VƏTƏNDAŞ CƏMIYYƏTI HAQQINDA QISA MƏLUMAT
AZƏRBAYCAN
Ölkə və dövlət haqqında məlumat
Azərbaycan Qafqaz dağlarının cənub-şərq
hissəsində yerləşir. Ərazi 86,600 kvadrat kilometri
əhatə edir. Ölkə şimaldan Rusiya Federasiyası ilə,
şimal-qərbdən dağlıq ərazi boyunca Gürcüstanla,
cənubdan İran və Türkiyə ilə və qərbdən
Ermənistanla həmsərhəddir. Xəzər Dənizinin
sahilində yerləşən Bakı liman şəhəri Azərbaycan
Respublikasının paytaxtıdır.
Ümumi 9,2 milyon əhalinin
a
təxminən 52%-i şəhər
əhalisidir. Azərbaycan müxtəlif dini qrupların
sülh şəraitində birgə mövcudluğunun müsbət
nümunəsidir. Əsasən müsəlmanların məskunlaşdığı
ölkə müxtəlif etnik qruplar, dinlər və mədəni
ənənələr üçün etibarlı sığınacaq rolunu oynamışdır.
Burada həmçinin Azərbaycanın tarixi boyunca
xristian və yəhudilərin geniş icmaları yaşamışdır.
Dünyəvilik və Dövlətin din məsələlərinə cəlb
olunmaması qanunla dəstəklənən möhkəm yerli
ənənədir.
Azərbaycan prezident sistemi ilə idarə olunur.
Azərbaycan Hökuməti səlahiyyətlərin qanunverici,
icraedici və məhkəmə hakimiyyəti arasında
bölünməsi prinsiplərinə əsaslanır (Konstitusiyanın
7-ci maddəsi). Konstitusiya ilə icraedici
hakimiyyətin Prezident tərəfindən, qanunverici
hakimiyyətin Azərbaycan Respublikasının
parlamenti – Milli Məclis tərəfindən və məhkəmə
hakimiyyətinin müstəqil məhkəmələr tərəfindən
həyata keçirildiyi müəyyən edilir.
Azərbaycan Cənubi Qafqazda ən böyük və sürətlə
inkişaf edən iqtisadiyyata malikdir.
b
Ölkənin üçdə
ikisi neft və təbii qazla zəngindir. Ölkə həmçinin
regionda ən geniş kənd təsərrüfatı sahəsinə malikdir;
Azərbaycanın təxminən 55 faizi kənd təsərrüfatı
torpaqlarıdır. Turizm ölkə iqtisadiyyatında mühüm
rol oynayır. Azərbaycan həmçinin Şərqi Avropanı
Mərkəzi Asiya və Xəzər Dənizi ilə birləşdirən əsas
nəqliyyat əlaqələrini təmin edir.
a
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi.
b
The Economy Watch. 2010-cu ildə sürətlə inkişaf edən
12 iqtisadiyyat.
Vətəndaş cəmiyyəti: Ümumi məlumat
Azərbaycanda müasir qeyri-hökumət təşkilatı (QHT) sektorunun
yaradılması 1980-ci illərin sonlarında başlamışdır. Sovet
İmperiyasının təqibindən ehtiyat edən insanlar gizlicə bu fəaliyyətlə
qoşulur, daha sonra ətraflarındakı eyni düşüncəli insanları cəlb
etməyə başlayırdılar. Bakıda yaşayan ziyalılar sosial fəaliyyətlərlə
məşğul olmağa meylli olan ilk şəxslər idi. Dağlıq Qarabağın
1
erməni təcavüzü və işğalı ilə xarakterizə olunan faciəli dövrdən
xalqı xilas etməyə çalışan ziyalılar öz siyasi iştirak dairələrini
genişləndirir, eləcə də müxtəlif sosial təşkilatlar və xeyriyyə
cəmiyyətlərini yaradırdılar. SSRİ-nın dağılmasından sonra
vətəndaşları təsisatlarda birləşdirən xeyriyyə və mədəniyyət
mərkəzləri yarandı. İlk təşəbbüslərdən biri 15 avqust, 1989-cu ildə
yaradılmış “Qarabağa Xalq Yardımı Komitəsi” olmuşdur; həmin
ilin dekabr ayında Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyəti yaradılmışdır.
Hər iki təşkilat Dağlıq Qarabağın müharibədən zərər çəkmiş əhalisi
və məcburi köçkün düşənlər üçün maliyyə dəstəyini təmin edirdi.
Həmçinin bu Komitə Azərbaycan müstəqil mətbuatının əsasını
qoyan “Azərbaycan” qəzetini nəşr etmişdir. Bu qəzet alternativ
ictimai fikrin təbliğ edilməsində müstəsna rol oynamışdır.
1991-ci ildə Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra, vətəndaş
cəmiyyəti daha əlverişli şəraitdə inkişaf etmək imkanı əldə etdi.
1995-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası qəbul
edildi. Konstitusiya həm dövlətçilik, həm də vətəndaş cəmiyyəti
üçün mühüm tarixi sənədə çevrildi. Əslində müasir və beynəlxalq
standartlara əsasən yaradılmış və fəaliyyət göstərən QHT-lər yalnız
Azərbaycanın müstəqillik qazanmasından sonra, əsasən 1995-ci ildə
Konstitusiyanın qəbulundan sonra yaradılmışdır.
2000-ci ildə Qeyri-Hökumət Təşkilatları (ictimai birliklər və
fondlar) haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edildi
və bu qanunla milli QHT platforması, Milli QHT Forumu (MQF)
yaradıldı. Azərbaycanda milli donor təsisatının yaradılması üçün
Hökumət, QHT-lər və ekspertlərin səyləri gücləndirildi, bu da
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət
Dəstəyi Şurası oldu.
Avrasiyada Sosial Hərəkat və Yenilənmə üçün Təşəbbüs (İSAR) –
Azərbaycan, Avrasiya Fondu, Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım
Fondu (ACİYF-Azərbaycan), Counterpart İnternational və
digərləri kimi beynəlxalq təşkilatlar peşəkar sosial xidmətlər
2011-ci ilin iyun ayına olan
məlumata görə təxminən
2 700 QHT rəsmi qeydiyyatdan
keçmişdir, buna baxmayaraq,
bunlardan təxminən 1 200 QHT
fəal deyil. QHT-lərin çoxu
Bakıda fəaliyyət göstərir.
Şəhər mərkəzlərindən kənarda
QHT-lər çox fəal deyillər və kənd
yerlərində yerləşən QHTlər
daha az xidmətlər təmin edir və
maliyyələşdirmə ilə bağlı xeyli
məhdudiyyətləri var.
donorlardan əsaslı texniki yardım alır. Fəaliyyətinin
2008–2011-ci illərində Şura müsabiqə əsasında təxminən
600 QHT-yə təxminən ümumi 10 milyon ABŞ dolları
məbləğində qrant yardımı ayırmışdır. QHT-lərə dövlət
dəstəyinin prioritet sahələrinə sağlamlığın qorunması,
gənclərin inkişafı, təhsil, kənd yerlərində inkişaf,
və qaçqınlar və məcburi köçkün düşmüş şəxslərin
dəstəklənməsi daxildir.
Qeydiyyatdan keçmiş QHT-lərlə yanaşı Azərbaycanda
həmçinin qeydiyyatdan keçməmiş QHT-lər də fəaliyyət
göstərir. Bu qeydiyyatdan keçməmiş QHT-lərin çoxu
kənd yerlərində yerləşir. Onların qeydiyyatsız olmalarının
əsas səbəblərindən biri bilik bazalarının zəif olmasıdır.
Maliyyə və texniki dəstəyin çatışmazlığı Azərbaycanın
kənd yerlərində xüsusilə vacib olan bu sektoru tədricən
zəiflətmişdir. Kənd yerlərində yerləşən QHT-lərin maliyyə
dəstəyinə ehtiyacı var, lakin bundan daha da vacibi
onların təşkilati inkişafda yardıma ehtiyacı olmasıdır.
Maliyyələşdirməyə məhdud əlçatanlıq və ümumi zəif
idarəetmə təcrübələri nəticəsində durğunluq vəziyyətində
olan kənd QHT-ləri öz cəmiyyətləri üçün daha çox tələb
olunan sosial, təhsil və müdafiə xidmətlərini təmin edə
bilmir, bu isə öz növbəsində gələcək regional inkişafı
kökündən zəiflədir.
MQF ölkə ərazisində paylanmış, Şirvan, Quba, Qəbələ,
Şəmkir və Mingəçevirdə beş QHT Resurs və Təlim
Mərkəzi (QRTM) vasitəsilə QHT-lərin əməkdaşları üçün
potensial imkanların artırılması fəaliyyətlərini təmin edir.
Azərbaycanda QHT sisteminə baxış
a
Qeydiyyatdan keçmiş qeyri-hökumət təşkilatları
(QHT-lər) – təxminən 2 700 (İyun, 2011)
Fəal QHT-lər – təxminən 1 200 (İyun, 2011)
QHT-lər tərəfindən təmin olunan daimi məşğulluq –
4 000 nəfər
QHT-lər tərəfindən təmin olunan müvəqqəti məşğulluq –
3 000 n-dən çox
Üzvlər və könüllülər – 500 000 nəfər
QHT fəaliyyətlərindən faydalananlar – 1 900 000 nəfər
a
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi
Şurası.
təklif edən yerli, regional, milli və beynəlxalq QHT-ləri
yaratmaq üçün səylərini birləşdirdilər. Onların yaratdığı
vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları artıq bu günkü Azərbaycan
cəmiyyətində üçüncü sektor kimi təmsil edilmək
iqtidarında oldu.
Hazırda QHT-lər ölkədə həyata keçirilən böyük layihələrə
töhfələr verməklə ölkənin siyasi və sosial-iqtisadi həyatında
fəal rol oynayırlar, buraya Mədən Sənayelərində Şəffaflıq
Təşəbbüsü vasitəsilə Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri və
Yoxsulluğun Azaldılması və İqtisadi İnkişaf üzrə Dövlət
Proqramına cəlb olunma daxildir.
2011-ci ilin iyun ayına olan məlumata görə təxminən
2 700 QHT rəsmi qeydiyyatdan keçmişdir,
2
buna
baxmayaraq, bunlardan təxminən 1 200 QHT fəal
deyil. QHT-lərin çoxu Bakıda fəaliyyət göstərir. Şəhər
mərkəzlərindən kənarda QHT-lər çox fəal deyillər və kənd
yerlərində yerləşən QHTlər daha az xidmətlər təmin edir
və maliyyələşdirmə ilə bağlı xeyli məhdudiyyətləri var.
Ümumiyyətlə, QHT-lər Azərbaycanın hüquqi və sosial-
iqtisadi inkişafına cəlb olunur. QHT-lər əsasən ölkədə
vətəndaş cəmiyyətinin formalaşdırılması, demokratik və
hüquqi dövlətin qurulması, Azərbaycanın qlobal məsələlərə
inteqrasiyası, insan hüquqlarının, sosial-iqtisadi və milli-
mənəvi dəyərlərin qorunması və qaçqınlar və məcburi
köçkün düşmüş şəxslərin problemlərinin həllinə kömək
edir. QHT-lər həmçinin Azərbaycanın dünya birliyinə
inteqrasiyası və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasını
və suverenliyini dəstəkləyir.
Müəyyən sahələrdə inkişaf olsa da, QHT sektoru hələ də
çətinliklərlə üzləşir. QHT-lərin əksəriyyəti beynəlxalq
donorlar tərəfindən maliyyələşdirmədən asılıdır, buna
baxmayaraq, çoxu öz maliyyələşdirmə mənbələrini
dəyişdirmək üçün ciddi səylər edir. 2007-ci ildə yaradılmış
QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası beynəlxalq qabaqcıl
təcrübələrin qəbul edilməsi üzrə xarici təşkilatlarla
əməkdaşlıq etmək üçün səy nümayiş etdirir və müxtəlif
Hökumət–Vətəndaş Cəmiyyəti
Əlaqələri
2000-ci ildə Qeyri-Hökumət Təşkilatları (QHT-lər) (ictimai
birliklər və fondlar) haqqında Azərbaycan Respublikasının
Qanunu ilə QHT-lər və Hökumət arasında əlaqələrdə yeni
mərhələ başladı. Qanunda QHT-lərin hüquqlarının dövlət
müəssisələri tərəfindən müdafiə edilməsi nəzərdə tutulur.
Qanunda həmçinin dövlət müəssisələri tərəfindən QHT-lərə
göstərilən maliyyə və digər yardımlar nəzərə alınır.
Son dövrlərdə Azərbaycanda QHT-lərin fəaliyyətinin
inkişafı üçün müxtəlif hüquqi aktlar qəbul edilmişdir.
Bunlar arasında Azərbaycan Respublikasında qeyri-hökumət
təşkilatlarına dövlət dəstəyi konsepsiyasının Təsdiqi
haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 iyul,
2007-ci il tarixli (2 288 saylı Sərəncam) Fərmanı xüsusilə
2000-ci ildə Qeyri-Hökumət
Təşkilatları (QHT-lər) (ictimai
birliklər və fondlar) haqqında
Azərbaycan Respublikasının
Qanunu ilə QHT-lər və Hökumət
arasında əlaqələrdə yeni mərhələ
başladı. Qanunda QHT-lərin
hüquqlarının dövlət müəssisələri
tərəfindən müdafiə edilməsi
nəzərdə tutulur.
əhəmiyyətlidir. Bu Sərəncam və əlaqədar Konsepsiya QHT-
lər istiqamətində münasibətlərin dəyişməsi, və vətəndaş
cəmiyyəti haqqında yeni siyasi və hüquqi şərtlərin müəyyən
edilməsinin əsasını qoymuşdur. Azərbaycanın dövlət
təşkilatları bir qayda olaraq konsepsiya sənədlərini hazırlayır
ki, bunlar da ümumi planlaşdırma və istiqamətləndirmə
sənədləridir.
Konsepsiya ümumilikdə aşağıdakılardan ibarət olmuşdur:
Azərbaycan Respublikasında qeyri-hökumət
sektorunun vəziyyətinin təhlili;
QHT-lərə dövlət dəstəyinin əsas prinsip və formaları;
QHT-lərə dövlət dəstəyinin prioritet sahələri;
QHT-lərə dövlət dəstəyinin təmin edilməsinin əsas
vasitələri;
Dövlət orqanları və vətəndaş cəmiyyəti
institutları arasında əməkdaşlıq mexanizmlərinin
təkmilləşdirilməsi;
Problemlərin həll edilməsi məqsədini daşıyan ünvanlı
proqramlar, layihələr və fəaliyyətlər üçün dövlət
tərəfindən maliyyələşdirmənin həyata keçirilməsi üçün
şərtlər.
Konsepsiyaya uyğun olaraq, QHT-lər üçün Dövlət
dəstəyinin beş növü var:
Məlumat dəstəyi (Azərbaycanda QHT sektorunun
inkişafı haqqında kütləvi informasiya vasitələri, xüsusi
rubrikaların yaradılması, radio və televiziya verilişləri
vasitəsilə sosial məsələlərin həll edilməsində QHT
sektorunun fəaliyyətinin işıqlandırılması nəzərdə tutulur.)
Konsultativ dəstək (qanunverici və digər hüquqi-
normativ aktların təfsiri, eləcə də dövlət dəstəyinin əldə
edilməsi üçün imkanlar, ölkədə mövcud olan QHT-lər və
digər vacib məsələlər haqqında məsləhətlə ifadə olunur.)
Metodiki dəstək (metodiki tövsiyələr, materiallar,
informasiya kitabçaları və digər vasitələrin işlənib
hazırlanması ilə həyata keçirilir.)
Təşkilati dəstək (QHT-lər ilə birlikdə sosial
problemlərin həll edilməsi üzrə “dəyirmi masaların”,
seminarların, konfransların, təlimlərin və digər
tədbirlərin təşkili vasitəsilə təmin edilir.)
Maliyyə dəstəyi (dövlət büdcəsinin vəsaiti vasitəsilə
cəmiyyət üçün əhəmiyyətli olan problemlərin həll
edilməsinə yönəldilmiş ünvanlı proqramlar, layihələr
və tədbirlərin maliyyələşdirilməsini nəzərdə tutur.)
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-hökumət
Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının yaradılması
haqqında 13 dekabr, 2007-ci ildə Fərman imzalamışdır.
Bu Fərmana əsasən, QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası
yaradılmış və Əsasnaməsi təsdiq edilmişdir. Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin 16 aprel, 2008-ci il tarixli
Sərəncamına əsasən, QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının
3 nəfər dövlət orqanlarının və 8 nəfər QHT-lərin
nümayəndələrindən ibarət olan strukturu təsdiq edilmişdir.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan Hökuməti əhalinin müdafiəyə
daha çox ehtiyacı olan qruplarına sosial xidmətlərin
göstərilməsində və yaxşı idarəçiliyin inkişaf etdirilməsində
vətəndaş cəmiyyətinin rolunun fəal olmasını nəzərdə tutur.
Azərbaycan Respublikasında 2008–2015-ci illər üçün
Yoxsulluğun Azaldılması və Davamlı İnkişaf haqqında
Dövlət Proqramında (YADİDP) YADİDP-nın həyata
keçirilməsi müddətində “yerli problemlərin həll edilməsində
ictimaiyyətin rolunun artırılması və ictimaiyyətin inkişafının
dəstəklənməsi kimi mühüm proseslərdə” QHT-lərin daha
böyük rolunun olması xüsusilə qeyd edilir.
1998–2009-cu illərdə QHT-lər 17 müxtəlif istiqamətdə
40-dan artıq tədbirlə 13 Dövlət proqramının həyata
keçirilməsində iştirak etmişlər. Buraya aşağıdakılar daxildir:
Avropa Sosial Xartiyasının Normalarının Tətbiqi
haqqında Dövlət Proqramı
Azərbaycanda Ədliyyə Sisteminin İnkişafı haqqında
Dövlət Proqramı
Azərbaycan Gəncləri üçün Dövlət Proqramı
Azərbaycan Kinosunun İnkişafı üzrə Dövlət Proqramı
Azərbaycan Respublikasında Demoqrafiya və Əhalinin
Məskunlaşmasının İnkişafına dair Dövlət Proqramı
Dövlət Uşaq Təşkilatlarından olan Uşaqların ailə
və alternativ qayğı ilə Təmin edilməsi üzrə Dövlət
Proqramı
Azərbaycan Respublikasında Məşğulluq Strategiyasının
Həyata keçirilməsi üzrə Dövlət Proqramı
Dövlət Anti-Korrupsiya Proqramı
Narkotik Vasitələrin, Psixotrop Maddələrin və
Prekursorların Qeyri-qanuni Dövriyyəsi, narkotik
Vasitələrin Yayılması ilə Mübarizə üzrə Dövlət
Proqramı
Qaçqın və Məcburi köçkünlərin Problemlərinin Həll
edilməsi üzrə Dövlət Proqramı
İstedadlı Uşaqlarda (Gənclərdə) Yaradıcılığın İnkişafı
üzrə Dövlət Proqramı
Şəkərli Diabet üzrə Dövlət Proqramı
Azərbaycan Respublikasında Yoxsulluğun Azaldılması
və Davamlı İnkişaf haqqında Dövlət Proqramı
Vətəndaş cəmiyyəti üçün hüquqi çərçivə
Azərbaycanda QHT-lərə təsir edən hüquqi çərçivə
həm QHT-lərin yaradılması, həm də fəaliyyətlərini
istiqamətləndirir. Belə ki, QHT-lərin yaradılması və
fəaliyyətləri üçün əlverişli və səmərəli hüquqi çərçivə
ölkədə üçüncü sektorun inkişafının əsas şərtlərindən biri
kimi qiymətləndirilir.
Son dövrlərdə Azərbaycanda QHT-lər üçün hüquqi
çərçivə inkişaf etdirilmişdir. Bir çox çatışmazlıqların
olmasına baxmayaraq, mövcud qanunvericilik müsbət
olaraq xarakterizə edilə bilər. Hazırda, bu sahəni bir neçə
sənəd, o cümlədən Konstitusiya, Mülki Məcəllə, QHT-lər
(ictimai birliklər və fondlar) haqqında Qanun, hüquqi
şəxslərin dövlət qeydiyyatı və reyestri haqqında Qanun,
Qrantlar haqqında Qanun, Könüllülük fəaliyyəti haqqında
Qanun, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq
fərman və sərəncamları, eləcə də bu sahəni idarə edən
digər normativ hüquqi sənədlər idarə edir. Eyni zamanda
Konstitusiyaya əsasən həmçinin bir sıra beynəlxalq hüquqi
sənədlər QHT-lərin hüquqi çərçivəsinin əsasını təşkil
edir. Bu beynəlxalq aktlara İnsan Hüquqları haqqında
Ümumi Bəyannamə, Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında
Beynəlxalq Pakt, İnsan Hüquqları və Əsas Azadlıqlarının
Qorunması üzrə Avropa Konvensiyası və s. daxildir.
QHT-lərin vergi münasibətləri
Qanunvericiliyə uyğun olaraq, qeyri-kommersiya
təşkilatları
3
(QKT) tərəfindən əldə edilən gəlirin üç növü
Vergi Məcəlləsi əsasında vergidən azaddır: xeyriyyə pul
köçürmələri, üzvlük haqları və ianələr. Bu gəlir növləri
Vergi Məcəlləsi çərçivəsində müəyyən edilmir. Bundan
başqa, Azərbaycanın Mülki Məcəlləsində “ianələr”
müəyyən edilmir.
Dördüncü gəlir növü – qrantlar təcrübədə gəlir vergisindən
azaddır, baxmayaraq ki, Vergi Məcəlləsində qrantlar xüsusi
olaraq vergidən azad edilmir. Qrantlar haqqında Qanuna
əsasən, “qrant” dövlət və cəmiyyət üçün faydalı olan
layihələrin hazırlanması və həyata keçirilməsi üçün Qrantlar
haqqında Qanunda nəzərdə tutulan prosedur əsasında təmin
edilən məqsədli, təmənnasız, geri ödənilməyən yardım kimi
təsvir edilir. Qrantı almaq hüququna malik olmaq üçün yerli
hüquqi şəxsin əsas nizamnamə məqsədlərində aşağıdakılardan
biri qeyd edilməlidir: (i) xeyriyyə fəaliyyəti; və ya (ii) qrant
almaq üçün uyğun olan – qrantdan birbaşa gəlir etmək
məqsədini daşımayan layihələr və proqramların həyata
keçirilməsi. Qrantlar haqqında Qanunun əvvəlki variantında
qrantlar gəlir vergisindən azal edilirdi, lakin cari qanunda qeyd
edilir ki, “….. qrant, və ya digər maddi yardımın alınması ilə
əlaqədar vergi məsələləri Azərbaycan Respublikasının Vergi
Məcəlləsi ilə tənzimlənir”. Vergi məcəlləsində qrantlar xüsusi
olaraq vergidən azad edilmədiyindən, (və vergi qoyuluşu
və vergi nəzarəti ilə əlaqədar məsələlərin digər qanunverici
aktlara daxil edilməsi istisna olunduğundan) belə nəticəyə
gəlmək olar ki, qrantların vergidən azad edilməsi qaydası
Vergi Məcəlləsində istifadə edilən “ianələr” ifadəsinin qrantları
əhatə etməsi anlayışına əsaslanır.
4
Sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə edilən gəlir istisna
olmaqla, xeyriyyə təşkilatları
5
tərəfindən əldə edilən bütün
gəlirlər vergidən azaddır. Vergi Məcəlləsinə əsasən qeyri-
kommersiya təşkilatlarının sahibkarlıq fəaliyyətlərindən
əldə edilən gəlirdən vergi tutulur. Vergi Məcəlləsi
sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməməsi və ya
əlaqədar olmayan fəaliyyətlər üzrə digər gəlir növlərini
(ianələr, haqlar və s.) vergidən azad etmir.
Azərbaycanın Vergi Məcəlləsində 18 faizli vahid əlavə
dəyər vergisi (ƏDV) müəyyən edilir. Sıfır norması Vergi
Məcəlləsinin 165-ci Hissəsində sadalanan sövdələşmələrə
tətbiq edilir, buraya digərləri ilə yanaşı “xaricdən alınan
təmənnasız maliyyə yardımı (qrantlar) ilə [maliyyələşdirilən]
malların alınması, işlərin həyata keçirilməsi və xidmətlərin
təmin edilməsi, eləcə də qeyd edilənlərin idxalı” daxildir.
Sıfır ƏDV norması yalnız xarici qrantlara tətbiq edilir.
QHT-lər üçün Qeydiyyat Tələbləri
Qeyri-Hökumət Təşkilatları (QHT-lər) (ictimai birliklər və
fondlar) haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
ictimai təşkilatlar və fondların yaradılmasını və fəaliyyətini
tənzimləyir. Qanun qeyri-hökumət təşkilatlarının
yaradılması, fəaliyyəti, yenidən qurulması və ləğv edilməsi
üçün qaydaları müəyyən edir və onların fəaliyyətləri,
idarəçiliyi və hökumət orqanları ilə əlaqələrini təyin edir.
Qanuna uyğun olaraq QHT-lərin dövlət qeydiyyatından
yalnız aşağıdakı hallarda imtina edilə bilər:
Eyni ad altında mövcud olan digər qeyri-hökumət
təşkilatı olduqda; və ya
Dövlət qeydiyyatı üçün təqdim edilmiş sənədlər
Konstitusiya, Azərbaycan Respublikasının qanunları
ilə ziddiyyət təşkil etdikdə və ya həmin sənədlərdə
saxta məlumat olduqda.
Ədliyyə Nazirliyinin nəzdində Hüquqi Şəxslərin Qeydiyyat
Departamenti QHT-lərin qeydiyyatı üçün məsuliyyət
daşıyır. Qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərinin qeydiyyatdan
keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə
Nazirliyinə (və ya birliklər və həmkarlar ittifaqlarının
qeydiyyatı üçün Ədliyyə Nazirliyinin müvafiq regional
bölməsinə), və ya yurisdiksiya ilə əlaqədar olaraq, Naxçıvan
Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinə müraciət etmək lazımdır.
Qeyri-Hökumət Təşkilatları (ictimai birliklər və fondlar)
haqqında Qanuna Milli Məclis tərəfindən 30 iyun, 2009-cu
ildə qəbul edilmiş düzəlişlərdə qeyd edilir ki, QHT-lərin
filialları və xarici QHT-lərin nümayəndəliklərinin
qeydiyyatı həmin təşkilatlarla imzalanmış saziş əsasında
həyata keçirilə bilər.
Çətir və əlaqələndirici orqanlar
Azərbaycanda QHT koalisiyalarının diqqəti əsasən
vətəndaş cəmiyyətinin ümumi imkanlarını gücləndirmək
üçün resursların səfərbər edilməsinə yönəldilmişdir. QHT
koalisiyaları yerli hökumət fəaliyyətləri, genderlə əlaqədar
siyasət və proqramlar, təhsil islahatları, büdcə məsələləri,
tənzimləyici islahatlar, kommunal təsərrüfat və məişət
problemləri və kənd təsərrüfatı və ətraf mühit məsələlərinin
monitorinqi vasitəsilə yerli ictimai xidmət təchizatında
islahatlara kömək etməkdə fəal rol oynayır. Son 10 ildə
şəhər və kənd yerlərindən müxtəlif QHT-lərin iştirakı
ilə Azərbaycanda 17 müxtəlif koalisiya yaradılmışdır.
Azərbaycanda ən böyük və ən fəal QHT koalisiyası MQF-
dur (Milli QHT Forumu). 1999-cu ildə formalaşdırılmış
MQF 533 yerli QHT-ni bir araya gətirir və əlaqələndirir.
6
Bəzi əsas koalisiyalar haqqında informasiya aşağıda verilir:
1999-cu ildə təsis edilmiş Azərbaycan MQF Birləşmiş
Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı və Azərbaycan
Hökuməti arasında əməkdaşlıq nəticəsində yaranmışdır.
O, QHT-ləri informasiya, konsultativ, texniki və təşkilati
yardımla təmin etməklə, Azərbaycanda vətəndaş
cəmiyyətinin qurulmasının yeni mərhələsinin əsasını
qoymuşdur. MQF yerli QHTlərin fəaliyyətlərini
əlaqələndirən və şəbəkə yaradan və istənilən fövqəladə
vəziyyətə cavab verən QHT-dir. O, təşkilati inkişaf
bacarıqlarının bütün aspektləri üzrə yerli QHT-lərə təlim
keçir, eləcə də, yerli QHT-ləri müxtəlif forumlardan
təmsil etmək üçün yerli QHT-lərin dövlət, yerli və
beynəlxalq donorlar, texniki təsisatlar, və özəl agentliklərlə
əlaqələndirilməsinə yardım edir. MQF həmçinin yerli
QHT-lərin hüquqi və dayanıqlı şəraitdə inkişaf etməsi üçün
imkanlar yaradan mühitin təmin edilməsində kömək edir.
Milli QHT Forumu
Azərbaycan, Bakı, m. Elmlər Akademiyası,
H.Cavid prospekti 33A
Tel +994 12 510 7601/510 1553
www.mqfxeber.az
Mədən Sənayelərində Şəffaflıq Təşəbbüsü (MSŞT)
2002-ci ilin sentyabr ayında Yohannesburqda Dayanıqlı
İnkişaf üzrə Dünya Sammitində Birləşmiş Krallığın Baş
Naziri Toni Bleyr tərəfindən yaradılmışdır. MSŞT-nün
məqsədi “mədən sektorunun resurslarından ciddi asılı olan
ölkələrdə mədən sektorunda ödəniş və gəlirlər üzərində
şəffaflığı artırmaqdır”. Azərbaycan Hökuməti təşəbbüsün
yaradılmasından sonra onu dəstəklədiyini qeyd etmiş və
ölkə səviyyəsində MSŞT-də iştirak etməyə hazır olduğunu
göstərmişdir.
7
2004-cü il 13 may tarixində 30-dan artıq Azərbaycan
QHT memorandum imzalamış və ölkənin təbii
ehtiyatlarının istismarı və onların səmərəli istifadəsi
vasitəsilə əldə edilmiş gəlirlər üzərində dövlət nəzarətini
təmin etmək məqsədilə Mədən Sənayelərində Şəffaflığın
Yaxşılaşdırılması üçün Koalisiyanın yaradılmasını elan
etmişlər.
Mədən Sənayelərində Şəffaflığın
Artırılması Koalisiyası
Azərbaycan, Bakı,
Cəfər Cabbarlı küçəsi 95/44,
Caspian Plaza 3,9-cu mərtəbələr
Tel +994 12 437 1320
www.eiti-az.org
Uşaq Hüquqları üzrə Azərbaycan QHT Alyansı Azərbaycan
uşaqlarının səsinin daha güclü olması və eşidilməsini təmin
etmək üçün ölkədə Azərbaycan uşaqları ilə və onlar üçün
işləyən yerli QHT-lər və uşaq və gənclər qruplarının milli
koalisiyasıdır. Proqram və fəaliyyətləri vasitəsilə Alyans
demək olar ki ölkənin bütün bölgələrini əhatə edir. İşin əsas
prioritet sahələrinə uşaq hüquqlarının müdafiəsi, uşaq təhsil
hüquqları, uşaqların səhiyyə, sosial və mədəni hüquqları
xüsusi ehtiyacları və əlilliyi olan uşaqlar, uşaq əməyi, uşaq
alveri, uşaqlara qarşı zorakılıq, uşaqların istismarı və cinsi
istismarı daxildir.
Uşaq Hüquqları üzrə Azərbaycan QHT Alyansı
Azərbaycan, Bakı,
Nizami küçəsi 59/117
Tel +994 12 493 2142
www.ngoalliance.net
Azərbaycan Respublikasının Gənclər Təşkilatları Milli
Şurası (NAYORA) gənclərlə bağlı fəaliyyət göstərən əsas
QHT və Azərbaycan gənclərinin yeganə koordinasiya
qurumudur. NAYORA 21 noyabr 1995-ci ildə 12 gənclər
təşkilatı tərəfindən yaradılmış və 31 yanvar 1996-cı ildə
Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən qeydiyyata alınmışdır. Əsas
məqsədlərə gənclər təşkilatlarının işinin əlaqələndirilməsi;
milli əhəmiyyət daşıyan məsələlər üzrə gənclər arasında
həmrəyliyin əldə edilməsi; gənclər QHT-lərinin yaradılması
və inkişafına dəstək və gəncləri Azərbaycanda demokratik
proseslərdə fəal iştirak etməyə həvəsləndirmək; gənclərin
problemlərinin həlli və onların hüquqlarının müdafiəsi;
beynəlxalq gənclər qurumu və digər təşkilatlarla
əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi və digər fəaliyyətlər
daxildir.
Azərbaycan Respublikasının Gənclər Təşkilatları
Milli Şurası (NAYORA)
Azərbaycan, Bakı,
Olimpiya küçəsi 66/14
Tel +994 12 564 9014
www.nayora.az
Vətəndaş Nəzarəti Şəbəkəsinin əsas prinsiplərindən
biri vətəndaş cəmiyyətinin bilik və bacarıqlarını
təkmilləşdirmək və onu mədən sənayesində işləyən şirkətlər
və əlaqədar dövlət qurumları ilə səmərəli və bərabər
hüquqlu dialoq üçün hazırlamaqdır. Dialoq mədən sənayesi
ilə əlaqədar problemlərin həllinə nail olmaq, başqa sözlə
problemlərin səmərəli həllinə nail olmaq üçün qurulur.
Əsas məqsəd mədən sənayesinin təsir etdiyi sahələrdə
mülki fəaliyyəti artırmaq və ictimaiyyətin səfərbərliyi ilə
mülki nəzarət mexanizmlərini yaratmaqdır.
Vətəndaş Nəzarəti Şəbəkəsi
Azərbaycan, Bakı,
Həsən Əliyev küçəsi 58/117a
Tel +994 12 564 3474 / 564 3475
www.crn.az
Vətəndaş Cəmiyyəti üzrə Bələdçi
Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti haqqında informasiya
QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası tərəfindən yenilənmiş
vəziyyətdə saxlanılır, Şura dəstək, informasiya və müsabiqə
prosesi vasitəsilə maliyyələşdirməyə əlçatanlıq üçün
Azərbaycanda bütün qeydiyyatdan keçmiş QHT-lər üçün açıqdır.
Şuranın əsas məqsədləri vətəndaş cəmiyyətinin
gücləndirilməsi və dayanıqlı inkişafa nail olmaq;
hökumət və QHT-lər arasında körpü rolunu oynamaqla
onlar arasında sıx əməkdaşlığın dəstəklənməsi; və sosial
problemlərin həllində QHT-lərin cəlb edilməsidir.
MQF həmçinin 2010-cu ildə sayı 533 olan üzv
təşkilatlarının soraq kitabçasını tərtib etmişdir. QHT-lərin
onlayn soraq kitabını görmək üçün www.azerweb.com/en/
sectors.php linkinə daxil olun.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası
Azərbaycan, Bakı,
Fikrət Əmirov küçəsi 1
Tel +994 12 493 1581/493 1780/493 1732
www.cssn.gov.az
Milli QHT Forumu
Azərbaycan, Bakı, m. Elmlər Akademiyası, H. Cavid
prospekti 33A
Tel +994 12 510 7601/510 1553
www.mqfxeber.az
Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin
Güclü və Zəif Cəhətləri
Son illərdə özlərini idarə etmək və öz işlərini strukturlu
təşkil etmək qabiliyyətinə malik olan QHT-lərin sayı
artmışdır. QHT-lərin çoxu öz daxili idarəçiliyində struktur
dəyişikliyi etmiş və beynəlxalq qabaqcıl təcrübələri qəbul
etmişdir, baxmayaraq ki, bu əvvəlcə donor tələbləri ilə
idarə olunurdu.
QHT-lərin çoxu tam müəyyən edilmiş məqsədlər üzərində
diqqəti cəmləyir, bəziləri isə qrantları təmin etmək üçün öz
əsas diqqət sahələrindən kənar fəaliyyətlərlə məşğul olmanı
davam etdirirlər. Bəzi QHT rəhbərləri strateji idarəetmə ilə
bağlı lazımı təlim keçmədiyindən və yalnız qısa müddətli
fəaliyyətlər üçün plan qura bildiklərindən, QHT-lər hələ də
strateji planlaşdırmada zəifdirlər.
QHT-lərin çoxu əsas ofis avadanlığına daimi əlçatanlığa
malikdirlər, buna baxmayaraq, kəndlərdə yerləşən
təşkilatlar bununla bağlı hələ də çətinliklərlə üzləşir.
QHT-lərin çoxu öz məlumat vermə imkanlarını
təkmilləşdirmişdir və artıq veb saytları və tez-tez keçirilən
ictimai təqdimatlar vasitəsilə öz proqramları haqqında geniş
informasiya təmin edirlər. Yalnız bir neçə QHT öz maliyyə
bəyanatlarını ictimaiyyətə açıqlayır.
QHT fəaliyyətlərində könüllülər işə götürülür və geniş
miqyasda işə cəlb edilir. Az sayda QHT daimi işçi heyətini
işə götürmək imkanına malikdir. QHT-lərin çoxu öz cari
layihələri və qrantların birbaşa tələbləri əsasında işçiləri işə
götürür. Uzunmüddətli donor dəstəyini təmin etmiş bəzi
QHTlər kadr dövriyəsini azaldır, lakin hələ də yüksək əmək
haqqı və karyera inkişafı imkanlarına görə beynəlxalq
təşkilatlar, səfirliklər və ya özəl şirkətlərdə işləmək üçün
işdən çıxan işçilərlə problemlər yaşayırlar.
Vətəndaş Cəmiyyətinin
Maliyyələşdirilməsi
QHT-lər (ictimai birliklər və fondlar) haqqında
Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq,
Hökumət QHT-ləri maliyyə və digər dəstəklə təmin edə
bilər. QHT-lərə dövlət dəstəyi məlumat, konsultasiyalar,
metodologiya, təşkilati-texniki dəstək, qrantlar və s.
vasitəsilə təmin edilə bilər. Azərbaycan Respublikası
Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası
QHT-lər üçün qrantları təmin edir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi Şurasının verdiyi məlumata görə, 2010-cu
ildə 352 yerli QHT layihəsi (QHT-lər tərəfindən təqdim
edilmiş 845 layihə təklifindən) maliyyələşdirilmişdir.
Müxtəlif layihələrə ayrılmış vəsaitlərin ümumi dəyəri
2 683 544 ABŞ dollarından artıq olmuşdur. Layihələr
əsasən ictimai, sosial, ətraf mühit və mədəniyyət
aspektlərini və Azərbaycan cəmiyyətinin problemlərini
əhatə etmişdir.
Lakin QHT-lərin çoxu hələ də bütün büdcələri həcmində
xarici donorlardan asılıdırlar. ACİYF-Azərbaycan; ABŞ
Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi; Avropa Komissiyası bir neçə
iki tərəfli (Norveç, Britaniya, Alman, Danimarka, İsveçrə
və s.) və çox tərəfli (Dünya Bankı) təşkilatlar Azərbaycanda
ən fəal donorlar arasındadırlar.
Azərbaycanda AİB–Vətəndaş
Cəmiyyəti Əməkdaşlığı
2000-ci ildən 2006-cı ilə kimi Asiya İnkişaf Bankı
yoxsulluq haqqında məlumatların toplanması və təhlilini
yaxşılaşdırmaq və hökuməti yoxsulluğun azaldılması üzrə
milli strategiyanın hazırlanmasında dəstəkləmək üçün
Azərbaycan Hökumətinə texniki yardım göstərmişdir.
Texniki yardımın məqsədi strategiyanın həyata keçirilməsi
prosesində tərəflərin geniş iştirakını təmin etməklə,
2003–2005-ci illər üçün Yoxsulluğun Azaldılması və
İqtisadi İnkişaf üzrə Dövlət Proqramının hökumət tərəfindən
həyata keçirilməsini dəstəkləməkdən ibarət olmuşdur.
Texniki yardımın əhatə dairəsinə (i) YAİİDP strategiyasında
siyasət tədbirlərinin həyata keçirilməsinin monitorinqinin
daxil olduğu mandatını həyata keçirmək qabiliyyətinə
malik olan YAİİDP-nın yaradılmasına dəstək; (ii) qaçqın
və məcburi köçkünlərə yardım, ticarət və yoxsulluq, sosial
inkişaf və yoxsulluq, ətraf mühit və yoxsulluq, və makro-
iqtisadi məsələlər kimi sahələrdə çarpaz dəstəyin təmin
edilməsi; (iii) YAİİDP katibliyi heyətinin xüsusilə zəif
büdcə tərtibatı, yoxsulluğun təhlili üzrə standart metodlar
və təlim ehtiyaclarının qiymətləndirilməsində müəyyən
edilmiş digər sahələrdə bacarıqlarını gücləndirmək üçün
təlim prqoramına dəstək (iv) siyasəti tərtib edənlər və
vətəndaş cəmiyyəti arasında dialoqu davam etdirmək və
YAİİDP strategiyasının həyata keçirilməsinin vacibliyi
haqqında tərəflərin məlumatlılığını artırmaq məqsədilə
regional seminarlar və görüşlərin təşkil edilməsi üçün
yardım vasitəsilə iştirak prosesinə dəstək daxildir.
Yerli QHT-lər MQF vasitəsilə regional seminarlar və
görüşlərin təşkili prosesi, kənd və şəhər yerlərində
ictimaiyyətin səfərbərliyi, proqram təbliğatı və digər
fəaliyyətlərə cəlb ediliblər.
Aşağıdakı tapşırıqlar bu texniki yardıma əsasən MQF
tərəfindən həyata keçirilib:
Haşiyələr
1
Həmçinin Dağlıq (Naqorno) Qarabağ kimi məlumdur.
2
Bax Haşiyə 5.
3
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə uyğun
olaraq “Qeyri-kommersiya fəaliyyəti məqsədi gəlir yaratmaq
olmayan hüquqi fəaliyyətin həyata keçirilməsidir.” Qeyd
etmək lazımdır ki, qeyri-kommersiya təşkilatı və qeyri-
hökumət təşkilatı Azərbaycanda bir-birini əvəz edən ifadələr
kimi istifadə olunur.
4
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi.
Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi Şurasının
verdiyi məlumata görə, 2010-cu
ildə 352 yerli QHT layihəsi
(QHT-lər tərəfindən təqdim
edilmiş 845 layihə təklifindən)
maliyyələşdirilmişdir. Müxtəlif
layihələrə ayrılmış vəsaitlərin
ümumi dəyəri 2 683 544 ABŞ
dollarından artıq olmuşdur.
Təyinatın adı:
“Yoxsulluğun Aradan qaldırılması strategiyası üzrə Texniki
Yardım” haqqında seminarın təşkili
Vaxt çərçivəsi:
Noyabr 2000
Büdcə:
4 000 ABŞ dolları
Təyinatın adı:
YAİİDP-da QHT və ictimaiyyətin İştirakının artırılmasına
Yardım
Vaxt çərçivəsi:
May 2004–Yanvar 2005
Büdcə:
18 485 ABŞ dolları
QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası tərəfindən
QHT-lərə maliyyə dəstəyi
İl
Layihələrin sayı
Maliyyələşdirmə məbləği
(ABŞ dolları ilə)
2008
191 layihə
1 518 987
2009
248 layihə
2 617 722
2010
352 layihə
2 683 544
2011 (Yan–İyun)
263 layihə
2 287 038
Total
1 055 layihə
9 107 291
QHT-lər = qeyri-hökumət təşkilatları.
Mənbə: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası.
Bu nəşrdə “$“ ABŞ dollarını ifadə edir.
Çap Fond Xeyr ARM114076 Dekabr 2011
Azərbaycan Rezident Missiyası
Azərbaycan, Bakı AZ1010, Xəqani küçəsi 45A,
Landmark II, 3-cü mərtəbə
Tel +994 12 437 3477
Fax +994 12 437 3475
www.adb.org/AZRM
Vətəndaş Cəmiyyəti Əməkdaşlığı Anlayışı və onun Məqsədləri
Vətəndaş cəmiyyəti Asiya İnkişaf Bankı (AİB) və onun borc götürənləri və sifarişçilərinin əməliyyatlarında çox mühüm tərəfdir. Vətəndaş
cəmiyyəti hökumət və özəl sektordan ayrıdır və müxtəlif fərdlər, qruplar və qeyri-gəlir təşkilatlarından ibarətdir. Onlar ümumi maraqlar,
məqsədlər və dəyərlər ətrafında müxtəlif formallıq dərəcəsi ilə fəaliyyət göstərir və qeyri-rəsmi mütəşəkkil olmayan ictimai qruplardan
geniş beynəlxalq həmkarlar ittifaqı təşkilatlarına qədər geniş dairəni əhatə edir. AİB üçün qeyri-hökumət təşkilatları, ictimai təşkilatlar və
xalq təşkilatları, fondlar, peşə birlikləri, tədqiqat institutları və universitetlər, həmkarlar ittifaqları, kütləvi təşkilatlar, sosial hərəkatlar, və
koalisiyalar və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının (VCT) koalisiyaları və şəbəkələri və çətir təşkilatlar xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
a
AİB VCT-nı səyləri hökumət və özəl sektorun səylərini tamamlayan, və Asiya və Sakit Okean ərazisində inkişafda mühüm rol oynayan,
öz hüquqlarına malik inkişaf tərəfləri kimi qəbul edir. AİB siyasət və ölkədə strategiya səviyyəsində məsləhət vasitəsilə müxtəlif
kontekstlərdə və layihələrin hazırlanması, həyata keçirilməsi və monitorinqində VCT-ı ilə uzun müddətli əlaqə təcrübəsinə malikdir.
2008-ci ildə AİB Strategiya 2020-yə başlamışdır, burada 2020-ci ilə kimi təşkilatın gələcək istiqaməti və baxışları nəzərdə tutulur.b
Bundan başqa, Strategiya 2020 AİB əməliyyatlarını istiqamətləndirmək üçün üç əlavə strateji planı təqdim edir: hərtərəfli iqtisadi inkişaf,
ekoloji cəhətdən dayanıqlı inkişaf, və regional inteqrasiya.
b
Bu planlar bölgədə yoxsulluğun azaldılmasında əhəmiyyət daşıyan inkişaf
tempi deyil, eyni zamanda inkişaf nümunəsi olması fikrini əks etdirir. Bu yeni strateji kontekstdə müxtəlif təşkilatlar, o cümlədən VCT-ı ilə
əməkdaşlıqlar AİB layihələrinin planlaşdırılması, maliyyələşdirilməsi, həyata keçirilməsi və qiymətləndirilməsində əsas olacaq.
a
AİB. Gözlənilən. İnkişaf Nəticələri üçün İştirakın Gücləndirilməsi. Manila.
b
AİB. 2008. Strategiya 2020: Asiya İnkişaf Bankının uzun müddətli strateji çərçivəsi, 2008–2020. Manila.
AİB-nın Azərbaycanda apardığı iş haqqında əlavə məlumat
üçün aşağıdakı linkə daxil olun www.adb.org/Documents/
Fact_Sheets/AZE.pdf
5
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində xeyriyyə
təşkilatı “xeyriyyə fəaliyyətini həyata keçirən qeyri-kommersiya
təşkilatı kimi müəyyən edilir”. Vergi Məcəlləsi xeyriyyə
fəaliyyətini “fiziki şəxs və / və ya xeyriyyə təşkilatı tərəfindən
həyata keçirilən, birbaşa yardımın göstərilməsi, o cümlədən
kompensasiya olmadan maddi və ya digər yardıma (kömək)
ehtiyacı olan fiziki şəxslərə və ya birbaşa olaraq belə yardım
göstərən təşkilatlara və xeyriyyə təşkilatlarına, o cümlədən bu
Məcəllədə digər formada göstərilənlər istisna olmaqla, xeyriyyə
təşkilatları və ya ictimai maraqlarla həyata keçirilən elm, təhsil
və ya digər fəaliyyətlərə maliyyə vəsaitlərinin verilməsindən
ibarət olan fəaliyyət kimi müəyyən edir.”
6
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası,
AzərbaycanRespublikasında QHT sektoru üzrə Milli
Hesabat, 2010.
7
www.eiti-az.org
Dostları ilə paylaş: |