meslekten çekilenler için onay tarihinde, kendiliğinden sona erer.

(7) Asıl üyelerden iki yıl üst üste üyelik aidatını ödemediği tespit edilenler ile onursal üyelerden Birliğin amaç ve görevleriyle bağdaşmayan tutum ve davranışta bulunanlar ve başka bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna üye olduğu anlaşılanların üyelikleri Birlik Yönetim Kurulunun gerekçeli kararı ile sona erer.
(8) Üyeliğin sona ermesi ile ilgili kararlara karşı itirazlar hakkında 12 nci maddenin beşinci fıkrası hükümleri uygulanır.

Birliğin organları

MADDE 6- (1) Birliğin organları şunlardır:         

            a) Birlik Genel Kurulu,        

            b) Birlik Yönetim Kurulu,

            c) Birlik Denetim Kurulu,

ç) Birlik Disiplin Kurulu.  
Birlik Genel Kurulunun oluşumu ve görevleri

MADDE 7- (1) Birlik Genel Kurulu; Birlik Başkanı, Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Denetim Kurulu ile Birlik Disiplin Kurulunun asıl ve yedek üyeleri, Şube Başkanı veya özürleri halinde Şube Yönetim Kurulunun görevlendireceği üye ve her ilden seçilecek delegelerden oluşur.

(2) Genel Kurul üyeleri, Genel Kurul toplantılarına katıldıkları süre içinde kurumlarınca izinli sayılır.

(3) Birlik Genel Kurulu, Birliğin en üst organıdır. Bu sıfatla aşağıdaki yetkileri kullanır ve görevleri yerine getirir:

a) Birlik Yönetim Kurulunun geçmiş dönem faaliyetleri ve bilançosunu gösteren raporu ile Birlik Denetim Kurulunun raporunu görüşmek, bu kurulların ibrası hakkında karar vermek,

b) Birlik Yönetim  Kurulu tarafından hazırlanan gelecek dönem bütçesini görüşüp karara bağlamak,

c) Birlik Yönetim  Kurulu, Birlik Denetim  Kurulu ve Birlik Disiplin Kurulu üyelerini seçmek,

ç) Kuruluş amacı ile ilgili konularda hazırlanan raporları görüşüp karara bağlamak,

d) Hâkimlik ve savcılık mesleğini ilgilendiren konular hakkında önerilerde bulunmak,

e) Birlik için gerekli taşınmazların satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması konularında karar vermek,

f) Şube kurulması veya feshi ile ilgili başvuru ve önerileri görüşüp karara bağlamak,

g) Uluslararası kuruluşlara katılmaya ve ayrılmaya karar vermek,

ğ) Birliği ilgilendiren yönetmelik taslaklarını karara bağlamak,

h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.  
Birlik Genel Kurulunun toplantıları

MADDE 8- (1) Birlik Genel Kurulu yılda bir kez toplanır. Toplantının hangi ayda yapılacağı yönetmelikle belirlenir. Yönetim Kurulu gerekli gördüğünde veya delegelerin beşte ikisinin yazılı isteği üzerine Birlik Genel Kurulunu onbeş gün içinde olağanüstü olarak toplantıya çağırır.

(2) Toplantıların günü, saati, yeri ve gündemi toplantı tarihinden en az yirmi gün önce ülke genelinde yayımlanan, tirajı yüzbinin üzerinde olan günlük gazetelerin birinde veya Birlik ağ sitesinde ilân edilir. Ayrıca, ilanın içeriği taahhütlü bir mektupla delegelere bildirilir. Bu ilân ve mektupta, çoğunluk sağlanamaması durumunda ikinci toplantının günü, saati, yeri ve gündemi de belirtilir.

(3) Birlik Genel Kurulu, delegelerin tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanır. İlk toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak ikinci toplantıya katılan delege sayısı, toplam delege sayısının onda birinden az olamaz.

(4) Birlik Genel Kurulu toplantıları ilânda belirtilen gün, saat ve yerde yapılır. Delegeler, Birlik Yönetim  Kurulunca düzenlenen listedeki adlarının karşısını imzalayarak toplantıya katılırlar. Toplantı, Birlik Yönetim  Kurulu başkanı veya görevlendireceği bir kurul üyesi tarafından açıldıktan sonra toplantıyı yönetmek üzere bir Başkan, bir Başkanvekili ve iki kâtip üyeden oluşan divan seçilir.

(5) Birlik Genel Kurulu toplantılarında önceden bildirilen gündemdeki konular görüşülür. Ancak, katılan delegelerin beşte ikisinin imzası ile teklif edilen konular da görüşmesiz olarak gündeme eklenir. Toplantıda hazır bulunan delegelerin beşte birinin imzası ile de gündeme yeni madde eklenmesi önerilebilir.

(6) Birlik Genel Kurulu toplantılarında kararlar hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınır. Toplantıyı divan başkanı yönetir. Kâtipler toplantı tutanağını düzenler ve Başkanla birlikte imzalarlar.  

Birlik Yönetim Kurulunun oluşumu ve iş bölümü

MADDE 9- (1) Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Genel Kurulunca, kendi üyeleri arasından üç yıllık bir dönem için seçilen dokuz üyeden oluşur. Asıl üyelerden başka iki yedek üye seçilir. Oylarda eşitlik hâlinde ad çekilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.

            (2) Birlik Yönetim Kurulu en yaşlı üyenin başkanlığında yaptığı ilk toplantısında kendi aralarından gizli oyla, Birlik Başkanı, Birlik Başkanvekili, Genel Sekreter ve Saymanı seçer.

(3) Birlik Başkanı, Birliği temsil ve Yönetim Kuruluna başkanlık eder. Birliğin malî işlerinden ve bu konu ile ilgili defter ve kayıtların tutulmasından saymanla birlikte; diğer defter ve yazışmalarla ilgili olarak da genel sekreterle birlikte sorumludur. Birlik Başkanının yokluğunda kendisine Başkanvekili vekillik eder. 

(4) Birlik Başkanı veya yetkilendirdiği bir Yönetim Kurulu üyesi gerektiğinde, Birlik adına kamuoyuna açıklamalarda bulunabilir.

Birlik Yönetim Kurulunun görevleri ve toplantıları

MADDE 10- (1) Birlik Yönetim  Kurulunun görevleri şunlardır:

a) Birlik Genel Kurulunu toplantıya çağırmak,

b) Birliğin dönem bilançosunu, faaliyet raporu ile tahminî bütçesini hazırlayıp Birlik Genel Kuruluna sunmak,

c) Genel Kurul kararlarını uygulamak, yetkilendirildiği hususlarda karar almak,

ç) Mesleğin gelişmesi, meslek mensuplarının haklarının korunması, sosyal durumlarının geliştirilmesi veya Birliğin diğer amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik olarak araştırma ve inceleme yapmak ya da yaptırmak üzere komisyon oluşturmak; vardığı sonuçları ve önerileri Birlik Genel Kuruluna sunmak,

d) Meslekî dayanışmanın sağlanması ve devamlılığı için her türlü çalışmalarda bulunmak,

           e) Birlik Genel Kurulu kararı uyarınca Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü aynî hak tesis etmek, kaldırmak; bu konularda Birlik Başkanına veya Birlik Yönetim Kurulu üyesine yetki vermek,

f) Yurt içindeki ve dışındaki toplantılara katılacak üyeleri ve temsilcileri belirlemek,

g) Şubelerin idarî ve malî denetimini yapmak veya yaptırmak, gerektiğinde şubelerin feshi için Birlik Genel Kuruluna öneride bulunmak,

ğ) Bu Kanun ve diğer mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek, 

h) Bu Kanunun uygulanması için gerekli yönetmelikleri hazırlamak.

(2) Birlik Yönetim  Kurulu, ayda en az bir kez toplanır. Toplantılar, Birlik Yönetim  Kurulu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile yapılır. Kararlar, hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik hâlinde, Birlik Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

(3) Geçerli bir mazereti olmaksızın üç olağan toplantıya katılmayanların üyelikleri kendiliğinden düşer ve yerlerine sırasıyla en fazla oy alan yedek üyeler çağrılır.

(4) Birlik Yönetim  Kurulu üyeleri, toplantılara katıldıkları sürece kurumlarınca izinli sayılır.  

Birlik Denetim Kurulunun oluşumu ve görevleri

MADDE 11- (1) Birlik Denetim Kurulu, Birlik Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, üç yıllık bir dönem için seçilen üç üyeden oluşur. Asıl üyelerden başka iki yedek üye seçilir.

(2) Birlik Denetim Kurulu üyeleri, ilk toplantılarında kendi aralarından gizli oyla bir başkan seçerler. 

(3) Birlik Denetim  Kurulu, Birlik Yönetim  Kurulunun bütün işlem ve hesaplarını incelemekle görevlidir. Birlik Denetim Kurulu üyeleri, oy hakları olmaksızın Birlik Yönetim  Kurulu toplantılarına katılabilirler.

(4) Birlik Denetim  Kurulu, işlem ve hesaplarda gördüğü aksaklıkları en geç on gün içinde Birlik Yönetim  Kuruluna ve yıllık denetim sonuçlarını da bir rapor hâlinde Birlik Genel Kuruluna sunar. 

Birlik Disiplin Kurulunun oluşumu, toplantıları ve görevleri 

MADDE 12- (1) Birlik Disiplin  Kurulu, Birlik Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, üç yıllık bir dönem için seçilen beş üyeden oluşur. Asıl üyelerden başka iki yedek üye seçilir. Oylarda eşitlik hâlinde ad çekilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.

(2) Birlik Disiplin Kurulu üyeleri, ilk toplantılarında kendi aralarından gizli oyla bir başkan seçerler.

(3) Birlik Disiplin Kurulu iki ayda bir olağan olarak toplanır. Birlik Başkanının veya Birlik Disiplin Kurulu Başkanının yahut üyelerinden birinin isteği ile Kurul acele hallerde her zaman olağanüstü toplantıya çağrılabilir. Toplantılar, Birlik Disiplin Kurulu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile yapılır. Kararlar, hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik hâlinde, Birlik Disiplin Kurulu başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

(4) Birlik Disiplin Kurulu, Birliğin amaç, görev ve ilkelerine aykırı eylem, tutum ve davranışları tespit edilen üyelere olayın niteliği ve ağırlığına göre uyarma, bir yıla kadar üyelik haklarını askıya alma ve üyelikten çıkarma disiplin cezalarından birini verebilir.

(5) Disiplin cezasını içeren kararlar gerekçeli olarak tesis edilir ve ilgiliye yazıyla tebliğ edilir. İlgili, bu kararların tebliği tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde Birlik Genel Kuruluna itiraz edebilir. İtiraz, Birlik Genel Kurulunun ilk toplantısında görüşülür. Birlik Genel Kurulu itirazı inceleyerek Birlik Disiplin Kurulunca verilen kararı değiştirebilir, geri alabilir, kaldırabilir ya da bir alt disiplin cezasına çevirebilir.
Birliğin gelirleri

MADDE 13- (1) Birliğin gelirleri şunlardır:

a) Birliğe giriş ücreti ve üye aidatları,

b) Şubelerin faaliyetleri karşılığında elde edilen yıllık gayrisafi gelirlerin yüzde yirmibeşi,

c) Sosyal ve kültürel faaliyetlerden elde edilecek gelirler,

ç) Her türlü basılı belge ve benzerlerinden elde edilecek gelirler,

d) Birlik Genel Kurulunun belirlediği ilkeler çerçevesinde Birlik Yönetim Kurulunca uygun bulunan bağış ve yardımlar,

e) Banka hesap faizleri, yatırım fon ve gelirleri,

f) Birliğin taşınır ve taşınmazlarının kira ve satımı yolu ile elde edilen gelirler,

g) Diğer gelirler.


Şubelerin kuruluşu, görevleri ve organları

MADDE 14- (1) Birlik, gerekli gördüğünde sınırları içinde en az otuz üye bulunan illerde Şube kurabilir. Şube kurulmasına yeterli sayıda üye bulunmaması veya kurulmuş şubelerde üye sayısının Yönetim ve Denetim Kurulu asıl ve yedek üyelerin toplam sayısının altına düşmesi hâlinde, birden fazla ildeki üyeler birleştirilerek hangi ilde Şube kurulacağı, Ülkenin coğrafi ve ulaşım durumu ile üyelerin yoğun olarak bulundukları iller göz önüne alınarak Birlik Yönetim  Kurulunun önerisi üzerine Birlik Genel Kurulu tarafından kararlaştırılır. Şubeler, bulunduğu ilin adıyla anılır.

(2) Yeni kurulacak şubelerin kurucu üyeleri Birlik Yönetim  Kurulu tarafından belirlenir. Yeni kurulan şubeler, en geç üç ay içinde organlarının seçimini yaparlar. Şubeler, organlarının oluşumu ile ilgili seçim sonuçlarını Birliğe bildirmekle yükümlüdürler.

(3) Şubeler, Birliğin amaç ve görevleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar.

(4) Şubelerin organları şunlardır:

a) Şube Genel Kurulu,

b) Şube Yönetim Kurulu,

c) Şube Denetim Kurulu. 

(5) Şubelerin organlarının oluşumu, görevleri, toplantıları, işbölümü ve gelirlerine ilişkin hususlar yönetmelikle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortak ve Çeşitli Hükümler 
Delege seçimi

Madde 15- (1)Delege seçimleri il bazında yapılır. Delegeler, Birliğin il sınırları içerisinde görev yapan asıl üyeleri tarafından otuz üyeye kadar bir asıl bir yedek ve ondan sonra gelen her otuz üye için de bir asıl bir yedek delege hesabıyla üç yıllık bir dönem için seçilir.

(2) Asıl delegenin üyeliğinin sona ermesi hâllerinde, aldıkları oy sayısına göre, sırasıyla yedek delegeler görev yaparlar.

(3) Delege olmak için aday bulunmaz ise, il sınırları içinde görev yapan Birliğin asıl üyeleri arasından otuz üyeye kadar bir asıl bir yedek üye, ondan sonra gelen her otuz üye için de bir asıl bir yedek hesabıyla en kıdemli üyeden başlamak üzere delege sayısı tamamlanır.
Birlik delegeleri, organları ile şubelerin yönetim ve denetim kurullarının seçim esasları

MADDE 16- (1) Birlik delegeleri, organları ile şubelerin yönetim ve denetim kurullarının seçimleri, yargı gözetimi altında gizli oy ve açık tasnif esasına göre gerçekleştirilir.

(2) Birlik delegelerinin seçimlerinde seçime katılacak asıl üyeleri gösteren listeler ile seçim yapılacak Genel Kurul toplantılarında seçime katılacak üye ve delegeleri belirleyen listeler onbeş gün önce iki nüsha olarak o yer ilçe seçim kurulu başkanı olan hâkime tevdi edilir. Ayrıca seçim yapılacak Genel Kurul toplantılarında toplantıların gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin konular da belirtilir. Toplantı tarihlerinin, gündemde yer alan konular da göz önünde bulundurularak görüşmelerin bir Cumartesi günü akşamına kadar sonuçlanması ve izleyen Pazar gününün dokuz-onyedi saatleri arasında seçimlerin yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur. Birden fazla ilçe seçim kurulu bulunan yerlerde, görevli ilçe seçim kurulu başkanı, seçimlerde aday olmayan hâkimler arasından Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir. Seçim kurulu başkanı olarak görev yapan hâkim seçimlerde aday olamaz ve gösterilemez.

(3) Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip incelemek suretiyle varsa noksanları tamamlattırdıktan sonra seçime katılacak üye veya delegeleri gösteren liste ile yukarıda belirtilen diğer hususları onaylar. Onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar, görevli ilçe seçim kurulunun binası, seçim yapılan illere bağlı ilçelerin adliye binaları ile Birlik veya ilgili Şubenin ilân yerinde asılmak suretiyle üç gün süre ile ilân edilir.

(4) İlân süresi içinde listeye yapılacak itirazlar, hâkim tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde kesin karara bağlanır.

(5) Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer konular ilgili Şube veya Birliğe gönderilir.

(6) Hâkim, kamu görevlileri veya aday olmayan üyeler arasından bir başkan ve iki üyeden oluşan bir seçim sandık kurulu atar. Aynı şekilde ayrıca üç yedek üye de belirler. Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda kurula en yaşlı üye başkanlık eder.

(7) Seçim sandık kurulu, seçimlerin kanunların öngördüğü esaslara göre yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup, bu görevleri seçim ve tasnif işlemleri bitinceye kadar aralıksız devam eder.

(8) Dörtyüzden fazla üyesi bulunan Birlik veya Şubede her dörtyüz üye için bir oy sandığı bulunur ve her seçim sandığı için ayrı bir sandık kurulu oluşturulur. Yüze kadar olan üye fazlalığı sandık sayısında dikkate alınmaz.

(9) Seçimlerde kullanılacak araç ve gereçler ilçe seçim kurulundan sağlanır ve sandıkların konacağı yerler hâkim tarafından belirlenir.

(10) İmzalı dilekçe ile aday olunabilir veya gösterilebilir. Genel kurullarda yapılacak seçimlerde adayları gösteren listeler Genel Kurul başkanlık divanınca organlara göre ayrı ayrı olmak üzere tek liste halinde veya her organ için ayrı listeler hâlinde; delege adaylarını gösteren üye listeleri ise seçim yapılacak ildeki seçimlerde aday olmayan en kıdemli hâkim tarafından adayların soyadı alfabetik sırasına göre sıralanıp yeteri kadar çoğaltılarak o seçimde görevli hâkime mühürlenmek üzere verilir. Listedeki isimlerin yanına herhangi bir unvan veya işaret konulmaz.

(11) Listede adı bulunmayan üyeler oy kullanamaz. Oylar, oy verenin kimliğinin Birlik, Şube veya resmî kuruluşlarca verilmiş kimlik kartı ile ispat edilmesinden ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra, oy verme sırasında sandık seçim kurulu başkanı tarafından verilen ilçe seçim kurulu mührünü taşıyan ve adayları gösterir listedeki isimlerin karşısında seçilecek organın veya delegelerin asıl üyeleri kadarı işaretlenip İlçe Seçim Kurulu mührünü taşıyan zarflara konularak kullanılır. Bunların dışındaki kâğıtlara yazılan veya seçilecek organı oluşturan üye sayısı ile delege sayısından fazla adayın işaretlendiği oy pusulaları ile mühürsüz zarflardan çıkan pusulalar geçersiz sayılır.

(12) Sayım ve döküm sırasında en fazla oy alanlar asıl üyeliklere, diğerleri de aldıkları oy sırasına göre yedek üyeliklere seçilir. Oylarda eşitlik halinde ad çekilir.

(13) Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları, tutanakla tespit edilip, seçim sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanakların bir örneği seçim yerinde asılmak suretiyle geçici seçim sonuçları ilân edilir. Kullanılan oylar ve diğer belgeler, tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süre ile saklanmak üzere ilçe seçim kurulu başkanlığına tevdi edilir.

(14) Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar, hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilân eder ve Birliğe veya ilgili Şubeye bildirir.

(15) Hâkim, seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde usulsüzlük veya Kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde, süresi bir aydan az ve iki aydan fazla olmamak üzere, seçimin yenileneceği Pazar gününü tespit ederek Birliğe veya ilgili Şubeye bildirir. Belirlenen günde yalnız seçim yapılır ve seçim işlemleri bu madde ile Kanunun öngördüğü diğer hükümlere göre yürütülür.

(16) Görevli hâkim ve seçim sandık kurulu başkanı ile üyelerine 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara göre ödenecek ücret ve diğer seçim giderleri ilgili Şube veya Birlik bütçesinden karşılanır.

(17) Seçimler sırasında seçim sandık kurulu başkanı ve üyelerine karşı işlenen suçlar, Devlet memurlarına karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.  
Şube ve Birliğin denetimi, organlarının görevlerine son verilmesi

MADDE 17- (1) Amaçları dışında faaliyet gösteren Birliğin ve şubelerin organlarının üyelerinin görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin seçilmesine, bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, o yerdeki Şube veya Birliğin Yönetim ve Denetim Kurullarında görevli olmayan hâkimin görev yaptığı asliye hukuk mahkemesince basit usule göre yargılama yapılarak karar verilir ve dava en geç üç ay içinde sonuçlandırılır.

(2) Mahkemece, Birliğin ve şubelerin organlarının üyelerinin görevlerine son verilmesi hâlinde kararda ayrıca, görevlerine son verilen organların üyelerinin yerine bu Kanunda yazılı usullere göre seçilecek organların üyelerini toplamak üzere, Şube Yönetim Kurulu için Şube Genel Kurulu üyeleri arasından; Birlik Yönetim  Kurulu için Birlik Genel Kurulu delegeleri arasından beş kişi görevlendirilir. Seçim, görevlendirilen bu beş kişi tarafından bir ay içinde sonuçlandırılır. Görevlendirilen beş kişi, bu fıkrada yazılı süre içinde görevlerine son verilen organlar gibi görevli ve yetkili olup aynı şekilde sorumludurlar. Bu fıkra hükmüne göre seçilecek yeni organlar, eski organların görev sürelerini tamamlarlar.

(3) Görevlerine son verilen organların üyelerinin yukarıdaki fıkra gereğince görevlerine son verilmesine neden olan tasarrufları hükümsüzdür.

(4) Birliğin denetlenmesinde 5253 sayılı Dernekler Kanununun 35 inci maddesi hükmü uygulanmaz.

Bütçe, geçici görev giderleri ve ödemeler

MADDE 18 – (1) Birliğin ve şubelerinin malî yılı takvim yılıdır. Bir yıl içindeki gelir ve giderler bu süre için yapılacak bir bütçe ile düzenlenir.

(2) Birliğin bütçesi Birlik Yönetim Kurulu tarafından hazırlanır. Birlik Genel Kurulunun tetkik ve onayına sunulur. Onay işlemini takiben,  yönetmelikte belirlenecek usule göre Birlik Yönetim Kurulunca yürütülür.

           (3) Şube bütçeleri Şube Yönetim Kurulları tarafından hazırlanır. Şube Genel Kurulunun tetkik ve onayını takiben Birlik Yönetim Kurulunun da onayı alınarak yürürlüğe konulur.

           (4) Takvim yılı başından  Birlik Genel Kurulu ve Şube Genel Kurulu toplanıncaya kadarki süreyi kapsayan dönemde, ilgili organlarca kurulların onayına sunulmak üzere hazırlanmış olan bütçe tasarıları uyarınca gerekli harcamaları yapmaya Birlik Yönetim Kurulu ve Şube Yönetim Kurulları yetkilidir.

(5) Birlik ve Şube Yönetim Kurullarınca her yıl kapanacak olan malî yıla ait çalışma raporu, bilanço ve kesin hesaplar ile gelecek malî yılın bütçe tasarısı hazırlanarak Birlik ve Şube Genel Kurullarına sunulur. Aynı zamanda bu doküman Genel Kurul toplantısından onbeş gün önce Birlik ağ sitesinde yayımlanır.

(6) Şubelerin çalışma esasları, tutacakları muhasebe ve diğer kayıtlar yönetmelikle düzenlenir. Bu amaçla kullanılacak defterlerin noterden onayı şart değildir.

(7) Şubeler tarafından her yıl, Haziran ve Aralık ayları sonunda olmak üzere, hesap özetleri ile varsa Birlik payları Birlik merkezine gönderilir.

(8) Birlik bütçesinden karşılanmak üzere, yönetmelikte belirlenecek esaslara göre; Yönetim Kurulu Başkanlığına temsil ödeneği verilir ve Birlik Genel Kuruluna dışarıdan katılanlara, yurt içi ve yurt dışında geçici olarak görevlendirilen Birlik ve Şube organlarındaki üyeler ile diğer görevlilere harcırah ödenir.

           (9) Şube Başkanlığı ve Şube Yönetim Kurulu üyeliği görevleri ücretsiz görülür. Bu işlerle ilgili olan yolculuk ve ikamet giderleri ile diğer zaruri giderler Şube bütçesinden ödenir.

(10) Birlik Yönetim, Denetim ve Disiplin Kurullarının Başkan ve üyelerine Genel Kurulun belirlediği miktarlarda ücret ödenir.

(11) Bu kimselerden Ankara dışındaki illerden seçilenlere yolculuk ve ikamet giderleri ile diğer zaruri giderler Birlik bütçesinden ödenir.

(12) Geliri giderini karşılamayan şubelere, Birlikçe yardım yapılır. Bu yardımın miktarı ve ödenme şekli Birlik Genel Kurulunca kararlaştırılır. 

 

Yönetmelik

MADDE 19- (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik, Birliğin tüzel kişilik kazandığı tarihten itibaren altı ay içinde Birlik tarafından çıkarılır.  
Geçici Yönetim Kurulu

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Yargıtay ve Danıştay Genel Sekreterleri, Ankara, İstanbul, İzmir illerinde görev yapan adlî yargı başsavcıları ile adlî ve idarî yargı komisyon başkanları Geçici Yönetim Kurulunu oluşturur.

(2) Geçici Yönetim Kurulu, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde ilk toplantısını Ankara’da yapar. Ankara Adlî Yargı Adalet Komisyonu ilk toplantının yapılmasına ilişkin işlemleri yürütür.

(3) Geçici Yönetim Kurulu, Birlik üyeleri arasından delegelerin tespiti, Genel Kurul, Denetim Kurulu ve Disiplin Kurulu seçimine ilişkin gerekli hazırlıkları yapar. En geç üç ay içinde bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca delegelerin seçimini gerçekleştirir. Bu seçimden en geç iki ay sonra da Genel Kurul toplantısının yapılması için çalışmaları yürütür. Geçici Yönetim Kurulunun görevi Yönetim Kurulunun seçilmesiyle sona erer. Birlik, organ seçimlerinin kesinleşmesiyle tüzel kişilik kazanır.

(4) Birliğin geçici Yönetim Kurulunun görevi, Genel Kurul tarafından seçilen Yönetim Kurulunun göreve başlamasıyla sona erer.  

(5) Geçici Yönetim Kurulu üyeleri fiilen çalıştıkları günlerde izinli sayılırlar.
Birliğe giriş ücreti

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Birlik Genel Kurulunca yeni bir tarife belirleninceye kadar geçici Yönetim Kurulunun belirleyeceği esaslar dâhilinde elli YTL giriş ücreti yatıranlar, Birliğe üye kabul edilir.

Derneklere üyelik ve aynı amaçlı dernekler

GEÇİCİ MADDE 3- (1) Hâkim ve savcılar, dernek kurucusu ve üyesi olamazlar. Ancak, resim, müzik, heykel gibi güzel sanatlar ile spor alanlarında kurulmuş derneklerin kurucusu ve üyesi olabilirler.

(2) 2 nci maddenin (ç) bendinde nitelikleri sayılanlar tarafından Birlik ile aynı veya benzer amacı gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş derneklerin tüzel kişilikleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kendiliğinden sona erer.

            Yürürlük

MADDE 20- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.  
            Yürütme

MADDE 21- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.


GENEL GEREKÇE
Anayasanın 9 uncu maddesinde yargı yetkisinin Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağı, 138, 139 ve 140 ıncı maddelerinde sırasıyla “Mahkemelerin bağımsızlığı”, “Hâkimlik ve savcılık teminatı” ve “Hâkimlik ve savcılık mesleği” başlıkları altında; yargı yetkisini kullanan hâkim ve savcıların güvenceli olmaları, her türlü etkiden uzak bir şekilde hâkimlik teminatı esaslarına göre hür iradeyle karar vermeleri, özlük işlerinin hâkimlik teminatına uygun olarak kanunla düzenlenmesi, azlolunamamaları, altmışbeş yaşından önce emekli edilememeleri, bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun bırakılamamalarına ilişkin hükümler getirilmiştir. Yargının kutsal niteliği ve toplumda sahip olması gereken itibar nedeniyle, Anayasa, hâkimlik ve savcılık mesleği mensuplarını özel bir güvence sağlamak suretiyle, birçok kamu görevlisinden farklı bir konuma getirmiştir. Gerçekten de yargılama faaliyetini yürüten hâkim ve savcıları diğer kamu görevlilerinden farklı ve onları her türlü etkiden uzak tutabilecek bir konuma getirmek, adalet hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacaktır. Günümüzde hemen tüm mesleklerde olduğu gibi yargı mesleğinde de insan unsuru büyük bir önem taşımaktadır. Nitelikli ve çağdaş bilgi düzeyine erişmiş, objektif davranmayı ilke edinmiş hâkim ve savcılar temel hak ve hürriyetlerin de güvencesidir.

Bu nedenlerle, Anayasada yasal yetki, sorumluluk ve hakları düzenlenmiş olan hâkim ve savcıların ortak ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, meslekî dayanışmayı artırmak ve pekiştirmek gibi gayelerin oluşması için bir meslek kuruluşuna ihtiyaç bulunmaktadır.

Birleşmiş Milletler’in 29 Kasım 1985 tarihli “Yargı Bağımsızlığına Dair Temel Prensipler”le ilgili metinde; “… İnsan Hakları Evrensel Bildirisine uygun olarak, diğer vatandaşlara olduğu gibi yargı organı mensuplarına da ifade, inanç, örgütlenme ve toplanma hakkı tanınır; ancak yargıçlar bu haklarını kullanırlarken, her zaman görevlerinin itibarını ve yargının tarafsızlığını ve bağımsızlığını koruyacak tarzda hareket ederler. Yargıçlar, kendi menfaatlerini savunmak, mesleki eğitimlerini geliştirmek ve yargı bağımsızlığını korumak için yargıçlardan oluşan örgütler kurabilir, bu örgütlere ve diğer kuruluşlara üye olabilirler” belirtilerek, hakimlerin ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yer verilmiştir.

Batı ülkelerinin bir çoğunda yargı mensuplarının meslek kuruluşlarının bulunduğu göz önünde tutularak, diğer meslek kuruluşlarında olduğu gibi, Anayasanın 135 inci maddesi hükümleri doğrultusunda, hâkimlik ve savcılık mesleğine mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, bu mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak maksadıyla tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun ülkemizde de kurulması gerektiği fikri uzun zamandır, akademisyenler ve ilgili meslek ve sivil toplum kuruluşları tarafından da ifade edilmektedir.

Ayrıca, Avrupa Birliğine katılım sürecinde kısa ve orta vadede geçekleştirilmesi öngörülen çalışmalar kapsamındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının “Adalet ve İçişleri” başlığı altında, yargının işlevselliği ve kapasitesinin artırılması suretiyle etkin bir yargı sisteminin tesis edilmesi amacıyla 1995 tarihli adlî ve idarî kapasitenin güçlendirilmesine dair Madrid kriteri de dikkate alınarak, Ulusal Programda Ülkemiz tarafından çıkarılması gereken mevzuat ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Tavsiye Kararları R(94)12 arasında yer aldığı hususu dikkate alınarak 57 nci Hükümet döneminde Hakimler ve Savcılar Birliğinin kurulması hususunda Bakanlığımızca çalışmalar yapılmış ve hazırlanan Tasarı Taslağı dönemin Adalet Bakanının talimatları ile 4/4/2000 tarihinde Başbakanlığa sevk edilmiştir.

Ancak 57 ve 58 inci Hükümet Dönemlerinde yasalaşma imkanı bulamayan Tasarı Taslağı 59 uncu Hükümet Döneminde yeniden ele alınarak, Avrupa’dan davet edilen uzmanların ve örgüt mensuplarının da katılımıyla gerçekleştirilen seminerde tartışılmış ve buradan çıkan görüş ve öneriler de değerlendirilmek suretiyle Tasarı Taslağına son şekli verilmiştir.

Tasarı ile, Birliğin ve Birliğin uygun göreceği yerlerde şubelerin kurulması, şubeler ve Birliğin organlarının Kanunda gösterilen usullerle, yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilmesi esası benimsenmiştir. Ayrıca Anayasanın 135 inci maddesi hükmü gereğince hâkim ve savcıların şubelere kayıtlarının isteğe bağlı olduğu vurgulanmıştır.

Öte yandan; gerek Anayasamızda gerekse Dernekler Kanununda yapılan değişikliklerle, herkesin önceden izin alınmaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahip olduğu hüküm altına alınmış ise de Anayasanın 33 üncü maddesinin altıncı fıkrasında, getirilen bu hürriyete, Silahlı Kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensupları ile görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurları bakımından kanunla sınırlamalar getirilmesine engel bulunmadığı açıkça vurgulanmıştır. Hiç şüphesiz yargı erkini kullanan hâkim ve savcıların örgütlenmeleri önem arz etmektedir. Ancak örgütlenme biçimi belirlenirken mesleğin gerektirdiği hassasiyetlerin dikkate alınmasının daha da önemli olduğu izahtan varestedir. 1970’li yıllarda kamu personelinin siyasi düşünceye, etnik temele ve dini görüşe göre ayrışan örgütsel yapılanmalarının demokratik ve laik cumhuriyetimizi ve devletimizin üniter yapısını ne denli tehdit ettiği hafızalardadır. Yargı mensupları arasında ayrışmalara neden olabilecek bu tür yapılanmaların çok daha vahim sonuçlar doğuracağı şüphesizdir. Bu itibarla, Hâkim ve savcıların Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Noterler Birliği, Türk Tabipler Birliği gibi tek çatı altında güçlü bir örgüt yapısına kavuşmalarını teminen Anayasanın 33 üncü maddesinin altıncı fıkrası uyarınca dernek kurma özgürlüğüne sınırlama getirilmiş, hakimlik ve savcılık mesleğinin niteliği gereği hakim ve savcılar ancak, resim, müzik, heykel gibi güzel sanatlar ile spor alanlarında kurulmuş derneklerin kurucusu ve üyesi olabilecekleri, bunlar dışındakilere kurucu ve üye olamayacakları ifade edilmiştir.

MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Maddede, Kanunun amacı ve kapsamına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Kanunun amacı; Türkiye Hâkimler ve Savcılar Birliğinin ve Şubelerinin kuruluşuna ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay, adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları, idarî yargı hâkim ve savcıları bu Kanun kapsamındadır.

MADDE 2- Kanunda geçen bazı kavram ve terimler tanımlanmıştır.

MADDE 3- Türkiye Hâkimler ve Savcılar Birliğinin kuruluşu, amaçları ve niteliği ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.

Kamu tüzel kişiliğini haiz olarak kurulan Birlik, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olarak vasıflandırılmıştır.

Hâkimlik ve savcılık mesleği mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak; meslek disiplini ve ahlâkını, yargının bağımsızlık, tarafsızlık ve saygınlığını korumak; yargı mensuplarının sosyal durumlarını, malî ve özlük haklarını geliştirmek; etik değerleri güçlendirmek Birliğin amaçları arasında sayılarak, Anayasanın 135 inci maddesinin birinci fıkrasına paralellik sağlanmıştır.

Birliğin genel merkezinin Ankara olduğu hükme bağlanmıştır.

Birliğin, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetmeyeceği ve kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacağı vurgulanarak; meslek kuruluşlarının, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacakları ve meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının organlarının seçimlerinde siyasi partilerin aday gösteremeyeceği yolundaki Anayasanın 135 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrası hükümlerine paralellik sağlanmıştır.

Öte yandan Birliğin asıl üyelerinden Cumhuriyet savcıları veya idarî yargı mensuplarının kendi sorunlarının çözümü için alt çalışma grupları kurabilmelerine imkân sağlayacak şekilde düzenleme yapılmıştır.

MADDE 4- Birlik, hâkimlik ve savcılık mesleğine mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak amacına matuf faaliyetlerle görevli kılınmıştır.

MADDE 5- Birliğe kimlerin hangi usulde üye olacağı hükme bağlanmıştır. Birliğe asıl ve onursal üyeler kaydolabilir. Birliğe asıl üye olarak Anayasa Mahkemesi Başkanı Başkan vekili ve üyeleri, Yargıtay ve Danıştay meslek mensupları, adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile idarî yargı hâkim ve savcıları başvurabilirler. Sayılan sıfatları haiz olanların asıl üyeliğe kaydında Birliğin takdir yetkisi yoktur. Anayasanın 135 inci maddesinin ikinci fıkrasının amir hükmü nedeniyle Birliğe üyelik zorunlu değil ihtiyaridir. Maddede giriş ücreti ile ilk yılın aidatının yatırılması asıl üyeliğin kazanılmasında kurucu unsur olarak öngörülmüştür.

Maddede ayrıca, başka bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna üye olmamak koşuluyla emekli hâkim ve savcılar ile hâkimlik ve savcılık mesleğinde veya hukuk dünyasında yaptığı çalışmalar ve yayımladığı eserler dolayısıyla ulusal veya uluslararası alanda üne kavuşmuş ya da hâkimlik ve savcılık mesleğine, şubeler veya Birliğe maddî ve manevî yardımda bulunmuş kimseler arasından yönetim kurulunun teklifi ve genel kurulun kararı ile Birliğe onursal üye olunabileceği öngörülmüştür. Ancak, 2 nci maddenin (ç) bendinde yazılı meslek mensuplarından emekli olanlar, başka bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna üye olmamak şartıyla talepleri halinde onursal üye olarak kabul edilecektir. Üçüncü fıkrada onursal üyelerin oy hakkı olmaksızın Şube genel kurul toplantılarına katılabilecekleri öngörülmüştür.

Asıl üyelerden alınacak olan giriş ücreti ve yıllık üyelik aidatı ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Birlik Genel Kurulu, yıllık olarak üyelik aidatlarını belirlerken, kamu kaynağı tüketmeyen Birliğin, önemli bir gelir unsurunun üyelik aidatları olacağı hususunu değerlendireceği kuşkusuzdur.

Birlik üyeliğinin sona erme halleri, asıl ve onursal üyelerde farklı objektif şartlara bağlanarak düzenlenmiştir.

Asıl üyelerde üyeliğin; yetkili kurullar veya makamlarca meslekten çıkarılanlar veya görevlerine son verilenler için kararın kesinleştiği tarihte, meslekten çekilenler için onay tarihinde kendiliğinden, Birliğe veya kayıtlı bulunduğu Şube Başkanlığına yazı ile başvurarak üyelikten ayrıldığını bildirenler için, bildirim tarihinde kendiliğinden, iki yıl üst üste üyelik aidatını ödemediği tespit edilenler için, Birlik Yönetim Kurulu kararı ile, onursal üyelerden hâkimlik ve savcılık mesleğinin vakar ve onuru ile bağdaşmayacak tutum ve davranışta bulunanlar için Birlik Yönetim Kurulunun kararı ile sona ereceği öngörülmüştür.
MADDE 6- Kamu tüzel kişiliğine sahip Birliğin organları düzenlenmiş olup, bunlar Birlik Genel Kurulu, Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Denetim Kurulu ve Birlik Disiplin Kurulu olarak belirlenmiştir.  
MADDE 7- Birlik Genel Kurulunun oluşumu ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Birlik Genel Kurulunun Birlik Başkanı, Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Denetleme Kurulu ve Birlik Disiplin Kurulunun asıl üyelerinden, Şube başkanları veya özürleri halinde yetki verecekleri Şube yönetim kurulu üyelerinden ve her ilden seçilecek delegelerden oluşacağı öngörülmüş, genel kurulu oluşturanların, Birliğe ilişkin yürüttükleri görevler nedeniyle sahip oldukları özlük ve malî haklara ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Birlik organlarının faaliyetlerinin ibrası hakkında karar vermek, Birlik bütçesini karara bağlamak, Birlik Yönetim  Kurulu, Birlik Denetim  Kurulu ve Birlik Disiplin Kurulu üyelerini seçmek, kuruluş amacı ile ilgili konularda hazırlanan raporları görüşüp karara bağlamak, hâkimlik ve savcılık mesleğini ilgilendiren konular hakkında önerilerde bulunmak, Birlik için gerekli taşınmazların satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması konularında karar vermek, şube kurulması veya feshi ile ilgili başvuru ve önerileri görüşüp karara bağlamak, uluslararası kuruluşlara katılmaya ve ayrılmaya karar vermek, Birliği ilgilendiren yönetmelik taslaklarını karara bağlamak, kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek, Birliğin en üst organı olan Birlik Genel Kurulunun görevleri olarak sayılmıştır.

MADDE 8- Birlik Genel Kurulunun yılda bir kez toplanacağı hususu ile Yönetim Kurulu gerekli gördüğünde veya delegelerin beşte ikisinin yazılı isteği üzerine olağanüstü olarak delegelerin tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanacağı, kararların hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınacağı öngörülmüş, Birlik Genel Kurulunun olağan ve olağanüstü toplantılarıyla ilgili diğer usul ve esaslara yer verilmiştir.
MADDE 9- Birlik Yönetim Kurulunun, Birlik Genel Kurulunca, üç yıllık bir dönem için seçilen dokuz üyeden oluşacağı, asıl üyeden başka iki yedek üyenin seçileceği, oylarda eşitlik hâlinde ad çekileceği, süresi biten üyelerin yeniden seçilebileceği öngörülerek, Birlik Yönetim Kurulunun oluşumu ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.

Birlik Yönetim Kurulunca kendi üyeleri arasından Birlik Başkanının seçileceği, Birlik Başkanının, Birliği temsil ve Yönetim Kuruluna başkanlık edeceği öngörülerek Birlik başkanının diğer görev ve yetkileri düzenlenmiştir.

MADDE 10- Birliğin icra organı olan Birlik Yönetim Kurulunun, Birlik Genel Kurulunun görevli olduğu konularda hazırlayıcı işlemleri yapmak, genel kurul kararlarını icra etmek ve şubeler üzerinde idarî ve malî hiyerarşik denetimi yapmakla görevli ve yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

Birlik Yönetim  Kurulunun, ayda en az bir kez salt çoğunlukla toplanacağı, kararların, hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınacağı öngörülmüş, Yönetim Kurulu toplantılarına ilişkin diğer usul ve esaslara yer verilmiştir.

MADDE 11- Birlik Denetim  Kurulunun oluşumu ile ilgili hükümlere yer verilerek, Birlik Genel Kurulunca, üç yıllık bir dönem için seçilen üç üyeden oluşacağı, asıl üyelerden başka iki yedek üyenin seçileceği öngörülmüştür.

Birlik Denetim  Kurulunun, Birlik Yönetim  Kurulunun bütün işlem ve hesaplarını incelemekle görevli olduğu, Birlik Denetim Kurulu üyelerinin, oy hakları olmaksızın Birlik Yönetim  Kurulu toplantılarına katılabilecekleri öngörülmüş ve denetimin usulü belirlenmiştir.

MADDE 12- Birlik Disiplin Kurulunun, Birlik Genel Kurulunca, üç yıllık bir dönem için seçilen beş üyeden oluşacağı, asıl üyelerden başka iki yedek üyenin seçileceği, oylarda eşitlik hâlinde ad çekileceği, süresi biten üyelerin yeniden seçilebileceği öngörülerek, Birlik Disiplin Kurulunun oluşumu ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.

Birlik Disiplin  Kurulunun, iki ayda bir olağan, Birlik başkanının veya Birlik Disiplin Kurulu Başkanının yahut üyelerden birinin çağrısı üzerine gerektiğinde olağanüstü olarak da salt çoğunlukla toplanacağı, kararların, hazır bulunanların salt çoğunluğu ile alınacağı öngörülmüştür.

Birlik Disiplin Kurulu, iç denetimini sağlamak üzere Birliğin amaç, görev ve ilkelerine aykırı eylem, tutum ve davranışları tespit edilen Birlik üyelerine olayın özelliğine göre uyarma, bir yıla kadar üyelik haklarını askıya alma ve üyelikten çıkarma disiplin cezalarından birisini verebilecektir. Ayrıca Disiplin Kurulunun karar alma ile bu kararlara karşı itiraz sürecine ilişkin diğer usul ve esaslara yer verilmiştir.

MADDE 13- Kamu tüzel kişiliği haiz olmakla birlikte bütçe kanunları ile kamu kaynağı tahsis edilmeyecek olan Birliğin gelirlerine yer verilmiştir.
MADDE 14- 2 nci madde hükmüne göre tüzel kişiliği olmayan Şubenin Birlik Genel Kurulu kararı ile il mülkî idare sınırları içinde en az otuz üye bulunan illerde kurulabileceği öngörülmüştür.

Tüzel kişiliği olmayan Şubenin Birliğin amaç ve görevleri paralelinde faaliyette bulunacakları kurala bağlanmış ve ayrıca şubelerin organları düzenlenmiştir.

MADDE 15- Birlik Genel Kurulunun taşradan seçimle gelen üyelerinin seçimi ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Maddede delege seçimlerinin ilin mülki sınırları içinde görev yapan otuz asıl üyeye kadar bir asıl bir yedek, ondan sonra gelen her otuz üye için de bir asıl bir yedek delege hesabıyla üç yıllık bir dönem için seçileceği öngörülerek temsilde adaletin sağlanması amaçlanmıştır.
MADDE 16- Anayasanın 135 inci maddesinde yer alan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının organlarının kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçileceği yolundaki hükme paralellik sağlanması bakımından, şubelerin ve Birliğin organlarının seçiminin yargı gözetimi altında gizli oy ve açık tasnif esasına göre gerçekleştirileceği öngörülmüş, seçimle ilgili usule ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
MADDE 17- Amaçları dışında faaliyet gösteren şubeler ve Birliğin organlarının üyelerinin görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin seçilmesine, bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, o yerdeki Şube veya Birliğin Yönetim ve Denetim Kurullarında görevli olmayan hâkimin görev yaptığı asliye hukuk mahkemesince basit usule göre yargılama yapılarak karar verileceği öngörülerek; Anayasanın 135 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Amaçları dışında faaliyet gösteren meslek kuruluşlarının sorumlu organlarının görevine, kanunun belirlediği merciin veya Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkeme kararıyla son verilir ve yerlerine yenileri seçtirilir.” hükmüne paralellik sağlanmıştır.
MADDE 18- Birlik ve Şube bütçesinin hazırlanması ve diğer malî hususlarla ilgili hükümlere yer verilmiş; Birlik ve Şube faaliyetlerini yürütenlerin özlük ve malî hakları düzenlenmiş ve geliri giderini karşılamayan Şubelere, Birlikçe yardım yapılacağı öngörülmüştür. 

 

MADDE 19- Birliğin tüzel kişilik kazandığı tarihten itibaren altı ay içinde Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin çıkarılacağı kurala bağlanmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1- Geçici Yönetim Kurulu ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 2- Birlik Genel Kurulunca yeni bir tarife belirleninceye kadar Geçici Yönetim Kurulunun belirleyeceği esaslar dahilinde elli YTL giriş ücreti yatıranların, Birliğe üyeliğinin kabul edileceği öngörülmüştür.

GEÇİCİ MADDE 3- Hâkim ve savcıların Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Noterler Birliği, Türk Tabipler Birliği gibi tek çatı altında güçlü bir örgüt yapısına kavuşmalarını teminen Anayasanın 33 üncü maddesinin altıncı fıkrası uyarınca dernek kurma özgürlüğüne sınırlama getirilmiş, bu bağlamda ancak, resim, müzik, heykel gibi güzel sanatlar ile spor alanlarında kurulmuş derneklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilmelerini öngören bir düzenleme yapılması amaçlanmış, bu çerçevede Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kurulmuş bulunan derneklerin tüzel kişiliğinin, Dernekler Kanunu hükümleri uyarınca kendiliğinden sona ereceğine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
MADDE 20- Yürürlük maddesidir.
MADDE 21- Yürütme maddesidir.