Ы Л Ш -
+ £ 3 ~ - г
Q
в
Redaktor:
Qorxmaz Quliyev,
filologiya elmləri doktoru, professor
Qarabağlı Saleh Bəy. Türk düimizin taleyi. Ümummilli savad qayğısı.
Bakı, Elm, 2011, 72 səh.
ISBN 978-9952-453-35-5
İnsan cəmiyyətinin yeni, ən vacib - HUMANİSTİKA, G E -
RONTOETİKA, BƏYTERAPİYA elmlərinin banisi, Rusiya Elm
lər Akademiyası Sibir Bölməsinin nəşr etdirdiyi xüsusi rəy-
kitabçada «Tarixin dönüş kitabı...» adlandırılan 8-cildlik, 3500 səh.
«DÜNYANIN TALEYİ» külliyyatının müəllifi, 90 yaşlı bəşəri
dahi Qarabağlı Saleh Bəy, ilahiyyat, ədəbiyyatşünaslıq və kalori-
metriya elmlərində də çevriliş etmiş, ELMİ TEOLOGİYAnı,
KOMPLEKS ƏDƏBİ JANRInı, yeni TERAPİYAm yaratmışdır.
Görünməmiş həvəs sahibi Saleh Bəy, bu yaşında dünyanın bü
tün problemlərini fikirləşir, hamıya kömək arzusu ilə işləyir, bu
yeganə məqsədə nail olur.
Bu kitabçada Bəy düşmən əməlləri üzündən türk dilinin rast
laşdığı ağır problemi açır, onun həlli yolunu göstərir.
Milli varlıq - türk dilimiz barədə Saleh Bəyin fikrinə hər bir qey
rətli türkün rəyi tələb olunur - əsaslı, birmənalı, yazılı.
Bütün hüquqları müəllif özündə saxlayır.
4602000000
Г 655(07) — 2011
© Qarabağlı Saleh BƏY, 2011
Q.S.Bəy. Kuzbas politexnik institutu.
Sibir, Kemerovo şəhəri, 17.06.1981
Redaktordan
Qarabağlı Saleh Bəyin əsərlərinə redaktorluq edərək, onun
bir alim kimi misilsiz olduğunu iftixarla dərk etmişəm. Bu,
sadəcə söz deyil. Hamı üçün, bəşəriyyət üçün ən vacib, ən
dəyərli kəşfləri etmək, həm keyfiyyətcə, həm kəmiyyətcə, ta
mamilə yeni, altı elmin birləşməsindən ibarət olan sahəni ya
ratmaq - görünməyib! İkinci belə bir alim mənə məlum deyil.
Saleh Bəy fiziki kimyanın xüsusi yaradıcılıq istedadı tələb
edən termokimya elmində, kosmik paket yanacaqları sahəsin
də qarşıya çıxmış bir problemin tam, kompleks həllini vermiş
dir. Korolyov adına kosmik raketlər elmi-texnoloji komplek
sinin sifarişi ilə, qapalı icra edilən bu işin açıq tərəfi [1-4 və b.]
üç beynəlxalq icmalda «Yeni istiqamət» kimi qiymətləndiril
mişdir [London, Amsterdam, London].
Fiziki kimyaçı, 70 yaşında bu işini və ixtisasını tərk edərək,
«humanitar elmlər» adlandırılan sahəyə keçmişdir. Burada o,
elm adlandırıla biləcək, demək olar ki, heç nə tapa bilməmiş
dir. Bütün bunların obyektiv-elmi deyil, subyektiv-siyasi fikir
lər toplusu olduğunu müəyyən etmişdir. Sahənin əsas «elm-
lər»i - fəlsəfənin elm olmadığını, etikanın - yarım-elmi icmal
olduğunu müəyyən etmiş, ümumiyyətlə «ictimai elmlər»in
inkar edilməsinin vacib olduğunu sübut və təklif etmişdir.
Saleh Bəy təbiiyyət elmləri kimi obyektiv, insan aləmi üçün
vacib və faydalı olacaq yeni İNSANİ HƏYAT ELMLƏRİ
SAHƏSİni işləyib təqdim etmişdir.
Bu böyük, ümumbəşəri, hamı üçün vacib elmlər, daha
doğrusu, elmlər kompleksi - yeni, vahid ümumaləm İNSANİ
ƏXLAQ təlimi, heç kimin ağlına belə gəlməmişdir.
DÜNYANIN TALEYİnin tədqiqi, təsviri və HƏQİQƏT
LƏ təminatını - bu ən böyük problemi - bəşəriyyətin gələcəyə
yolunu, hələlik 3500 səhifədə, 8-cildlik kitabda, düzgün və
dolğun məzmunla şərh edən, dövranın böyük alim-yazıçısı
Qarabağlı Saleh Bəy olub.
Saleh Bəy dünyanın problemlərinin məğzini dərk edir, çox
larının görmədiyi dərin həqiqəti görür, uzaq perspektivi işıq-
3
landırır və öyrədir. Mütəfəkkirimizin 6 fənn sahəsini əhatə
edən, tamamilə yeni, ümumdünya elmi hamıya lazım və fay
dalı olan HƏQİQƏT üzərində qurulmuşdur. «Dünyanın ta
leyi» külliyyatı, Rusiya Elmlər Akademiyası Sibir Bölməsin
dən, Roma Papası II loan Paveldən və Azərbaycanın elm eli
tasından başqa dünyaya hələ adı belə məlum olmayan, yalnız
indi yaradılmış, dünyanın ən vacib, ali elmi HÜMANİSTİ-
KAnın - İNSANİYYƏT haqqında elmin şərhidir.
Saleh Bəy tarixin o nadir şəxsiyyətidir ki, o, əvvəlcə dünya
nın taleyi, sonra öz marağı barədə düşünür. Pensiyaçı əlilin 90
illik ömrünün yeganə nəticəsi də elə bu olub - «Dünyanın ta
leyi» - Bəy dünyanı açıb, bilib, xilas etmək istəyir. Dünya isə
Bəyi tanımır - bilərəkdən, ya bilməyərəkdən.
Bu kitabçada Mütəfəkkir türk dili barədə fikrini təqdim
edir, obyektiv-elmi məzmunla, bu da qısa və səmimi.
Saleh Bəy onunla mübahisə edən adamları xoşlayır, amma
onu təkzib eləmək istəyən hər kəs fikirləşməlidir: «buna mə
nim elmi və mənəvi iqtidarım çatırmı?»
Türk millətinin böyük dövranı, qalib dəyanəti, möhtəşəm
dili barədə yazılıb, çox halda özgələri tərəfindən. Özümüzün
külər də yazıblar, fəqət, təəssüf ki, bütün bunlar çox hallarda
özgələrin təsiri və özümüzün elmdə yarımçıqlığımız üzündən,
səriştəsizlik səviyyəsindən yuxarı qalxmayıb.
Böyük Türk millətinin möhtəşəm dilinin ağır dərdinə dərmanı
açmaq üçün, görünür, Saleh Bəyin dünyəvi elmi, bəy qeyrəti, 90
yaşı lazım imiş.
Burada Saleh Bəy türkün dilini bağlayan «Dilaçar»m dil
məkrini açmalıdır. O da ilk dəfə, Bəy səviyyəsində.
Son iyirmi ildə korlanmaqda olan sumer-türk - azərtürk
dili, Əbdürrəhim bəyin, Üzeyir bəyin ədəbi dili Saleh Bəyin
əsərlərində təzələnir. Bunu bilmək, bu əsərləri oxumaq, onlar
dan bəhrələnmək hamıya lazımdır. Bu kitabça da savad mən
bəyidir. Onun bütün məktəblərimizdə və Akademiyamızda
tədris vəsaiti kimi istifadə edilməsini vacib hesab edirik.
4
İLK SÖZ.
Türkün problemi —
dünyanın xilası problemidir
Onillərlə həyatımı, bütün imkanımı sərf edərək, özümün
yox, hamının - türk millətimin, bütün dünyamızın ağır dərd
lərini düşünmüş, öyrənmiş, işləmişəm - tək, 70-90 yaşlarımda.
Bu dərdlərə dərmanlar axtarmışam və xoşbəxtlikdən, çoxunu
tapmışam, yazmışam - bütün dünyamızın, paxıllıqdan başqa
hamının xeyirinə.
10-cildlik, 4000 səhifəlik külliyyatın əsas, həlledici 8 cildi
artıq çapdan çıxıb - 3500 səhifədə.
Rusiya və Azərbaycan Elmlər Akademiyalarının elmi cə
hətdən təsdiq etdiyi, Roma Papasının mənəviyyat üzrə xeyir-
dua verdiyi bu külliyyatın tam adı belədir:
«DÜNYANIN TALEYİ. Ümumdünya insaniyyət dərsliyi.
Müsəlman Şərqi tərəfindən tərtib edilmişdir, xristian Qərbi əx
laqının ali mühafizi, Roma Papası II loan Pavelin xeyir-duası
ilə». Bu adla da nəşr olunmuşdur.
Fəqət vətənimdə hələ ki, bunu «görmürlər». «Vətən mənə
də oğul demək» istəmir.
Dünya məkanı və zaman tarixi miqyasında düşünərək çı
xardığım nəticə-qərarım belədir:
Bəşər həyatının məqsədi, istiqaməti, əməli həmişə iblislərin
subyektiv istəyi ilə təyin olunub, insaniyyətin əksi istiqamətində
«inkişaf» etdirilib.
Balta və qılıncdan başlayan bu «inkişaf», qan və qırğın yo
lunu, vəhşi amansızlıqla keçib, gəlib çatıb KÜTLƏVİ
QIRĞIN SİLAHI - nüvə bombasına, Tomahavka. Sabahın
iblis addımı qiyamətə atıla bilər - irəli - ölümdür, bütün
dünya üçün.
Nə etməli, necə etməli və nəyin vasitəsi ilə?
Minillərin bu suallarına real cavablar - ilk dəfə - mənim
«DÜNYANIN TALEYİ» külliyyatımda verilir.
Oxuyun! Düşünün! Əməl edin! - Bu, hamının həyat borcu,
birgə taleyidir, məndən başqa, çünki mən yol üstəyəm.
5