Ümumi Vətəndaş Hərəka „Çoxmillətli Gürcüstan“
Yüklə 84,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Ümumi Vətəndaş Hərəka „Çoxmillətli Gürcüstan“ Tbilisi
2016 “Gürcüstan- Avropa İ faqı Asosisiyası haqqında səzaiş” Tez-tez verilən suallar Publikasiya Ümumi –Mülki hərakat “Cox Millətli Gürcüstan” tərəfindən, “Demokra ya üçün, Milli dəstək”(Na onal Endowment for Democracy) fondunun maliyyələşdirilməsi ilə dəstəkləndi, lahiyyənin ”Mülkü Cəmiyyə n etnik azlıqların kompakt yaşadıqları bölgələrdə gücləndirilməsi” ərəfəsində. Onun məzmununa yalnız Ümumi –Mülki hərakat “Cox Millətli Gürcüstan” cavabdehdir. Ola bilsin “Cox Millətli Gürcüstan” nəzərləri fond “Demokra ya üçün, Milli dəstək”fikirləri ilə təsadüf edilməsin. Tez-tez verilən suallar 1 “Asosiya haqqında sazaiş” nə deməkdir ? “Asosiya haqqında səzaiş” Avropa İttifaqı və Avropa ittifaqının üzvü olmayan Dövlətlər arasında sənədləşdirilir və məqsədəi tərəflər arasında ümumi dəyərliklərə əsaslanan siyasi və iqtisadi əməkdaşlıq çərçivəsi yaratmaqdır. ”Asosiya haqqında səzaiş” hüquqi olaraq məcburidir. Dərin və hərtərəfli azad ticarət zonası nədir?(DCFTA) Dərin və Hərtərəfli Ticarət Zonası Gürcüstan və Avropa İttifaqı arasında olan güzəştli ticarət əlaqələr səzaişidir. Bu əlaəqlər iki tərəfli əlverişli yanaşmaya əsaslanır, başqa partnyorlara nisbətən tərəflərə onların bazarında daha üstün şərtlərin buraxılmasını verir.
“Asosiyasiya haqqında səzaiş”-in implantasiyası nəticəsində Gürcüstan vətəndaşları konkret gəlir görəcəklər. Onlardan qeyd ediləsirirlər: yerli kənd təssərüfatı ərzaqının keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq; kiçik və orta təssərüfatlar üçün, əla vəsaitlər açmaq ; Avropa təhsilinə uyğunlaşmaq; səhiyyənin yaxşılaşdırılması; Energiya keyfiyyətini artıqrmaq və yeni enerji resurslarının inkişafı; əla funksiyalı məhkəmə; dəstəklənmiş qanunun aliliyi; icra xidmətlərinin böyüdülmüş hesab öhdəlikləri və aydınlığı və b. Ancaq, konkret nəticələri əldə etmək üçün, vaxt lazımdır. Avropa İttifaqı səzaişin imzalanmasını niyə istəyirdi? Avropa
İttifaqı genişləndikdən sonra Gürcüstanda nə baş verəcəyi Avropa İttifaqı üçün, maraqlıdır. Səzaiş imzalandıqdan sonra , Gürcüstan daha yaxın qonşu oldu və onun təhlükəsizliyi, stabiliyi və firavanlığı Avropa İttifaqının təhlükəsizliyinə, stabiliyinə və firavanlığına daha böyük təsir edir. Avropa İttifaqı inteqrasiyanın şəxsi yollarını keçdi hansıki, onun tərkibində olan sovet təcrübəsi olan üzv- dövlətlər tərəfindən yenidənqurma prosesini keçib. Avrtopa İttifaqı qonşularına o, dəyərliklərin təsdiqlənmsində kömək etməyə daimi hazırdır hansınaki, dayaqlanaraq o, şəxsi firavanlığını yaratdı, bunalr: demokratiya, insan hüquqları, qanunun aliliyi və bazar iqtisadiyyatı. Səzaiş Gürcüstana idarə etmə standartlarını Avropa İttifaqı standartlarına əsaslanaraq qursun, eyni zamnada Avropa İttiafqı vətəndaşlarının seçimi kimi seçim etsin.
“Asosiya haqqında səzaiş” Avropa ittifaqına qoşulması nəzərədə tutulmur, ancaq səzaiş Avropa İttifaqıyla və onun qanunvericiliyi ilə yaxınlaşmağın o qədər yüsək səviyyəsini tutur ki, onu keyfiyyətlə yerinə yetirmək faktiki olaraq dövlətin Avropalaşma prosesini
2 “Gürcüstan- Avropa İttifaqı Asosisiyası haqqında səzaiş” Səzaiş, Avropa İttifaqının viza rejiminin liberalizasiyası ilə əlaqədar nəyi nəzərdə tutur? Səzaişin uyğun hissəsində vətəndaşların mobilləşməsinə imkan yaratmaq mənalı yer tutub. Onlardan, uyğun olan etapda vizasız rejimin yaxşı idarə edilən və təhlükəsiz mühitdə qəbul edilməsi. Ancaq qeyd ediləsidir ki, viza rejiminin liberalizasiyası Avropa İttifaqıyla əməkdaşlıq ərəfəsində azad prosesdir hansıki, Gürcüstan-Avropa İttifaqının viza rejiminin formatında gedişatdadır.Avropa İttifaqının vizasıs rejimini əldə etmək üçün, ilkin şərtlərindən ” Viza rejiminin liberalizasiyanın işləmə planı”-nı keyfiyətlə yeirnə yetirmək təsfir edir. gürcüstan tərəfindən viza rejiminin liberaliizasiyasın işləmə planını uğurla yerinə yetirmək , avropa İttifaqı tərəfindən Gürcüstan üçün, viza rejiminin ləğv etməsinə təsir etməsi və uyğun olan siyasi qərarı qəbul etdikdən sonra, Gürcüstan vətəndaşları üçün, Avropa İttifaqının üzv, Şenqen əhatəli Dövlətlərə vizasıs getmə rejimi qəbul ediləcək. Gürcüstan və Avropa İttifaqı arasında vizasıs getmə perespektivası “Şərq partnyorları”-nın ən əsaslı komponentləridir, xalq arasında ünsiyyətlərin fəallaşmasının əsas alətlərindəndir və Avropa İttifaqıyla sonra yaxınlaşmanın keyfiyyətli vasitəsidir.
“Asosiyasiya haqqında səzaiş”–lə tərəflər sonra tərəflərin ümumi dəyərliklərinə əsaslanan əsas azadlığın, insan hüquqlarının, onlardan o şəxslərin hüquqlarını hansılarki, azlıqlara aidirlər, demokratik prinsiplərini, qanunun aliliyini və yaxşı idarəçilərin hörmətini gücləndirmə məcburiyyətindədirlər. İnsan hüquqlarının, onlardan o şəxslərin hüquqlarını hansılarki, azlıqlara aidirlər hörmət etmə beynəlxalq ədalət prinsiplərini və Avropa İttifaqının əsas dəyərliklərindəndir. dönməz edir. “Asosiya haqqında səzaiş”-in Avropa İttifaqıyla siyasi asosiyanın və etap- etab iqtisadi inteqrasiyasını məqsədini nəzərdə tutur. Səzaiş Gürcüstan-Avropa İttifaqının gələcək əlaqələrinin uzun müddətli əsasını yaradır, ancaq ünsiyyətin gələcək inkişafının Avropa İttifaqının müqaviləsinə (Treaty on European Union)uyğun olaraq çıxmır. Avropa ittifaqının 49-cu müqaviləsinə əsasən istənilən avropa dövləti hansıki, Avropa İttifaqının dəyərliklərinə hörmət edir, Avropa İttifaqına qoşulması haqqda ərizə yaza bilər. “Asosiya haqqında səzaiş” Avropa ittifaqı və Gürcüstan arasında olan əlaqələrin gələcək proqresli inkişaf yolunu məhdudlaşdırmır və açıq qoyur. Səzaişdə Gürcüstanın Avropa sayağı məqsədləri və Avropa seçimləri qəbul edilib və qeyd edilib ki, o ümumi dəyərliklır hansılarki, Avropa İttifaqına əsaslanır-demokratiya, insan hüquqları və əsasən azadlığın müdafiəsi və qanunun aliliyi- eyni zamnda siyasi asosiayanı və iqtisadi inteqrasiyanın əsasını təqdim edir. Burada deyilib ki, Gürcüstan necə şərqi Avropa dövləti, məcburidir ki, bu dəyərliklərlə rəhbərlik etsin və onun yaranmasına imkan yaratsın. Səzaişdə eyni zamanda qeyd edilib ki, Gürcüstanla Avropa ittifaqının üzvü dövlətlərin tarixi əlaqələri və ümumi dəyərlikləri var. Tez-tez verilən suallar 3 “Asosiyasiya haqqında səzaiş”-in prosesində mülkü cəmiyyətin nə kimi rolu olacaq? “Asosiyasiya haqqında səzaiş”-ə əsasən səzaişin implementasiya haqqında mülkü cəmiyyəti məlumatlaşdırmaq və onları
proseslərə qoşma məqsədiylə , mülkü cəmiyyətin platforması yaranacaq hansıki, Avropa İttifaqı tərəfindən mülkü cəmiyyətin nümayyəndəliklərindən yaranacaq, Avropanın iqtisadi və sosial komitetinin (European Economic and Social Committee) üzvlərini nəzərə almaqla, və gürcüstan tərəfindən mülkü cəmiyyətin nümayyəndəliklərindən,Şərq partnyorlarının mülkü cəmiyyət forumunun Milli Platformasısının üzvəlrini nəzərə almaqla. Mülkü cəmiyyət platforması Asosiyasiya şurasının iclasının qərarı və rekomendasiyası haqqında məlumatlaşdırılacaqdır. Mükü Cəmiyyət Platforması , Asosiyasiya şurasına rekomendasiya verə bilər. Platformanın gürcü hissəsi 2015-ci ilin sentyabırında bitdi, Avropa tərəfindən Platforma strukturasında razılaşma gedişatdadır. Avropa İttifaqı qanunveiciliyinə Gürcüstan qanunvericiliyini yaxınlaşdırmaq necə olacaq? “Asosiyasiya haqqında səzaiş”-in bəzi başlığının qoşması var (cəmi 34) hansıki, Avropa İttifaqının konkret ədalət aktları və onunla Gürcüstan qanunvericiliyinin yaxınlaşdırma müddəti verilib. Uyğun olaraq, Gürcüstanın Avropa İttifaqının qanunvericiliyi ilə yaxınlaşması etap- etap olaraq, razılaşılan vaxt müddətlərində baş verəcək.
Səzaişlə Gürcüstan uyğun olan sahədə Gürcüstan qanunvericiliyinin Avropa İttifaqı qanunvericiliyinəproqreslə yaxınlaşmasını və onun keyfiyyətli implantasiya nəzəri ilə öhdəliyini üzərinə götürür; Eyni zamnda uyğun olaraq şəxsi administrasiya və institusiya infrastruqturasını inkişaf etdirməyi öhdəliyinə götürür.Avropa İttifaqı öz tərəfindən qeyd edilənə imkan yaratmaq məqsədiylə, Gürcüstana siyasi, texniki və maliyyəvi kömək göstərəcək. Səzaiş əsasında müəyyən edilmiş məqqsədlərə nail olmaq üçün, Avropa İttfiaqının texniki və maliyyəvi köməyi , uyğun olan mexanizimlərin və instrumentlərin vasitəsiylə yerinə yetiriləcək. Gürcüstan eyni zamanda əməkdaşlığı Avropa İttifaqının invenstisiya Bankıyla(EİB), avropa rekosnstruksiyası və inkişaf Bankıyla(EBRD) və başqa Beynəlxalq maliyyə inistutlarıyla fəallaşdıracaq. Gürcüstana “Asosiyasiya haqqında səzaiş”-in yerinə yetirilməsində eyni zamnda Avropa İttifaqının üzv dövlətlərdə və başqa donorlar şəxsi kəməklik proqramları vasitəsiylə kömək edəcəklər. 4 “Gürcüstan- Avropa İttifaqı Asosisiyası haqqında səzaiş” “Asosiyasiya haqqında səzaiş” qüvvəyə mindikdən sonra, Avropa İttifaqına getmək mümküm olacağı doğrudurmu? Bu konkret məsələ səzaişdə verilməyib ancaq, Avropa İttifaqının maliyyələşdirilməsi ilə xüsusi təhsil proqramları başlayıb hansıki, gürcü tələbələrinə Avropa unversitetlərində oxumağa imkan verir. Bununla Avropa İttifaqı onun səhrədlərindən kənar dövlətlərə 3 miliyon evro ayırdıki, onlar ERASMUS+ yeni proqramında iştirak etsinlər. Bütün dünyadan 200-dən artıq tələbənin, Gürcüstanda daxil olmaqla bu proqramdan istifadə edilməsi gözlənilir.
Avropa İttifaqında 28 dövlət birləşib . Onların hər birinin unikal tarixləri və adətləri var.Bir- birlərinin ədətlərinə, solidarlıqlarına, bərabər hüquqluqlarına, tolenrantlığa və ədalətin ümumi anlayışısız Avropa İttifaqı bu cür uğurlu ola bilməzdi. Avropa İttifaqında onun üzv Dövlətlərinin adətlərinə heç bir vaxt təhlükə toxumnayacaq. Nə Avropa İttifaqı nədə “ Asosiaysiaya haqqında səzaiş” Gürcüstana onun dövlətin mədəni yaxsa təbii çox sahəliyinə zərər verməyə məcbur etməyəcək. Avropa İttifaqı gürcüstanla başqa və başqa lahiyələr ərəfəsində əməkdaşlıq edir və bu əməkdaşlıq mədəni lahiyyələrədə aiddir. Onların məqsədi Gürcüstana xalq yaradılıcığının xadimlərinə, arxitektorlarını, tarix müəllimlərini və başqa çox peşəkarları tarixin və adətlərin qorunub saxlanmasına kömək etməkdir.
Düzgün deyli. Səzaişin hec bir nizamnaməsi Gürcüstanı eyni cinslilərin evlənməsi qanunu qəbul etməyə məcbur etmir. Bu məsələ Avropa İttifaqının ümumi qanunvericiliyi ilədə yoxlanılmır. Bu məsələni Avropa İttifaqının hər bir üzv dövləti şəxsən özü həll edir.Bəzi üzv Dövlətlərdə eyni cinslilərin evlənməsi qəbul edicidir(məs. Belqia, Dania, Şvetsia və Birləşmiş şahlıq), bəzi yerlərdə isə yox(məs. Kvipros, estonia və Yunanıstan). Bəzi dövlətlərdə isə eyni cinslilərin evlənməsi konstutsiya ilə qadağan edilib(məs. Balqaria, unqria və Latvia).
Dərin və hərtərəfli azad ticarət zonası Gürcstan bazarını Avropa İttifaqına ərzaqı idxalc etmək üçün açdı, bu isə rəqabətliyi artırır və istifadəçi üçün, qiymətləri azaldır. Ancaq hər hansı bir ərzaqın qiyməti artsa, bu heçdə pis deyli çünki, kənd təssərüfatında işləyən çox gürcüstan vətəndaşlarının gəliri artacaq. Avropa İttifaqından gələn ərzaq ehtimal əsasında emallaşdırılmış ərzaq olacaq məs. Şokolad yox ki, ərzaqın elə bir növü hansıki , yerində hazırlanacaq. Belə ki, Avropa İttifaqınından meyvənin və tərəvəzin ixracı gürcü kəndçisinə mənasız təsir edəcək.
Tez-tez verilən suallar 5 Səzaiş ərzaqın təhlükəsizliyini/ sanitar və fito sanitar ölçüləri nəzəri ilə nəyi nəzərdə tutur? Bu disçiplinalar ticarət şərtərini bitkilərin və bitgi məhsullarıüçün, eyni zamnda heyvan və
heyvandan yaranan
produktlarıüçün müəyyənləşdirir. Onlar proseduları müəyyənləşdirir hansıki, Gürcüstan ərzaqın təhlükəsizlik rejimin uyğunluğunu Avropa rejimiylə necə ki, Gürcüstan Avropa İttifaqqında heyvanların və heyvanlardan istehsal olunan produktlarınixracına imkan verər. Reforma prosesi DCFTA-da müəyyənləşdi və onu yerinə yetirməkdəqiq qrafiki səzaişin qüvvəyə mindiyindən 6 ay sonra təyin olacaq. Ondan sonra bu iş bitdikdən sonra və müsbət olaraq qiymətlənəcək, Avropa İttifaqı bazarı gürcüstan üçün daha artıq açılacaq.
Avropa İttifaqı artıq gürcüstanın kənd təsərüfatı sektoruna, xüsusən kiçik fermlara lazımınca kömək edir. 45 mln. evrodan artıq Kənd- təssərüfatı kooperativlərinin yaranmasına, bazara giriş-çıxışın artması məqsədiylə onları böyük masştablı iqtisadiyyat qoşmalarına xərclənib. Müasir kosultasiya sistemi yaradıldı,ancaq Kənd Təssərüfatı Nazirliyi üçün, texniki köməklik və konsultasiya xidməti ayırdı. Avropa İttifaqı bölgələrınin inkişafına istiqamətlənmiş işlərə və peşə təhsilinin maliyyyəlşdirilməsinə köməklik edir hansıki, kənd yaşeyişinin yaxşılaşdırılmaına təsir edir. Avropa İttifaqı qəbul edir ki, Gürcüstanın kənd təssərüfatı yalnız ekspert potensialı olan böyük sfero, həmdə böyük sosial mənası vardır çünki, Gürcüstanın əmək bazarının yarısı kənd təssərüfatında işləyir. Gürcü kompaniyaları üçün Avropaya eksport asanlaşacaqmı? Səzaişə ərəfəsində yerinə yetirilmiş reformalr Gürcüstanın Avropa İttifaqının standartlarına yaxınlaşmasını və Avropa İttifaqı bazarına eksportu asanlaşdırır. Məs. ərzaqın təhlükəsizliyi və higiyena sferosunun reformalaşması
Gürcüstanaətin, süd protuqtlarının və balığın Avropa İttifaqına eksport edilməsinə imkan verər. Gürcüstanın avropa İttifaqı ilə inteqrasiyasına kömək edəcək, eyni zamnda rəqabətliyinə və iqtisadi artımına imkan yaradacaq. Gürcüstanın kənd-təssərüfatı produksiyasının Avropa İttifaqı bazarına ixracı üçün, nə lazımdır? Avropa ittifaqı bazarına daxil olmaq üçün, kənd –təssərüfatı produksiyası heyvanları və tərəvəzlərin sağlamlığı və higyenası Avropa qaydalarını qane etməlidir. Bu qaydalar dünyanın hər tərəfindən daxil olan eksportu üçün, məcburidir. Dərin və hərtərəfli azad ticarət zonası yartmaq gürcü produksiyasının bu tələbi qane etməsinə kömək edəcək.
6 “Gürcüstan- Avropa İttifaqı Asosisiyası haqqında səzaiş” Avropa İttifaqına ixrac edilən produksiyanın Gürcüstanda istehsal edilmiş olması vacibdirmi? Bəli bu həqiqətəndə belədir. Avropa İttifaqı yoxlaya bilər ki, onun bazarına Gürcüstandan gələn produkt həqiqətəndə Gürcüstandamı istehsal edilib.Qydaya mane olmamaq üçün, işlənmiş bu mexanizmqeydinə qalmaq üçünki, heç kim qeyri-gürcü təssərüfatını saxtalamasın və onu “ Gürcüstanda istehsal edilmiş” etiketiylə Avropa İttifaqının bazarında ixrac gəlirini ödəməmə öhdəliyini aradan qaldırma məqsədiylə. Bundan başqa istehsal etmənin qaydaları yoxlanılmalıdır, xüsusiylə əgər əcnəbi komponentlərdən istifadə edərkən. Elə bu qaydalar müəyyənləşdirir ki bu produkt “gürcü” hesab ediləcəkmi və gömrük gəlirindən azad rejimləAvropa İttiafqı bazarına girərkən gəlir edə bilərmi.
Avropa ittifaqı standartları gürcüstan kompaniyalarına Rusetə ixrac etməsini və ya Rus kompaniyaları ilə əməkdaşlıq etməsinə mane olmur.
Gürcüstan suvenir dövlətdir və ticarətlə əlaqədar olan məsələləri özü həll edə bilər, ancaq hər bir qərarın nəticəsi necə olacağını bilmək lazımdır, əgər Gürcüstan gömrük nümayyəndəliyyində iştirak edəcək onun seçimi olmayacaq və o“Avropa İttifaqı ilə Asosiyasiya haqqında səzaiş”-lə nəzərə alınmış razılaşmaları nəzərə almaqla başqa azad ticarət səzazişni ləğv edəcək.əgər Gürcüstan Avropa İttifaqıyla və gömrük nümayyəndəliyini azad prefensiyalı ticarət əlaqələrini qorumaq istəyirsə , bunuazad ticarət mühitini yaratma yolu ilə həll etmək olar. Səzaiş elə bunu məqsəd qoyur ki, Gürcüstana imkan verilsin ki, azad olaraq müəyyənləşdirsin özünün ticarət siyasətini.
Səzaişin məqsədi Gürcüstana iqtisadiyyyatın modernizləşməsinə kömək etmək və yeni investisiya vasitələri yaratmaqdır, olan infraastrukturayı formalaşdırsın və iqtisadi işləri başqa sferolarda fəallaşdırsın. Səzaişdən əmələ gələn yoxsa səzaişdən azad olaraq iqtisadi fəallığın istənilən dəyişiklikləri işlə təmin etmə sferosuna pozitiv nəticə göstərə bilər, ona dəyişiliklər daxil etmə və imkanları artırma səbəbiylə. Tam gəliri almaq üçün bəzi, sferosu daha çox rəqabət hünəli olmalıdır.
Tez-tez verilən suallar 7 Reforma yerinə yetirilir və onunla əlaqədar vaxtlar daimi olaraq açıqlanan asosiyasiya haqqında səzaişin dərin və hərtərəfli azad ticarət zonası ərəfəsində yaradılmış başqa və başqa orqanlarla. Vaxtı pozmaqla əlaqədar ola biləcək problemlərin elə bu formatda açıqlanacaq və uyğun olan qərar tapılacaq, ancaq danışıq poçesində vaxtlar gürcü tərəfi tərəfindən diqqətlə açıqlanmış və başqavəbaşqa daxili çətinlikləri nəzərə almaqla real olaraq qəbul edildi. DCFTA vergi dərəcəli baxımınından nə verir? Səzaişin qüvvəyə mindiyi gündən bütün ixrac ödənişlərinin ləğv edilməsi nəzərə alınır və eksport vergilərini, hər növ mal üçün, Avropa ittifaqının ərazisində qadağan etmək. Bu ticarət liberalizasiyası istiqamətində ən böyük ambisiyalı dəvətdir hansıki, Avropa İttifaqın istənilən partnyoru üçün, edib. O Avropa ittifaqının bazarını gürcü praduktları üçün əlçatan edir. Yalnız, bəzi kənd təssərüfatı malının(heyvan istehsalı produktlarını, şəkər və yarma) hansıki, Avropa İttifaq üçün, “Həsas” produkt hesab edilir,ticarət dəstəsinin monitorinqnə tabe olur.Monitorinqin məqsədi odur ki, o produktların ixracı hansıki, “Gürcüstanda hazırlanmış” kimi klasifikasiya olunur, Gürcüstanda onların istehsal imkanları və qeyri- gürcü istehsal produktları tərəfindən ödənişdən özünü
qoruma məqsədiylə. Bundan başqa, məhdudlaşmış miqdarda meyvə və tərəvəzin hansıki, Avropa İttifaqının bazarına daxil
olma-ödənişləri ödəmə-
liberalizasiya(advalorem dəyərinə uyğun olaraq) o TRQ-i ərəfəsində hansıki, ənənəvi ticarət axınauyğun olaraq. Əgər Gürcüstan reformanın vaxtını qorumasa, onu sanksiya təhlükəsizliyi gözləyirmi, yoxsa yalnız gürcü produktlarının qadağan edilməsi doğrudurmu? Document Outline
Yüklə 84,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|