VAHİD QAZİ
YADDAŞ LƏPİRLƏRİ
Demokratiya yazıları
BAKI
–
2011
2
Redaktorlar: Hikmət Sabiroğlu, İmran Bədirxanlı
Üz qabığının dizaynı: Rauf Kərimli
Vahid Qazi
Yaddaş ləpirləri. Demokratiya yazıları.
Bakı, «MHS – poliqraf»,
2011, 140 сящ.
Publisist Vahid Qazinin “Yaddaş ləpirləri. Demokratiya
yazıları”nda toplanan esselərin, məqalələrin izinə düşüb dün-
yanın dörd bir yanına getmək olar. Amma apardığı yol axırda
gətirib eyni ünvana çatdlracaq səni. Bu dalğa səni Bosniya-
dan Cənubi Afrikaya, Krımdan Polşaya, Ukraynadan Qırğı-
zıstana, Özbəkistandan Amerikaya aparıb eyni sahilə çıxara-
caq. Ağdamdan Ağdərəyə, Şuşaya yön alıb yenə eyni yerə
gələcəksən.
Bu ünvan, bu sahil, bu yer – azadlıq dəlisi insandır.
Sənsən, əziz oxucu...
İSBN: 978 – 9952 – 459 – 10 – 4
© «MHS – poliqraf», 2011
3
MÜNDƏRİCAT
Ön söz yerinə. Cəmil Həsənli: “Qəm naxışları” ....... 4
Yaddaş ləpirləri
Ölü şəhərlər muzeyi ........................................... 12
Partlamayan minaların serenadası ...................... 19
Qəmli gözlərin süitasi ......................................... 26
Açılmayan süfrənin qonağı ................................ 35
Şərq hüzuru ........................................................ 44
Bekar(a) ömür .................................................... 50
Qara çörəyin ağ üzü ........................................... 54
Özünü axtaranlar ölkəsi və ya
maydan sonra gələn aprel ................................... 58
Şahmat taxtasında beysbol: genosid
düşüncələri ......................................................... 66
Kerolayn Koks, Yelena Bonner və
genosid debatları ................................................ 79
Unudulmaz Gülsarı ............................................ 86
Yelena................................................................. 91
Demokratiya yazıları
Ağ Rusiyanın qara taleyi .................................. 103
Susmaq hüququ ................................................ 114
Bizim saziş ...................................................... 119
Rusiya səfirinə məktub ..................................... 122
İntibah təməlçiləri ............................................ 125
Xilas missiyalı ölüm ........................................ 129
Cahillər və snoblar ........................................... 133
Demokratiyanın yarımçıq təbəssümü ............... 136
4
Ön söz yerinə
Qəm naxışları
Qələmindəki dərdlə oxuculara çoxdan tanış
olan Vahid Qazinin “Yaddaş ləpirləri. Demok-
ratiya yazıları” əlyazmasını vərəqlədim. Müəlli-
fin uğurlu qələm təcrübəsi kimi ruhumuzu titrə-
dən “Ruhlar şəhəri”ndən sonra nə yazacağı,
oxuculara nə təqdim edəcəyi mənim üçün ma-
raqlı idi. Dünyanın müxtəlif ölkələrinə səfər tə-
əssüratlarının maraqlı müşahidələri, ev içində
olan söhbətlərin bayırlıq tərəfləri müəllif təhki-
yəsində maraqlı görünürdü. Lakin kitab olacaq
bu əlyazmada mənim üçün maraqlı süjet xətti
bütün mətləblərin Qarabağ dərdi üzərində qu-
rulması idi. Başımıza gələn müsibətlərin ən fa-
ciəlisi də budur: Qarabağ olayları nəinki ədəbiy-
yatımıza, bütövlükdə milli həyatımıza, yaşayışı-
mıza, əxlaqımıza daxil ola bilməyib.
Hərdən mənə elə gəlir ki, bu faciə toylarımız-
da, şənliklərimizdə Azərbaycan gəncinin, qızının,
gəlininin və hətta ziyalısının “Yanıq Kərəm”ə qol
açıb oynadığı gündən başladı. Kərəm tarixə
yanmaq nümunəsini verdi, biz isə onun hələ bu
gün də qövr edən dərdinin külü üstündə rəqs edi-
rik. Bir vaxtlar axına qarşı gedənləri Kərəm kimi
yanmaqla qorxudurdular. Vahid Qazinin əlyaz-
5
masını oxuyanda istər-istəməz Nazim Hikmətin
həmişəyaşar bir şeiri yadıma düşdü:
– Sen kendi sesinle kül olursun ey!
Kerem
gibi
yana
yana...
«Deeeert
çok,
hemdert
yok»
Yüreklerin
kulakları
sağır...
Hava kurşun gibi ağır...
Ben diyorum ki ona:
– Kül olayım
Kerem
gibi
yana
yana.
Ben yanmasam
sen yanmasan
biz yanmasak,
nasıl
çıkar
karanlıklar
aydınlığa…
6
Kitabda yer alan yazıların coğrafiyası və möv-
zusu çox geniş olsa da, bütövlükdə bu kitab öz
əriş-arğacı, öz həşyələriylə dərdin ilmə-ilmə to-
xunduğu Qarabağ xalısıdır – oxucunu keçmişin
bəxtəvər günlərinə qaytaran, bugünkü dərdimizin
rəng çalarlarından aynalanan Qarabağ xalısı.
Ayrılığın, həsrətin uzunluğundan yaddaşı
korşalmış insanlarımızın, Qarabağın gözəlliklə-
rini gözləri ilə görməyən bu günkü gənclərin
yurd həsrətindən mayalanmış belə kitablara bö-
yük ehtiyacı var. Kitabda yer alan “Ölü şəhərlər
muzeyi”, “Partlamayan minaların serenadası”,
“Qəmli gözlərin süitası”, “Açılmayan süfrənin
qonağı” və digər yazılar öz orijinallığı, səmimi-
liyi, dərd yükünə görə oxucunu sehrinə salır.
Qeyd etdiyimiz kimi, kitabda yer alan məqa-
lələrin coğrafiyası çox genişdir. Şimali Amerika-
dan tutmuş Cənubi Afrikaya qədər iştirakçısı ol-
duğu tədbirlərin qayəsi, gəzdiyi, gördüyü yerlərin
mənzərəsi, yol yoldaşı olduğu adamların mənəvi
dünyası Vahid Qazinin sətirləri arasından çox
canlı görsənir. Kitab axtarışlar üzərində qurulub:
müəllif olduğu hər yerdə ədalət, vətənində isə
bütövlük və demokratiya axtarır. Bu baxımdan
oxuculara təqdim edilən “Ağ Rusiyanın qara tale-
yi”, “Rusiya səfirinə məktub”, “Susmaq hüququ”,
“Demokratiyanın yarımçıq təbəssümü” və digər
yazılar kitabı kifayət qədər maraqlı edir.
Dostları ilə paylaş: |