TÜRKİYE NEDEN ENGEBELİ VE YÜKSEK BİR ÜLKEDİR ?
ÇÜNKÜ; Türkiye bugünkü görünümünü 3.jeolojik devrin sonu 4.jeolojik zamanın başında almıştır. 3.jeolojik zamanda oluşan ALP-HİMALAYA kıvrım dağları kuşağındadır. Bu nedenle GENÇ ARAZİLİ bir ülkedir.
4.jeolojik devrin başındaki epirojenik hareketlerle Anadolu karası toptan yükselmiş,bazı bölgelerde ise çökmeler yaşanmıştır, Ege ve Marmara denizleri ile Boğazlar oluşmuştur.
Engebelilik fazladır.
2.Dağlar Doğu-Batı doğrultusunda uzanır.
3.Ortalama yükselti fazladır(1132m) ve yükselti Batıdan-Doğuya doğru artar
5. III.zamandaki şiddetli kıvrılmalar sırasında yer yer kırıklar(fay) oluştuğu için,Türkiye nin pek çok yeri birinci derecede deprem bölgesidir.
6. Sel suları ve rüzgar aşındırması ile tüflü arazilerde oluşan peribacaları İç Anadolu Bölgesi’ndedir.
7.Karstik arazi ve karstik şekiller Akdeniz Bölgesinde yaygındır. (Batı Toroslar,Göller Yöresi ve Taşeli Platosu)
8.Buzulların oluşturduğu yerşekilleri yaygın değildir.Ancak yüksek kesimlerde rastlanır
9.Kıyıların şekillenmesinde Gel-Git olayının etkisi görülmez.Bu nedenle Haliçli Kıyı tipi görülmez
10.Dağların kıyıya paralel uzandığı Karadeniz ve Akdeniz de FALEZler yaygındır.
11.Dağların kıyıya paralel uzandığı Akdeniz ve Karadeniz de ŞELF ALANI(Kıta Sahanlığı) dar,dağların kıyıya dik uzandığı Ege de geniştir
12.Türkiye de en etkili dış kuvvet AKARSU,en etkili iç kuvvet ise OROJENEZdir.
TÜRKİYE’NİN YERŞEKİLLERİNE TOPLU BAKIŞ
BAŞLICA GEÇİTLER AKDENİZ BÖLGESİ
DOĞU KARADENİZ
BATI KARADENİZ
Türkiye’deki başlıca Kapalı Havzalar;
KARADENİZ - Tuzluluk oranı %o 18’dir. - BOYUNA KIYI tipindedir. - Girinti-çıkıntı ve doğal liman az,Falezler yaygın - Sinop ve Ereğli doğal liman
MARMARA Boğazlar ve Haliç RİA TİPİ kıyı Kuzey kıyılarındaki B. Ve K. Çekmece göllerinin kıyıları LİMANLI KIYI tipindedir. Boğazlarda görülen akıntılar……….
EGE IV.zamanın başında Egeid karasını çökmesiyle oluştu Edremit-Güllük arası ENİNE KIYI, Güllük-Fethiye arası RİA TİPİ kıyı Girinti-çıkıntı ve doğal liman sayısı fazladır Şelf Alanı(kıta sahanlığı) geniş olup çok sayıda ada vardır Tuzluluk açısından ikinci sırada
TÜRKİYE AKARSULARININ GENEL ÖZELLİKLERİ 1) Yatak eğimleri fazladır. Bunun sonucunda; *Akış hızları fazladır. *Aşındırıcı etkileri fazladır. *Enerji potansiyelleri yüksektir. *Ulaşıma elverişli değillerdir. 2) Rejimleri düzensizdir. 3) Akımları düşüktür. Yağışların az, havzalarının dar olmasından dolayı. 4) Boyları kısadır. Türkiye’nin bir yarım ada olması ve dağların kuzeyde ve güneyde kıyıya paralel olmasıdır. 5) Denge profiline kavuşmamışlardır. Türkiye’nin bugünkü yer şekillerinin yakın bir dönemde oluşmuş olmasıdır.
Üzerinde kısıtlı da olsa ulaşımın tek yapılabildiği akarsuyumuz Bartın Çayı’ dır. Üzerinde kısıtlı da olsa ulaşımın tek yapılabildiği akarsuyumuz Bartın Çayı’ dır. 7)Akarsularımızdan daha çok enerji üretiminde, içme ve sulama suyu elde edilmesinde yaralanmaktayız. 8)Bazı akarsularımız kaynağını dışarıdan alır. Asi, Meriç gibi.Bazı akarsularımız da Türkiye’de doğar,dışarıda denize dökülür Fırat, Dicle,Aras, Kura, Çoruh Bol Alüvyon taşırlar.
TÜRKİYE”NİN YERŞEKİLLER Türkiye Alp Kıvrım kuşağı içindedir. Bu nedenle her jeolojik zaman da kabuk tabakası, yer hareketleriyle değişmeye uğramıştır. Dağ oluşum hareketleri ile yükselen sahalar, akarsularla sürekli olarak aşınmıştır. Yüksek sahalardan aşınan maddeler, çukur sahalarda,deniz ve göllerde birikmiştir.
Dostları ilə paylaş: |