Udhëzues si te kuptojmë shprehjet "Konflikt I interesit"

Improving Administrative Capacities in the Area of Public Procurement in Kosovo

An EU funded project managed by the European Union Office in Kosovo

Udhëzues

si te kuptojmë shprehjet "Konflikt i interesit"

Qëllimi i këtij materiali është që të japë një ide të qartë në lidhje me kuptimin e "konfliktit të interesit" në prokurimin publik. Pasi qe çdo autoritet kontraktues ka një strukturë të ndryshme organizative dhe vendim-marrëse, nuk është e mundur qe të themelohet një rregull i përgjithshëm për mënyrën e shmangies se konfliktit te interesit gjate përgatitjes dhe udhëheqjes se procedurave te prokurimit publik. Megjithatë, me anë të këtij Udhëzuesi te gjitha autoritetet kontraktuese do të jenë në gjendje qe të përgatisin politiken e vet mbi Konfliktin e interesit qe i përshtatet strukturës institucionale.

1. Çfarë do te thotë "konflikt interesi"?

"Konflikti i interesit përfshin një konflikt ne mes te detyrës publike dhe interesit privat të një zyrtari publik, në të cilën interesi i kapacitet privat te zyrtarit publik mund të ndikojë në kryerjen e detyrave të tij / saj zyrtare dhe përgjegjësive".

Brenda konceptit të gjerë të konfliktit të interesit, konflikti i interesit nuk është vetëm situata ku në fakt ekziston një konflikt i papranueshëm midis interesit te një zyrtar publik si një qytetar privat dhe detyrës se tij / saj si zyrtar publik, por edhe ato situata kur ka një konflikt te dukshëm te interesit apo një konflikt i mundshëm i interesit.

Një konflikt i dukshëm i interesit i referohet një situate ku ka një interes personal që në mënyrë të arsyeshme mund të konsiderohen nga të tjerët të ndikoj në detyrat e zyrtarit publik, edhe pse në të vërtetë nuk ka ndonjë ndikim të tillë ose mund të mos ketë ndikim te tillë. Potenciali për dyshim ne lidhje me integritetin e zyrtarit dhe / ose integritetin e organizatës së zyrtarit e bën të detyrueshme marrjen në konsideratë te një konflikti të dukshëm të interesit si një situatë që duhet të shmanget.

Konflikti i mundshëm i interesit mund të ekzistoj kur një zyrtar ka një interes te kapacitetit privat që mund të shkaktoj qe një konflikt interesi të lind në një kohë në të ardhmen.

Një shembull është rasti kur bashkëshortja e një zyrtari publik në javët e ardhshme emërohen si ZKA i një kompanie në fjalë me një vendim të kohëve të fundit të bëre nga zyrtari, dhe zyrtar publik është në dijeni të emërimit të bashkëshortes.
Përkufizimi bazë i përdorur këtu, pra, supozon që një person i arsyeshëm, duke ditur të gjitha faktet relevante, do të konkludoje se interesi i kapacitetit privat te zyrtarit mund të ndikoj në mënyrë jo te sjellshme në vendim-marrjen e tij / saj.

2. Konflikti i interesit dhe korrupsioni

Konflikti i interesit nuk është i njëjtë me korrupsionin. Ndonjëherë ka konflikt interesi ku nuk ka korrupsion dhe anasjelltas.

Për shembull, një zyrtar publik i përfshirë në marrjen e një vendimi në të cilin ai / ajo ka një interes te kapacitetit privat mund të veprojë në mënyrë të drejtë dhe në përputhje me ligjin, dhe si pasojë nuk ka korrupsion të përfshirë. Një tjetër zyrtar publik mund të marrë një ryshfet (korrupsion) për një vendim që ai /ajo do të kishte bërë gjithsesi, pa ndonjë konflikt te interesit të përfshirë në veprime të tij/saj.

Megjithatë, gjithashtu është e vërtetë se ne shumicën e kohës korrupsion shfaqet kur një interes privat në mënyrë jo të përshtatshme ka ndikuar në performancen e zyrtarit publik.

3. Politikat dhe Instrumentet e Konfliktit të Interesit

Politika e Konfliktit te interesit është pjesë e strategjisë parandaluese, sepse rregullat e konfliktit të interesit, kodet e sjelljes, ligjet e papajtueshmërisë dhe instrumente të tjera përbëjnë një qasje shumë efektive në parandalimin e korrupsionit.

Politikat e Konfliktit te interesit janë gjithashtu pjesë e zbulimit dhe hetimit të korrupsionit, sepse instrumente të caktuara të këtyre politikave - të tilla si deklarimet e të ardhurave ose deklarimet e pasurive të familjes - mund të ndihmojnë shumë në zbulimin e praktikave korruptive.

Politikat e Konfliktit te interesit janë, pjesë e instrumenteve ndëshkimore sepse konflikti i interesit mund të konsiderohet një krim dhe mund të parashikoj sanksione të ndryshme për shkelje të ligjeve dhe rregulloreve mbi konfliktin e interesit.

Instrumentet për të parandaluar dhe shmangur konfliktin e interesit

• 
  Kufizimet në punësim: kufizime të rrepta mbi punësimin janë absolutisht të nevojshme për anëtarët e qeverisë dhe zyrtarët publik, shërbyesit civil dhe zyrtarët e prokurimit. Nëse sigurohen këto kufizime, zyrtarëve publik, shërbyesve civil dhe zyrtarëve te prokurimit duhet tu jepen pagat e duhura. Asnjë zyrtari publik nuk i lejohet të mbaj poste të dyfishta publike, që të angazhohet në ndonjë partneritet biznesi ose qe të mbaj pozita si drejtorë të bordeve të kompanive private.
  

• 
  Deklarimi i të ardhurave personale / familjare: Deklarimi i të ardhurave nuk është absolutisht i nevojshëm nëse ka deklarim te pasurisë dhe deklarim të interesave, por mund të jetë e dobishme në kontrollin e të emëruarve politikë dhe zyrtarëve te zgjedhur në nivel lokal. Kushton shume detyrimi i të gjithë nëpunësve civilë të deklarojnë të ardhurat, dhe ndoshta do të jetë e mjaftueshme qe të detyrohen vetëm qeveritarët e lartë dhe zyrtarët e prokurimit qe te bëjnë këtë.
  

• 
  Deklarimi i aseteve personale / familjare: Deklarimi i aseteve mund të jetë shumë i dobishëm në zbulimin dhe kontrollimin e konfliktit të interesit të zyrtarëve të zgjedhur në nivel lokal, anëtarëve të parlamentit dhe të emëruarve politikë. Megjithatë, detyrimi qe të gjithë nëpunësit civilë të deklarojnë pasuritë nuk ka nevoje dhe mund të jetë shumë i kushtueshëm; do të jetë e mjaftueshme qe të detyrohen vetëm qeveritarët e lartë dhe shërbyesit civil qe janë në kategori dhe sektorët në rrezik.
  

• 
  Deklarimi i dhuratave: Është më mirë që të ketë kufizime të qarta dhe të ashpra në dhurata dhe përfitime se të detyrojmë deklarimin e tyre. Dhuratat mund të jenë hapi i parë për ryshfet, dhe rrjedhimisht ato duhet të ndalohet plotësisht, veçanërisht kur do qe:
  

a) ato dhurohen në falënderim për diçka qe ka bërë një zyrtar publik në kryerjen e funksioneve të tij / saj, dhe te cilat as nuk kërkohen as nuk inkurajohen;

b) hidhen dyshime për pavarësinë e zyrtarit publik dhe lirisë për të vepruar; dhe

c) ato nuk mund të deklarohet në mënyrë transparente tek organizata dhe tek qytetarët.

Dhurata e mirësjelljes (p.sh. stilolapsa) mund të pranohet vetëm nëse vlera e saj monetare është shumë e ulët.

• 
  Siguria dhe kontrolli i qasjes në informata të brendshëm: Përdorimi privat i informacionit te brendshëm duhet të sanksionohet penalisht, të paktën sa herë që kjo përfshin përfitime në para për zyrtarin publik ose familja e tij/saj. Për të zbuluar këtë abuzim, mund të jetë e dobishme që të ketë një regjistër kombëtar të zyrtarëve publikë në rrezik. Kontrolli periodik dhe i rastësishëm i pasurisë së këtyre zyrtarëve publikë mund të jenë të dobishme.
  

• 
  Deklarimi i interesave private që lidhen me menaxhimin e kontratave: Deklarimi dhe regjistrimi i interesave personale përbëjnë një tjetër gur themel te politikes se mire te një konflikti të interesit. Anëtarët e qeverisë, anëtarët e parlamentit, zyrtarët e zgjedhur në nivel lokal, të emëruarit politikë dhe zyrtarët e prokurimit duhet të deklarojnë interesat e tyre në një dokument formal që do te përditësohet çdo herë kur ndryshohen këto interesa. nëpunësit civilë te larte dhe punonjësit civilë në kategori dhe sektorë në rrezik gjithashtu duhet të detyrohen të deklarojnë dhe regjistrojnë interesat e tyre.
  

• 
  Shpalosja publike e deklarimeve të të ardhurave dhe aseteve: Deklarimi i te ardhurave dhe pasurive të zyrtarëve të zgjedhur dhe të atyre te emëruarve politikë duhet të jetë i hapur për shqyrtim publik, ndërsa në të njëjtën kohë duke respektuar rregullat e sigurisë dhe mbrojtjen e privatësisë. Megjithatë, do të ishte e preferueshme qe në rastin e nëpunësve civilë deklarimet dhe shpalosjet e tyre të jenë në dispozicion vetëm tek krerët e agjencive përkatëse ose tek organi përgjegjës për kontrollim dhe regjistrim
  

• 
  Kufizimet në punësim pas largimit nga detyra: Është e nevojshme qe të kufizohen dhe të kontrollohen aktivitetet e biznesit pas largimit nga detyra, sepse zyrtarët publikë duhet qe të përmbahen nga përfitimet e padrejta nga një detyrë publike apo pozitë zyrtare të cilët ata kanë mbajtur më parë, duke përfshirë informacionin e privilegjuar, kur kërkojnë punë ose emërim pas largimit nga detyra publike.
  

• 
  Kufizimet dhe kontrolli i emërimeve të jashtme: emërimet e jashtme në OJQ, sindikata apo parti politike - edhe në qoftë se ato nuk paguhen - do të mund të hedhin dyshime mbi paanshmërinë e zyrtarëve publikë. Si pasojë, punësimi i tillë duhet të rregullohet dhe të merren parasysh në çdo rregullt te mire te konfliktit të interesit. Normalisht, zyrtarët e zgjedhur dhe anëtarët e qeverisë janë anëtarë të partive politike, dhe kjo është e mirë dhe e pashmangshme në një demokraci, por një diferencim duhet të bëhet në mes të politikës institucionale dhe të politikave partiake në kryerjen e detyrave zyrtare.
  

• 
  Kufizime personale dhe familjare për titujt e pronësisë të kompanive private: Kompanitë private që janë nën kontrollin apo subjekt vendimi i një zyrtari publik nuk duhet të jetë në pronësi të këtij zyrtari publik. Zyrtarët publikë nuk duhet të zotërojnë kompani private qe kontraktojnë apo te kenë partneritet me sektorin publik. Interesat private në këto raste mund të komprometojnë përmbushjen e duhur të detyrave të një zyrtari publik.
  

• 
  Shtrirja e dënimeve penale dhe administrative: Kur dëshmohet se ka ndodhur një shkelje e ligjit, është e nevojshme që të ketë një sistem të sanksioneve, pa përjashtime. Sanksionet penale dhe sanksionet disiplinore qe të dyja janë të nevojshme. Megjithatë edhe sanksionet administrative disiplinore kane nevoje për një hetim i mirë dhe një sistem te prokurorisë, e cila është arsyeja pse inspektorët e brendshme duhet të jenë të trajnuar në këto çështje si pjesë e një programi të koordinuar. Ndonjëherë disa sanksione kundër disa " të mëdhenjve", mund të ketë efekt afatgjatë të pajtueshmërisë vullnetare nga ana e shumicës.
  

4. Baza ligjore në Kosovë

Në Kosovë, në bazë të nenit 91 të LPP-së ", KRPP-ja gjithashtu do të hartojë një kod etik të prokurimit që duhet të respektohet nga të gjithë nëpunësit publik, nëpunësit civil dhe personat e tjerë të punësuar nga autoritetet kontraktuese. Ky kod etik në minimum duhet të përfshijë një përmbledhje të qartë të rregullave të detyrueshme mbi shmangien e konflikteve të interesave.."

Për më tepër, qëllimi i LPP-së gjithashtu thekson disa rregulla të përgjithshme të lidhura me "konfliktin e interesit, të tilla si "përdorimi transparente dhe i drejtë i fondeve publike, burimeve publike, burimeve publike si dhe të gjitha fondeve dhe burimeve të tjera të autoriteteve kontraktuese në Kosovë”. LPP “gjithashtu ka për qëllim të siguroj integritetin dhe përgjegjësinë e zyrtarëve publik, nëpunësve civil dhe personave të tjerë që kryejnë ose janë të përfshirë në një aktivitet të prokurimit duke kërkuar që, vendimet e individëve të tillë dhe baza ligjore e faktike për vendimet e tilla, të mos ndikohen nga interesat personale, të karakterizohet me jo-diskriminim dhe me një shkallë të lart të transparencës dhe, të jenë në përputhje me kërkesat procedurale dhe qenësore të këtij ligji.. "

Neni 3 i LPP përcakton „ky ligj ka për qëllim të nxisë krijimin e një kulture institucionale të profesionalizuar të pandikuar nga interesat materiale, të paanshme, etike, në mesin e personave zyrtarë që kryejnë ose janë të përfshirë në një aktivitet të prokurimit”.

5. Parandalimi Konflikti i Interesit dhe Korrupsionit

Cilat janë pikat e një procedure të prokurimit publik ku konflikti i interesit mund të paraqitet?

• 
  Konflikti i interesave brenda autoritetit kontraktues
  
• 
  Konflikti i interesave ndërmjet autoritetit kontraktues dhe tenderuesve
  
• 
  Konflikti i interesave midis atij qe përgatit specifikimet teknike/ dokumentet të tjera mbështetëse dhe tenderuesit
  

Në një kontekst të decentralizuar të menaxhimit, rritja e profesionalizmit kërkon jo vetëm procedurat e menaxhimit, por edhe një përmbledhje të qartë të vlerave dhe standardeve etike qe sqarojnë mënyrën e arritjes se këtyre objektivave. Udhëzime specifike etike janë zhvilluar në disa vende qe përcaktojnë qarte kufizimet dhe ndalimet për zyrtarët e prokurimit në mënyrë që të shmangen situatat e konfliktit të interesit dhe te parandalohet korrupsioni si në nivelin individual ashtu edhe organizativ.

Masat organizative

Në nivelin organizativ, ka kërkesa që përdoren nëpër vende për të siguruar ndarjen e detyrave dhe autorizimeve, në veçanti në mes:

• 
  Entitetet: Ekziston një ndarje në mes subjekteve të administratës që kërkojnë mallra të veçanta dhe shërbime, dhe entiteteve prokuruese.
  

• 
  Funksionet: Funksionet e Planifikimit strategjik, programit buxhetor dhe te performances, funksionet e kontabilitetit dhe të raportimit, dhe te kontrollit te brendshëm duhet të jenë të ndara në mënyrë të qartë.
  

• 
  Fazat e procesit të prokurimit: Miratimi i shpenzimeve, miratimi i pikave kyçe të prokurimit, rekomandimet e shpërblimeve dhe pagesa duhet të bëhet veç e veç.
  

• 
  Detyrat komerciale dhe teknike: Vlerësimet administrative dhe teknike kryhen veç e veç dhe informacioni sillet së bashku për të informuar në mënyrë të pavarur rekomandimin e dhënies.
  

• 
  Detyrat financiare: Kontrolli Ex-ante në njësinë e shërbimeve financiare dhe procesi i transaksionit financiar duhet të bëhet veç e veç. Në veçanti, detyra e zyrtarit autorizues dhe zyrtarit financiar nuk mund të kombinohen në një person. Një sfidë në zhvillim është sigurimi i ndarjes se detyrave ndërmjet zyrtarëve për të parandaluar konfliktin e interesit dhe potencialisht korrupsionin duke shmangur që rezultatet "firewalls" në mungesën e koordinimit në mes të menaxhmentit, buxhetit dhe zyrtareve te prokurimit.
  

Në mënyrë që të sigurohet se ndërveprimi midis zyrtarëve dhe ofertuesve nuk shpie në paragjykim dhe më në përgjithësi korrupsion, janë themeluar masat për të përcaktuar kufizime të qarta për zyrtarët e prokurimit në ndërveprimin e tyre me ofertuesit në faza të ndryshme të prokurimit, në veçanti gjatë negociatave. Në këtë drejtim, teknologjitë e reja të informacionit dhe komunikimit, kanë luajtur një rol në sigurimin se ndërveprimet janë transparente dhe të përgjegjshme.

Për shembull, ankandi elektronik dhe prokurimi elektronik do të jenë një hap i madh drejt transparencës. Ato janë një ngjarje e vërtetë që ndodh në linjë, duke u lejuar furnizuesve të shumte në rajone të ndryshme gjeografike qe të vendosin dhe të modifikojnë ofertat njëkohësisht.

Për të shmangur kontaktin e zgjatur në mes të zyrtarëve të prokurimit dhe ofertuesve, disa vende kanë nxitur rotacionin e zyrtarëve të përfshirë në prokurim, rotacion i dëshmuar si i dobishëm veçanërisht në postet që janë të ndjeshme ose përfshijnë lidhje afatgjata komerciale ku numri i furnizuesve është i kufizuar.

Një tjetër metodë e përdorur për kontrollimin e riskut brenda është zbatimi i parimit katër-sy që siguron përgjegjësinë e përbashkët të disa personave në vendimmarrje - në veçanti nëpërmjet ndarjes së funksioneve të ndryshme, nënshkrime të dyfishta, dhe kontrollim i kryqëzuar.


Ne nivelin individual

Përcaktimi i standardeve etike për zyrtarët publikë. Në nivelin individual, vlerat thelbësore ofrojnë udhëzime për gjykimin e nëpunësve publikë se si të kryejnë detyrat e tyre në operacionet e përditshme.

Një sfidë kryesore është gjetja e zgjidhjeve për të siguruar mbrojtjen e zyrtarëve të përfshirë në prokurim nga çdo presion dhe ndikim, duke përfshirë ndikimet politike, ne mënyre qe e sigurohet paanshmëria ne vendimmarrje dhe për të promovuar një fushë të barabartë për zyrtarët e prokurimit. Kushtet kryesore për mbrojtjen nga ndikimet politike përfshijnë:

• 
  Standardet etike të qarta për zyrtarët e prokurimit;
  
• 
  Një kornize e përshtatshme institucionale, autonomi buxhetore, menaxhimi i burimeve njerëzore të bazuar në merita (p.sh. emërimi, zgjedhja dhe zhvillimi i karrierës);
  
• 
  Pavarësi ne Pune për zyrtarët e prokurimit, ku zyrtarët e prokurimit janë te vetmit përgjegjës për vendimet.
  

6. Rreziqet e korrupsionit në ciklin e prokurimit publik

Procesi i prokurimit mund të ndahet në pesë faza. Secila përballet me rreziqet specifike të korrupsionit që mund të përgjigjet, duke ndjekur praktikat e mira të prokurimit.

• 
  Vlerësimi i nevojave: Kjo fazë përfshin vendimet rreth fushës, qëndrueshmërisë ekonomike dhe ndikimeve mjedisore dhe sociale të projektit, dhe alokimin përkatës të buxhetit. Rreziqet e korrupsionit në këtë fazë janë të lidhura me miratimin e panevojshëm, me cilësi të ulët ose blerje apo investim të mbivlerësuar. Këto veprime kanë për qëllim te përfshirjes se kërkesës ne porosi në mënyrë që të favorizojë një kompani të veçantë ose individ dhe, në disa raste, mund edhe të jetë e dëmshme për shoqëror dhe / ose mjedisin. Problemet e tilla shpesh lindin si rezultat i konfliktit të interesit nga ana e zyrtarëve qeveritar të përfshirë në procesin e prokurimit. Vendimet e tyre mund ti përgjigjen angazhimeve te mëparshme politike, të reflektojë ndikim të tepruar nga sektori privat, apo të bëhen në bazë të planeve të tyre për të lënë poste publike dhe të hyjnë në sektorin privat (p.sh. fenomeni 'dera rrotulluese').
  

Praktikat më të mira për të shmangur këto rreziqe rekomandojnë sigurimin ne qasje të gjerë te informacionit - duke përfshirë studimet e fizibilitetit të projektit që mbulojnë të gjitha fazat e procesit të vendimmarrjes - dhe diskutime me palët e interesuara të projektit duke përdorur dëgjime publike ose mekanizma të tjerë të konsultimit. Një tjetër praktikë e mirë është sigurimi i transparencës ne përzgjedhjen e konsulentëve përgjegjëse për studimet e fizibilitetit dhe prezantimi i dispozitave të etikës. Dispozita të tilla do të ndihmojnë në sigurimin që konsulentët e zgjedhur janë të lirë nga konflikti i interesave dhe janë të pavarur nga presionet politike. Masat për promovimin e integritetit të konsulentëve mund të përfshijnë kodet profesionale të sjelljes (të tilla si për inxhinierë, kontabilistë dhe avokatë) dhe përfshirjen e dispozitave të ngjashme në secilën kontratat të nënshkruar.

• 
  Përgatitja: Në bazë të shqyrtimit te projektit dhe miratimit të procesit, autoriteti kontraktues pritet të zhvillojë dizajne specifike teknike, të përgatisë një plan të duhur të prokurimit, zgjidh metodën e duhur të prokurimit sipas ligjit, të përgatisë dokumentet e tenderit dhe të publikojë njoftimin e kontratës. Rreziqet e korrupsionit shpesh janë të lidhura me ekspertët qe përgatisin një dizajn që favorizon një ofertues të veçantë, lëshimin e dokumenteve të tenderit me specifikime te njëanshme apo të pasakta teknike, përzgjedhja e kritereve te dhënies që bënë të pamundur konkurrencën, dhe/ose përdorimi i panevojshëm i përjashtimeve ne raport me procedurën e hapur konkurruese
  

Masat parandaluese në këtë fazë mund të përfshijnë emërimin e stafit me kapacitet të mjaftueshëm teknik për të mbikëqyrur procesin; plotësimi i detyrueshëm nga të gjithë stafi i regjistrit te konfliktit të interesave; procedura transparente për të zgjedhur konsulentët e projektimit për të siguruar pavarësinë e tyre; qasja publike në informata për dizajnët përfundimtare; qasja publike në dokumentet e tenderit dhe një proces i organizuar për të mbledhur reagime mbi to; dhe monitorimi i pavarur i jashtëm nga shoqëria civile

• 
  Përzgjedhja e Kontraktorit / furnizuesit dhe shpërblimi i kontratës: Kjo fazë përfshin sigurimin e informatave shtese tek ofertuesit e interesuar, dorëzimin dhe vlerësimin e ofertave, si dhe dhënien dhe nënshkrimin e kontratës. Rreziqet më të shpeshta te korrupsioni përfshijnë shkëmbimin e informacionit konfidencial ose të privilegjuar me një ofertues gjatë procesit për te dhëne një avantazh ndaj ofertuesve të tjerë; Vlerësimi i njëanshëm i aplikacioneve ose kritereve të dhënies për të përfituar një ofertues i veçantë; konflikti i interesit në mesin e anëtarëve të komisionit te vlerësimit, mungesa e informacionit të mjaftueshëm mbi vendimin për dhënie (në mënyrë që të shmangen ankesat); dhe/ose ndryshimet në elementet bazë të propozimit gjate nënshkrimit të kontratës me ofertuesin e suksesshëm.
  

Masat mund të merren për të parandaluar korrupsionin në këtë fazë kritike të procesit të prokurimit si

• 
  duke siguruar qe të gjithë ofertuesit të marrin pikërisht të njëjtin informacion, duke përfshirë ofertat e dorëzuara dhe kostot totale te tyre;
  
• 
  organizimin e një vlerësim të ofertave nëpërmjet një komisioni me kapacitete teknike përkatëse dhe te lidhen me një kod sjelljeje;
  
• 
  duke siguruar dokumentacionin e plotë dhe me kohë tek ofertuesit dhe publikut të gjerë të të gjitha vendimeve të marra gjatë procesit të përzgjedhjes, duke përfshirë hartimin e një raporti gjithëpërfshirës të vlerësimit;
  
• 
  dhe themelimin e një mekanizimi efektiv dhe të pavarura te ankesave.
  

• 
  Ekzekutimi i kontratës: Në këtë fazë 'kontraktuesi' ose 'furnizuesi' i cili është shpërblyer me kontrate siguron mallrat ose kryen punët ose shërbimet siç është rënë dakord, nën mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë të autoritetit kontraktues ose një konsulenti te jashtëm. Pagesat kryhen pas mbikëqyrjes se procesit. Rreziqet më të shpeshta të korrupsionit përfshijnë cilësi të dobët ose punë me defekte, apo dështimi i konsulentëve dhe/ose zyrtarëve për të raportuar se mallrat ose shërbimet nuk janë në përputhje me specifikimet. Rreziqe të tjera janë lëshimi dhe miratimi i pajustifikuar i 'urdhrave të ndryshimit' që modifikon fushëveprimin e detyrimeve e kontraktorit apo rrisin koston e kontratës, dhe kërkesë nga zyrtarët e autoritetit kontraktues që ryshfetet të paguhen në mënyrë që procesohen pagesave për kontraktuesit .
  

Praktika e mirë rekomandon krijimin e një sistemi efektiv të kontrollit duke përfshirë vizitat e paparalajmëruara në vendin e projektit që përfshijnë shoqërinë civile si vëzhgues të jashtëm, nëse është e mundur së bashku me përfituesit e projektit dhe/ose komunitetin lokal. Përfshirja e këtyre palëve të interesuara mund të ndihmojë për të kontrolluar nëse ka pasur përputhje me kushtet e kontratës dhe specifikimet dhe për të zbuluar dhe raportuar korrupsionin "flamuj të kuq". Një masë tjetër është rregullimi i tavanit te ndryshimit te kontratës (p.sh. 15 për qind të vlerës së kontratës) mbi te cilën vlere do të jetë i nevojshem autorizim plotësues, për shembull nga një komision vlerësues. Gjithashtu, duhet të krijohen rregulla të rrepta për pagesat e kontratës dhe të përcaktohen në një proces të qartë dhe të rënë dakord. Së fundi, informata të plota, në kohë dhe në dispozicion të publikut duhet të ofrohen në lidhje me vendimet e marra nga autoriteti kontraktues gjatë ekzekutimit të kontratës.

• 
  Llogaria Finale dhe pagesa: Pasi qe përfundon ekzekutimi i kontratës, llogaria e fundit e kontratës dhe pagesa kryhen nën përgjegjësinë e stafit qeveritar. Rreziqet kryesore te korrupsionit janë të lidhur me pranimin e llogarive të rreme ose kalkulim te gabuar, faturim mashtrues ose te duplifikuar për mallra dhe shërbime, apo certifikim te rreme të përfundimit të suksesshëm të projektit.
  

• 
  Praktika e mirë rekomandon që anëtarët e personelit përgjegjës për llogari përfundimtare te kontratës nuk kanë qenë të përfshirë në ndonjë nga fazat e mëparshme. Sugjerohet përfshirja e palës se trete në verifikimin e rezultateve përfundimtare të projektit. Gjithashtu është e dobishme qe të kryhen auditime të performancës, të cilat krahasojnë kostot e parashikuara dhe përfitimet me ato reale në fund të projektit. Mospërputhjet e mëdha mund të jenë shenja të korrupsionit. Arsyet duhet të hetohen dhe zyrtarët përgjegjës duhet të mbajnë përgjegjësi. Së fundi, të dy raportet si ai i auditimit financiar dhe ai i performancës duhet të bëhen publike.
  

7. Direktivat e reja të BE-së mbi Prokurimin Publik

Direktivat e reja të BE-së për Prokurimin Publik i kushtuar një nen çështjes se "konfliktit te interesit" çështje:

Neni 35 - Lufta kundër korrupsionit dhe parandalimi i konflikteve të interesit

Shtetet anëtare do të kërkojnë nga autoritetet kontraktuese dhe entitetet për të marrë masat e duhura për të luftuar mashtrimin, favorizimin dhe korrupsionin dhe për të parandaluar, identifikuar, dhe korrigjuar në mënyrë efektive konfliktet e interesit që lindin në udhëheqjen e procedurave për dhënie të koncesionit, në mënyrë që të shmanget çdo shtrembërim i konkurrencës dhe të siguruar transparencën e procedurës së dhënies dhe trajtimin e barabartë të të gjithë kandidatëve dhe tenderuesve.

Koncepti i konfliktit të interesit duhet të paktën të mbulojë çdo situatë ku anëtarët e personelit të autoritetit kontraktues apo entitetit që janë të përfshirë në kryerjen e procedurës së dhënies me koncesion ose mund të ndikojnë në rezultatin e kësaj procedure kanë, drejtpërdrejt ose tërthorazi, një interes financiar, ekonomik ose interes tjetër personal që mund të perceptohet te kompromentoj paanshmërinë dhe pavarësinë e tyre në kontekstin e procedurës për dhënien e koncesionit.

Në lidhje me konfliktin e interesit, masat e miratuara nuk do të shkojnë përtej asaj që është e domosdoshme për të parandaluar një konflikt të mundshëm interesi apo për të eliminuar një konflikt interesi që është identifikuar.