Vlera ne kohe e parase. Sqaro vleren aktuale dhe vleren aktuale neto?

Vlera ne kohe e parase. Sqaro vleren aktuale dhe vleren aktuale neto?

• Vlera ne kohe e parase. Sqaro vleren aktuale dhe vleren aktuale neto?

• Vlera ne kohe e parase eshte nje nga konceptet kyqe te firmes. Koncepti i parase ka koncepte te shumta. Ai luan nje role te zakonshem ne financa, sepse mundeson shfrytezimin alternativ dhe te volishem te kapitalit ne kushte kur vendimet merren sot, kurse rezultatet apo pasojat shifen pas me shume vitesh. Njohja e e vleres ne kohe te parase eshte kusht i domosdoshem per te kuptuar procesin e zgjedhjes se investimeve afatgjata.

• Vlera e parase per shume arsye varet nga koha ne te cilen ndodh rrjedhja e saj. Keto arsye jane: Inflacioni, Risku, Preferencat e konsumit individual, Kostoja opportune.

• Vlera aktuale e nje euro – llogaritja e vleres se ardhshme jep pergjigjje ne pyetjen: Sa do te ishte vlera e ardhshme e x eurove te investuara sot me norm ate caktuar interesi (i). Marresi i vendimeve financiare nuk ballafaqohet vetem me kete pyetje. Para tij shpesh shtohet pyetja e kundert. Sa do te jete barazvlera e sotme e nje shume (FV) te ardhshme, ose me konkretisht me cka do te jete e barabarte sot nje shume te cilen do ta fitojm pas disa vjeteve. Pra, sa eshte e tanishme (present) (PVo) e nje vlere te ardhshme (P).

• Vlera aktuale = vlera e ardhshme / 1 + norma e aktualizimit.

• Metoda e vleres aktuale neto te buxhetimit te kapitalit percakton vleren aktuale te parase nga nje investim dhe zbret nga kjo vlere aktuale koston e investimit. Diferenca eshte vlera aktuale neto.

• Metoda e vleres aktuale neto (NPV) nenkupton qe ndermarrja te percaktoje vleren aktuale qe e kane vleren aktuale neto positive. Ne qofte se dy projekte e perjashtojne njera tjetre atehere do te zgjedhe ate projekt vlera aktuale neto e te cilit eshte me e madhe.

Globalizimi? Kosto e interesit, kosto e kapitalit?

• Globalizimi? Kosto e interesit, kosto e kapitalit?

• Globalizimi sot po luan nje role mjafte te rendesishem duke perfshire te gjitha aspektet e nje vendi, qasja ne tregje te reja , efiqenca e prodhimit, qasja ne resurse te reja, reduktimi i pengesave politike dhe qeveritare, diversiteti, qasja ne teknologji, konsiderata e tatimeve/taksave.

• Ne manaxhmenti financiar nderkombetar hyjne:

• Marrëveshja e përgjithshme mbi tarifat dhe tregtinë (GATT) 1947

• FMN – 1947

• Bashkimi Evropian

• Marrëveshja e Mastrihtit 1993

• Asociacioni i tregut të lirë evropian (EFTA)

• Traktati i tregtisë së lirë të shteteve të amerikës veriore (NAFTA).

Dividenda? Faktoret qe ndikojne ne dividend? Faktoret e tjere praktike qe ndikojne ne vendimet mbi dividend?

• Dividenda? Faktoret qe ndikojne ne dividend? Faktoret e tjere praktike qe ndikojne ne vendimet mbi dividend?

• Pronari i suksesshem duhet te vendose se cfare do te beje me fitimin te cilin e ka krijuar. Nje zgjidhje eshte qe ate ta investoje ne biznes per te blere toke dhe pajisje,t’i zgjeroje rezervat dhe te punesoje punetore te rinje. Alternative tjater mund te jete qe ai t’i terheqe keto fonde nga biznesi dhe ti investoje tjeter kund, te bleje aksione dhe obligacione, te bleje nje biznes te ri ose t’i qoje dem ne ndonje loje fati. Firmat dhe aksionaret ballafaqohen ne nevojen e marrjes se vendimeve per perdorimin e fitimit te bizneseve te tyre. Ata duhet te vendosin se a do te mbahen fondet e fituara ne biznes apo do te paguhen jashte per aksionaret, ne forme dividendi.

• Faktoret te cilet ndikojne ne dividente jane: kostoja me emetimit, kostot e transaksionit, tatimet, efektet e klienteles, kostoja e agjensise, teoria e pritjes.

• Faktoret tjere praktike te vendimit mbi dividendin jane : ligjet, pozita e likuiditetit, qasja ne tregun e kapitalit, nevoja per kont-inflacionin, pozita tatimore e aksionit mbajtes, parashikimi.

Modeli CAPM te riskut dhe kthimi?

• Modeli CAPM te riskut dhe kthimi?

• Modeli i vleresimit te aktiviteteve te kapitalit CAPM eshte metode per te matur riskun e nje letre me vlere nepermjet matjes se bashkevariances se zoterimeve qe perbejne nje portofolie. CAPM pohon se i vetmi rrezik i vleresuar nga investitoret potencial eshte risku sistematik, sepse eshte ky i vetmi risk i cili nuk mund te shmanget nepermjet diversifikimit. CAPM nenkupton se te gjithe investitoret do te mbajne nje portofolio te tregut duke kerkuar qe premium i riskut te jete potencial me boten e tregut.

• Kthimi i pritur nga nje leter me vlere = norma pa risk + beta X (kthimi i pritur nga tregu – norma pa risk)

• Qellimi themelor i nje firme eshte rritja e vleres se tregut te kapitalit aksionar. Ajo detyron firman qe gjate punes se saj, te zbatoje ate praktike e cila do te rrise vleren e aksioneve. Modeli i vleresimit te aktiviteteve te kapitalit CAPM inkuadron konceptin Beta me te cilin matet risku si relacion ndermjet levizjeve te nje letre specifike me vlere dhe levizjeve te tregut te pergjithshem te letrave me vlere. Sipas ketij modeli CAPM norma e pritur e kthimit nga nje projekt eshte e barabarte me:

• 1. Me normen e kthimit pa risk,

• 2. Me riskun sistematik te investimit dhe

• 3. Me premine e pritur te riskut nga portofolio e tregut per te gjithe letrat me vlere me risk.

Struktura e kalitalit, teoria e struktures se kapitalit, dhe struktures optimale. Metodat qe ndikojne ne te?

• Struktura e kalitalit, teoria e struktures se kapitalit, dhe struktures optimale. Metodat qe ndikojne ne te?

• Kostoja e kapitalit eshte nje nderlidhje ndermjet struktures se aseteve te firmes dhe struktures financiare. Prandaj aplikimi i normave te brendshme te kthimit, vleres aktuale neto ose te indeksit te propabilitetit shprehet drejtperdrejte ne strukturen e aseteve permes procesit te vleresimit te projektit.

• Teoria e struktures se kapitalit te nje firme, si shprehje e fondeve afatgjata te saj ka prejardhjen nga dy burime:

• a) kapitali borxh dhe

• b) kapitali vet.

• Struktura optimale e kapitalit duhet te qelloje balancen ndermjet riskut dhe kthimit dhe ta maximizoje cmimin e aksioneve te firmes. Ekzistojne dy qasje te struktures se kapitalit:

• 1. Qasja tradicionale dhe

• 2. Qasja e Modiglianit dhe Millerit.

• Metodat qe ndikojne ne te jane EBIT – qe tregon analizen e mardhenieve ndermjet fitimit para tatimit dhe interesave dhe EPS – fitimi per nje aksion.

Burimet e manaxhmentit financiar, sqaroni perparesite dhe te metat per secilen vec e vec?

• Burimet e manaxhmentit financiar, sqaroni perparesite dhe te metat per secilen vec e vec?

• Burimet e menaxhmentit financiar jane: aksionet e zakonshme, aksionet e preferuara, obligacionet dhe letrat me vlere te konvertueshme.

• Fianancimi me aksione te zakonshme – pronesia, vlera nominale, maturia, trajtimi fiskal, dividendi, e drejta e votimit.

• Metoda e rritjes se financimit me aksione te zakonshme – fitimi i pashperndare, e drejta e emetimit, emetimi i aksioneve per publikim.

• Perparesite e aksioneve te zakonshme si burim i financimit:

• Aksionet e zakonshme nuk permbajne shpenzime fikse, dividendi paguhet vetem kur realizohet fitimi,

• Firma nuk ka detyrim kthimi te aksioneve te zakonshme, perderisa firma te mos ndikoje ne likuidim,

• Aksionet sherbejne si garanci per kreditoret: shitja e tyre rrit kapacitetin e shoqerise per te marre borxhe,

• Aksionet e zakonshme shiten me lehte sasa obligacionet.

•  

• Te matat e aksioneve te zakonshme si burim i financimit:

• Dividendet e aksioneve te zakonshme si burim i financimit se rritjes se tatimit, sic praktikohet tek perllogaritja e interesave te obligacioneve, ose borxhit tjeter,

• Shpenzimet me te larta, qe lidhen me nenshkrimin dhe tregtimin e aksioneve te zakonshme ne krahasim me titujt tjere,

• Kostoja e aksioneve te zakonshme eshte me e larte nga ajo e borxhit,

• Shitja e aksioneve te zakonshme shton te drejten e kontrollit te firmes nga aksionaret qe futen ne shoqeri, edhe pse pronaret egzistues mund te mos jene te kenaqur ta ndajne kontrollin e shoqetise me te tjeret.

Aksionet e preferuara – perdorimi, vlera nominale, dividend, cmimi, risku.

• Aksionet e preferuara – perdorimi, vlera nominale, dividend, cmimi, risku.

• Perparesite e aksionit te preferuar si burim financimi:

• I ofron investitorit nje fluks fiks te ardhurash,

• U jape aksionmbajtesve nje te ardhure me te qendrueshme ne krahasim me aksionet e zakonshme,

• Aksionet e preferuara kane perparesi ndaj atyre te zakonshem ne rastin likuid te firmes,

• Te metat e aksionit te preferuar si burim financimi:

• Ak. preferuar, sic do leter me vlere me te ardhura fikse, nuk ofron mbrojtje nga inflacioni,

• Ak. preferuar, synon te jete me vlere me te ardhura fikse, nuk ofron letra tjera me vlere,

• Produktiviteti qe ofron ak. preferuar nuk eshte i mjaftueshem per te justifikuar riskun,

• Luhatja e cmimit te tregut eshte me e madhe se ajo e obligacioneve shtese,

• Ne krahasim me obligacionet, perqindja e kthyeshmerise te aksioneve te preferuara eshte me e ulet.

Obligacionet – ob. e garantuara, ob. e pagarantuara, ob. shteterore, ob. e pjesmarresve, euroobligacionet, ob. e konvertueshme, ob. me warrant.

• Obligacionet – ob. e garantuara, ob. e pagarantuara, ob. shteterore, ob. e pjesmarresve, euroobligacionet, ob. e konvertueshme, ob. me warrant.

• Perparesite:

• Sigurojne te ardhura fikse, kane perparesi ne fitim,

• Kostoja e ketij borxhi eshte e caktuar me pare,

• Pagesa e interesit te borxhit zbritet per efekte fiskale,

• Borxhi ka zakonisht nje skadence te parcaktuar me saktesi,

• Mangesite a aplikimit te obligacioneve si burimi i fianancimit:

• Pamundesine e perballimit te borxhit, si kosto fikse, ne rast se kompe. nuk realizon fitim. Kjo mund te coje ne falimentim.

• Afatin e maturimit i cili obligon manaxhmentin financiar te siguroje rendin e amotrizimit, ne menyre qe te perballopje shlyrjen e detyrimeve,

• Afatin e gjate te borxhit i cili nenkupton edhe risk me te larte.

Diversifikimi ne kombinim me aksionet e zakonshme, te preferuara dhe obligacionet, perparesite dhe te metat e tyre?

• Diversifikimi ne kombinim me aksionet e zakonshme, te preferuara dhe obligacionet, perparesite dhe te metat e tyre?

• Diversifikimi eshte proces i zvoglimit te riskut perms formimit te portofolies se fondeve me kthim te koreluar ne forme imperfekte. Njohja e riskut te portofolies eshte e lidhur ngushte me diversifikimin, i cili nenkupton ndertimin e nje portofoilo te kombinuar aktivisht me korelacion qe qojne ne reduktimin e riskut. Kjo portofolio aktivisht perbehet nga:

• Active te koreluara pozitivisht,

• Active te koreluara negativisht,

• Active te pakoreluara.

• Aksionet e zakonshme –ne aksionet e zakonshme bejne pjese: pronesia, vlera nominale, maturia, trajtimi fiskal, dividendi, e drejta e votimit.

• Perparesite e aksioneve te zakonshme si burim i financimit:

• Aksionet e zakonshme nuk permbajne shpenzime fikse, dividendi paguhet vetem kur realizohet fitimi,

• Firma nuk ka detyrim kthimi te aksioneve te zakonshme, perderisa firma te mos ndikoje ne likuidim,

• Aksionet sherbejne si garanci per kreditoret: shitja e tyre rrit kapacitetin e shoqerise per te marre borxhe,

• Aksionet e zakonshme shiten me lehte sasa obligacionet.

• Te matat e aksioneve te zakonshme si burim i financimit:

• Dividendet e aksioneve te zakonshme si burim i financimit se rritjes se tatimit, sic praktikohet tek perllogaritja e interesave te obligacioneve, ose borxhit tjeter,

• Shpenzimet me te larta, qe lidhen me nenshkrimin dhe tregtimin e aksioneve te zakonshme ne krahasim me titujt tjere,

• Kostoja e aksioneve te zakonshme eshte me e larte nga ajo e borxhit,

• Shitja e aksioneve te zakonshme shton te drejten e kontrollit te firmes nga aksionaret qe futen ne shoqeri, edhe pse pronaret egzistues mund te mos jene te kenaqur ta ndajne kontrollin e shoqetise me te tjeret.

Aksionet e preferuara – perdorimi, vlera nominale, dividend, cmimi, risku.

• Aksionet e preferuara – perdorimi, vlera nominale, dividend, cmimi, risku.

• Perparesite e aksionit te preferuar si burim financimi:

• I ofron investitorit nje fluks fiks te ardhurash,

• U jape aksionmbajtesve nje te ardhure me te qendrueshme ne krahasim me aksionet e zakonshme,

• Aksionet e preferuara kane perparesi ndaj atyre te zakonshem ne rastin likuid te firmes,

• Te metat e aksionit te preferuar si burim financimi:

• Ak. preferuar, sic do leter me vlere me te ardhura fikse, nuk ofron mbrojtje nga inflacioni,

• Ak. preferuar, synon te jete me vlere me te ardhura fikse, nuk ofron letra tjera me vlere,

• Produktiviteti qe ofron ak. preferuar nuk eshte i mjaftueshem per te justifikuar riskun,

• Luhatja e cmimit te tregut eshte me e madhe se ajo e obligacioneve shtese,

• Ne krahasim me obligacionet, perqindja e kthyeshmerise te aksioneve te preferuara eshte me e ulet.

Obligacionet – ob. e garantuara, ob. e pagarantuara, ob. shteterore, ob. e pjesmarresve, euroobligacionet, ob. e konvertueshme, ob. me warrant.

• Obligacionet – ob. e garantuara, ob. e pagarantuara, ob. shteterore, ob. e pjesmarresve, euroobligacionet, ob. e konvertueshme, ob. me warrant.

• Perparesite:

• Sigurojne te ardhura fikse, kane perparesi ne fitim,

• Kostoja e ketij borxhi eshte e caktuar me pare,

• Pagesa e interesit te borxhit zbritet per efekte fiskale,

• Borxhi ka zakonisht nje skadence te parcaktuar me saktesi,

• Mangesite a aplikimit te obligacioneve si burimi i fianancimit:

• Pamundesine e perballimit te borxhit, si kosto fikse, ne rast se kompe. nuk realizon fitim. Kjo mund te coje ne falimentim.

• Afatin e maturimit i cili obligon manaxhmentin financiar te siguroje rendin e amotrizimit, ne menyre qe te perballopje shlyrjen e detyrimeve,

• Afatin e gjate te borxhit i cili nenkupton edhe risk me te larte.

Aksionet e preferuara dhe nen-ndarjet?

• Aksionet e preferuara dhe nen-ndarjet?

• Perdorimi – per dallim nga aksionet e zakonshme, aksionet e preferuara perdoren me pak ne financimin me kapitalin e pronarit. Aksionet e preferuara kane nje pretendim me te larte mbi dividendet dhe pasurite sesa aksionet e zakonshme.

• Vlera nominale – aksionet e preferuara kane nje vlere nominale e cila percakton Shumen me te cilen shoqeria u detyrohet aksionareve te preferuar ne rast likuidimi. Dividend i aksioneve te preferuara caktohet ne perqindja mbi vleren nominale.

• Dividendi – aksioni i preferuar paguan nje dividend fiks. Dividend paguhet nga fitimi i firmes. Ne qofte se firma nuk e paguan dividenden, sepse nuk ka fitim, atehere dividend i aksionit te preferuar eshte nje borxh i prapambetur.

• Çmimi – çmimi ose vlera e aksionit te preferuar varet nga dividend dhe produktiviteti i kerkuar per te nxitur investitoret te blejne aksione.

• Risku – aksionaret e preferuar terheqin investitoret qe deshirojn te marrin me pak rrezik sesa qe e marrin mbajtesit e aksioneve te zakonshme.

Opsionet?

• Opsionet?

• Opsionet – investitoret nuk merren vetem me blerjen dhe shitjen e letrave me vlere, nepermjet burses ata, po ashtu mund te blejne te drejten (por jo edhe obligimin) per te blere dhe per te shitur letra te veqanta me vlere me cmime te paracaktuara, para dates se shpallur.

• Opsionet, pra permbajne disa elemente, prej te cilave me te rendesishme jane:

• Cmimi me te cilin aktivi financiar mund te jete blere, i cili njihet si cmim i goditur,

• Daten deri ne te cilen opsioni eshte i vlefshem. Nese opsioni nuk ushtrohet deri ne ata date atehere ai opsion eshte i pavlefshem.

• Llojin e pasurise per te cilen eshte krijuar opsioni.

• Opsionet ne pergjithesi n dahen ne dy grupe:

• Opsioni CALL – i jep investitorit te drejten per te blere nje leter te caktuar me vlere me nje cmim te paracaktuar brenda nje afati te caktuar (opsioni Amerikan) ose nje date te caktuar (opsioni Evropian).

• Opsioni PUT – i jep zoteruesit te tij te drejten per te shitur nje aktiv (pasuri) te caktuar me nje cmim te percaktuar, brenda nje afati te caktuar ose nje date te caktuar.

• Opsioni valuator per shitje eshte vlera (in the Money) kur kursi valuator i kembimit eshte me i vogel se cmimi i ushtrimit me cmimin actual (ate the Money) kur kursi actual i kembimit eshte i barabarte me cmimin e ushtrimit dhe pa vlere (out the Money) kur kursi i kembimit eshte me i madh sesa cmimi i ushtrimit.

• Opsioni Amerikan – i jep investitorit mundesine per ta ushtruar ate gjate gjithe harkut kohor, nga casti iblerjes deri ne castin e mbarimit te afatit te caktuar.

• Opsioni Evropian – i jep investitorit te drejten ta ushtroje opsionin vetem ne castin e mbarimit te harkut te caktuar kohore.

• Vlera e opsionit per blerje = cmimi i tregut te aksionit – cmimi i ushtrimit te opsionit

Kohezgjatja e ciklit te kapitalit punues?

• Kohezgjatja e ciklit te kapitalit punues?

• Kohëzgjatja e ciklit të kapitalit punues – perbehet nga cikli operativ dhe cikli i parase. Aktiviteti i firmes fillon me blerjen e rezervave te lendes se pare (LP) dhe te materialit, te cilat perdoren ne procesin e prodhimit. Prodhimi i rezulton ne punen ne proces dhe perfundon me produkte dhe sherbime te gatshme (PG).

• Kohezgjatja e ciklit operativ perfshin kohen e pergjithshme gjate te ciles nevojitet financimi i firmes per kryrjen e aktiviteteve te saj prodhuese/sherbuese. Cikli i parase eshte pjese e ciklit operativ, i cili duhet te financohet ne firme.

• Faza e pare – eshte huazimi, faza e dyte – blerja, faza e trete – shitja e produkteve dhe sherbimeve, faza e katert – kolektimi i parase se gatshme dhe faza e peste – ripagesat ndaj kreditoreve.

 

•  

• Vija e sigurise se tregut?

• SML – perfaqeson relacionin midis riskut te matur perms Betes dhe norms se kthimit te pritshem te cdo letre me vlere. Ne nje gjendje te ekuilibrit te tregut lidhja e cila egziston ndermjet norms se kthimit te cdo letre me vlere dhe riskut te saj sistematik, llogaritur sipas koeficientit Beta eshte lieneare. Kjo te jep te nenkuptosh se egziston nje lidhje funksionale ndermjet kthimit mesatar dhe riskut per cdo leter me vlere.

• Si rezultat i kesaj letre shihet se kjo leter me vlere do te jete terheqese per investitoret perderisa kthimi i pritur i saj te mos bie ne nivel te vijes se sigurise se tregut SML=kRF+SML-rritet ne menyre lineare me rritjen e Betes. (kM-kRF)B.

•  

Plani operativ, plani financiar, plan ii shitjes, plani strategjik dhe metodat e perqindjes se shitjes.

• Plani operativ, plani financiar, plan ii shitjes, plani strategjik dhe metodat e perqindjes se shitjes.

• Plani operativ – ofron udhezime detale per zbatimin e strategjise dhe objektivave te firmes. Me fjale tjera, strategjia duhet te jete e arritshme dhe e perputhshme me synimet e firmes , horizontin dhe qellimet.

• Plani financiar – per hartimin e planit financiar nevojitet te behet nje organizim i domosdoshem i dokumentacionit dhe it e dhenave te domosdoshme financiare. Shtimi i qellimeve eshte nje hap tjeter shume i rendesishem i planifikimit financiar.

• Plani i shitjes – parashikimi mund te bazohet ne vleresimet e brendshme, vleresimet e jashtme dhe nepermjet analizes se kombinuar.

• Plani strategjik – kompania fillon me formulimin e misionit, i cili ne te shumten e resteve eshte nje version i kondensuar i planit stretegjik.

• Metodat e perqindjes se shitjes – kjo eshte nje nder metodat me te pershtatshme per parashikin e shitjeve. Metoda e perqindjes se shitjes eshte rruge per parashikimin financiar, e cila bazohet mbi premisat se bilanci i gjendjes dhe pasqyra e te ardhurave varen ne pjesen me te madhe nga shitja.

Norma nominale dhe reale e interest?

• Norma nominale dhe reale e interest?

• Norma reale– eshte norma nominale e interest e pershtatur me normen e inflacionit. Norma reale eshte tregues i rritjes se pasurise reale , e shprehur ne termat e fuqise blerese te investitorit apo te huamarresit.

• Norma reale e interest llogaritet si : 1+ norma nominale e interest / 1+norma e inflacionit -1

• Faktoret tjere qe ndikojne ne normen e interesit jane:

• Buxheti i vendit,

• Faktoret nderkombetar dhe

• Aktiviteti ekonomik.

•  

• Menaxhmenti financiar dhe ai i biznesit nderkombetar?

• Ne menaxhmentin financiar eshte i rendesishem tregu nderkombetar me qasje:

• Qasja në tregje të reja

• Efiçenca e prodhimit

• Qasja në resurese të reja

• Reduktimi i pengesave politike dhe qeveritare

• Diversititeti

• Qasja në teknologji

• Konsiderata e tatimeve/taksave.

Teorite e biznesit nderkombetar jane:

• Teorite e biznesit nderkombetar jane:

• Teoria e avantazheve krahasuese (avantazhet ne teknologji: SHBA, Japonia, Gjermania; avantazhet ne kosto: Xhamajka, Meksika, India, Kina)

• Teoria e tregjeve te persosura

• Teoria e ciklit te prodhimi.

• Metodat e biznesit nderkombetar jane:

• Tregtia nderkombetare;

• Liçencimi

• Franshizimi

• Ndermarrjet e perbashketa

• Blerja e operacioneve ekzistuese

• Ngritja e filialeve te reja jashte vendit.

• Investimet jashtë vendit jane:

• Vlerësimi i rrjedhës së pritur të parasë në valutë të jashtme;

• Llogaritja e ekvivalencës së valutës vendore me norëm e këmbimit me valutën e jashtme;

• Përcaktimi i vlerës aktuale neto në euro, normën e pritur të kthimit, duke llogaritur një rritje apo ulje për një premium të riskut që lidhet me investimet e huaja.

• Problemet fiskale të investimeve të huaja

• Risku politik i investimeve.

• Sistemi monetar nderkombetar?

• Sistemi klasik i praktisës së standardit të arit 1821-1914

• Standardi i këmbimit të arit 1925-1931

• Marreveshjet per kurset fikse te kembimit.

Struktura optimal e kapitalit – eshte nje interval dhe jo nje kombinim i vecante. Kjo mundeson qe firma te kete fleksibilitet te vetin te letrave me vlere dhe te mund te pershtate keto emetime me kushtet e tregut. Egzistenca e intervalit nuk do te thote se firma mund te perdore gjithnje te njejtin tip financimi ose se nuk eshte e rendesishme te kerkoje nje strukture optimal te kapitalit.

• Struktura optimal e kapitalit – eshte nje interval dhe jo nje kombinim i vecante. Kjo mundeson qe firma te kete fleksibilitet te vetin te letrave me vlere dhe te mund te pershtate keto emetime me kushtet e tregut. Egzistenca e intervalit nuk do te thote se firma mund te perdore gjithnje te njejtin tip financimi ose se nuk eshte e rendesishme te kerkoje nje strukture optimal te kapitalit.

• …

• … e sukseshme …. Do te kryejne vleresime kritike lidhur me portofolion e investimeve egzistuese, ne menyre qe te shohin portofolion. Sot aktuale te tyre, perspektiven e cdo produkti dhe sherbimi dhe te realizuar te tyre ne krahasim me politikat operative dhe strategji te percaktuara nga menaxhmenti. Vendimi per te investuar merret vet pasi te jete diskutuar dhe analizuar njekohesisht disa projekte pervec objektit, po keshtu, per te investuar ne nje projekt zakonisht perdoren burime te ndryshme financiare, ne kete rast perjashtim bejne rate me investime publike nga burimet buxhetore.

Kriteri i vleres aktuale neto nenkupton qe ndermarrja te percaktoje vleren aktuale neto te te gjitha investimeve te mundshme dhe te marre ato investime qe e kane vleren aktuale neto pozitive. P.sh. ne qofte se dy projekte e perjashtojne njera tjetren atehere do te zgjidhet ai projekt vlera aktuale neto e te cilit eshte me e madhe ndersa, norma e brendshme IRR eshte norme a aktualizimit e cila barazon vleren aktuale te hyrjeve me vleren aktuale te daljeve, pra IRR eshte pika nte te cilen vlera aktuale (NVP) eshte e barabarte me zero. Pra, norma e brendshme eshte interesi per te cilen vlera aktuale e fitimit te pritshem prej tij eshte e barabarte me vleren e kapitalit te investuar.

• Kriteri i vleres aktuale neto nenkupton qe ndermarrja te percaktoje vleren aktuale neto te te gjitha investimeve te mundshme dhe te marre ato investime qe e kane vleren aktuale neto pozitive. P.sh. ne qofte se dy projekte e perjashtojne njera tjetren atehere do te zgjidhet ai projekt vlera aktuale neto e te cilit eshte me e madhe ndersa, norma e brendshme IRR eshte norme a aktualizimit e cila barazon vleren aktuale te hyrjeve me vleren aktuale te daljeve, pra IRR eshte pika nte te cilen vlera aktuale (NVP) eshte e barabarte me zero. Pra, norma e brendshme eshte interesi per te cilen vlera aktuale e fitimit te pritshem prej tij eshte e barabarte me vleren e kapitalit te investuar.

• Kur:

• NVP>= 0 pranohet,

• NVP<= perjashtohet.

• IRR>= 0 pranohet,

• IRR<= perjashtohet.

• Nderlidhja ne mes ketyre dy metodave eshte se i kapercejne te metat e metodes se shlyrjes, sepse ne menyre te qarte perdorin vleren ne kohe te parase dhe dallimi ndermjet tyre shtrihet ne faktorin interest qe perdor secili.

Marrja e vendimeve strategjike mbi financim bazohet ne informat mbi luksin e parase. Menaxheri financiar merret me percaktimin e kombinimit me te mire te struktures se kapitalit.

• Marrja e vendimeve strategjike mbi financim bazohet ne informat mbi luksin e parase. Menaxheri financiar merret me percaktimin e kombinimit me te mire te struktures se kapitalit.

• Detyre e rendesishme e menaxhmentit financiar eshte sigurimi i mjeteve te nevojshme financiare per mbeshtetje e detyrave qe shtrohen para firmes. Keto mjete planifikohen dhe sigurohen ne kohe dhe ne harmoni me velllimin e dinamiken e punes ndersa vendimet per strukturen e kapitalit duhet te jene te pershtatshme me nivelin e huase, varesisht nga struktura e saj e kapitalit. Firma duhet te dije se sa eshte e mundur te rritet pasuria e aksionareve duke ndryshuar normen e leves se borxhit ndaj ekuiteteve. duhet te jene ne gjendje te vleresojne strukturen e kapitalit te shoqerise dhe te kuptojne lidhjen e saj ne riskun, me fitimin dhe vleren.

• Teoria e struktures se kapitalit sipas Modigilian Milleri (MM) pohon se raporti ndermjet shfrytezimit te leves financiare dhe kostos se kapitalit shpjegohet permes te ardhurave neto operative. Ata qendrojne ne pozicionin se vlera e pergjithshme investuese e nje firme varet nga profitabiliteti i saj dhe risku, ajo eshte e pandryshueshme.

• M&M niset nga supozimi se egziston tregu i persosur financiar, se ka tatime, se individet mund te huazojne me te njejtet kushte sikurse firmat dhe se nuk ka shpenzime te falimentimit, ndersa kritikat e ketij modeli argumentojne se dividend eshte i parendesishem.

• Struktura optimal e kapitalit eshte nje interval dhe jo nje kombinim i vecante. Kjo mundeson se firma te kete fleksibilitet te emetimit te letrave me vlere dhe te mund te pershtate keto emetime me kushte te tregut.

Shperndarja e dividendit eshte me e favorshme ne krahasim me fitimin e pashprendare, per arsye te efektit informues te dividendit. P.sh. ne firmat rritje me te ngadalshme shenojne nivele me te larta te pagimit te dividendit. Kjo do te thote se kthimi i dividendit nuk eshte ne perputhje me efektet e investimit te fitimit te pashperndare, prandaj lind pyetja se per te realizuar programin e investimve, firma duhet ti vendose fondet te cilat i shprendan per dividend nga burimet e jashtme.

• Shperndarja e dividendit eshte me e favorshme ne krahasim me fitimin e pashprendare, per arsye te efektit informues te dividendit. P.sh. ne firmat rritje me te ngadalshme shenojne nivele me te larta te pagimit te dividendit. Kjo do te thote se kthimi i dividendit nuk eshte ne perputhje me efektet e investimit te fitimit te pashperndare, prandaj lind pyetja se per te realizuar programin e investimve, firma duhet ti vendose fondet te cilat i shprendan per dividend nga burimet e jashtme.

• Sipas modelit residual firmat paguajne dividend vetem nese atyre u mbetet fitim pas financimit te investimeve profitabile, kjo maksimizon te ardhurat kapitale te aksion mbajtesve dhe minimizon koston e metimit te aksioneve te reja.

• Dividendet ne aksione nuk e rrisin pasurin e aksionarit, por numrin e aksioneve qe ajo zbaton, ndersa krahasimi ne mes te shperndarjes pas riblerjes ndodhe kur firma mendon se cmimi i aksioneve te saj eshte shume i ulet, po ashtu riblerja aplikohet edhe si alternative e pagimit te dividendit ne te holla. Kjo d.m.th se firma ju ofron aksionareve te saj blerjen e aksioneve ne fund te shperndarjes se dividendit ne te holla.

• Blerja e aksioneve ndikon qe te zvoglohet numri i aksioneve te shperndara dhe qe fitimi i firmest e shperndahet ne nje numer te vogel aksionesh, gje qe ndikon ne rritjen e fitimit per aksion. Faktoret qe ndikojne ne shperndarje jane: kostoja e emetimit, kostot e transaksionit, tatimet, efektet e klienteles, kostoja e agjensise dhe taoria e pritjes. Planet e riinvestimit te dividendit behen permes bankes, e cila vepron ne emer te firmes dhe aksionareve te saj. banka ben grumbullimin e dividendeve ne te holla te aksionareve dhe atyre u ofron para per mundesite e blerjes se aksioneve ne tregun e hapur.

Shperndarja e dividendit eshte me e favorshme ne krahasim me fitimin e pashperndare, per arsye te efektit informues te di….

• Shperndarja e dividendit eshte me e favorshme ne krahasim me fitimin e pashperndare, per arsye te efektit informues te di….

• p.sh. ne firmat me rritje me te ngadalshme shenojne nivele me te larta te pagimit te dividendit. Kjo do te thote se kthimi i dividendes nuk eshte ne perputhje me efektet e investimit te fitimit te pashperndare, prandaj lind ideja se shperndarja e dividendit nuk ka rendesi te madhe, dhe bazohet ne idene se per te realizuar pragramin e investimeve, firma duhet ti zevendesoje fondet te cilat i shperndan per dividend nga burimet e jashtme.

• Sipas teorise residuele firmat paguajne dividend vetem nese atyre u mbetet fitim pas financimit te investimeve . Kjo maksimozon te ardhurat kapitale te aksion mbajtesve dhe minimizon koston e emetimit te aksioneve te reja.

• Dividendet ne aksione nuk e rrisin pasurine e aksionarit, por numrin e aksioneve qe ajo zbaton, ndersa krahasimi ne mes te shperndarjes dhe riblerjes ndodhe kur firma mendon se cmimi i aksioneve te saj eshte shume i ulet, po ashtu riblerja aplikohet edhe si alternative e pagimit te dividendit ne te holla. Kjo do te thote se firma ju ofron aksionareve te saj blerjen e askioneve ne vend te shperndarjes se dividendit ne te holla. Riblerja e aksioneve ndikon qe te zvogelohet numri i aksioneve te shperndara dhe qe fitimi i firmest e shperndahet ne nje numer me te vogel aksionesh, gje qe ndikon ne rritjen e fitimin per aksion.

• Faktoret e tjere te cilet ndikojne ne shperndarje jane: kostoja e emetimit, kostoja e transaksionit, tatimet, efektet e klienteles, kosto e agjencise, teoria e pritjes, riinvestimi i dividendit perms bankes, e cila vepron ne emer te firmes dhe aksionareve te saj.

Menaxhimi i parase se gatshme behet duke u bazuar ne informatat financiare, ne menyre qe menaxheret te dijne se cfare i pret ne te ardhmen, informatat duhet te jene te besueshme, relevante, te krahasueshme, te kuptueshme. Teknikat per ndertimin e ketyre pasqyrave jane te ndryshme. Menyra me e njohur eshte perdorimi i fletes se punes.

• Menaxhimi i parase se gatshme behet duke u bazuar ne informatat financiare, ne menyre qe menaxheret te dijne se cfare i pret ne te ardhmen, informatat duhet te jene te besueshme, relevante, te krahasueshme, te kuptueshme. Teknikat per ndertimin e ketyre pasqyrave jane te ndryshme. Menyra me e njohur eshte perdorimi i fletes se punes.

• Egzistojen dy forma apo teknika te pasqyres se rrjedhjes se parase. Ato dallojne sa i perket kalkulimit te cash-flow-it nga aktivitetet operative. Ato dy metoda jane: metoda direkte dhe metoda indirekte.

• Permes metodes direkte - cash-flow neto nga aktivitetet operuese te nje firme, llogaritet duke shtuar hyrjet individuale prej konsumatoreve, norms se interest, dhe financohet nga furnizuesit dhe pastaj zbritjen individuale te cash-flow-it.

• …

• Menaxhimi i stoqeve eshte mjafte e rendesishme per firmen, mos mbajtja e rezervave sjell nje risk te vogel per firmen, mirepo edhe mbajtja e rezervave sjell riskun e saj sepse konsumatoret gjithmone kerkojne diqka te re, prandaj per kontrollin e stoqeve egzistojne dy modele : modeli determinues dhe modeli stohastike(propabiliteti).

• Modeli determinues eshte ai i cili supozon siguri te plote, ndersa ai stohastik egziston kur disa apo te gjithe faktoret nuk njihen me siguri te plote.

• Menaxhimi i kerkesave nga bleresit – perpos tregetise me pakise ne te cilen pagesat behen pernjehere, shumica e shitblerjeve behet me kredi. Kur produktet apo sherbimet arrijne tek konsumatorii, ai shendrrohet ne … sitore per firmen menaxhuese perderisa te mos arrije koha ta shlyje borxhin. Rrjedha kryesore, rrjedha e perpunimit dhe rrjedha e transferit te menaxhimit te kerkesave te bleresve fillon nga konsumatori, posta, zyra kryesore e firmes, banka e firmes, sistemi i likuidimit te pagesave, banka e konsumatorit, ceku eshte paguar, fondet kalojne ne banken e firmes.

Pronari i suksesshem i biznesit duhet te vendos se cfare do te beje me fitimin te cilin e ka krijuar. Nje zgjidhje eshte qe ate ta riinvestoje ne biznes per te blere toke dhe pajisje, t’i zgjeroje rezervat dhe te punesoje punetore te rinje. Alternative tjeter mund te jete qe ai te terheq keto fonde nga biznesi dhe te investoje tjeter kund, te bleje aksione dhe obligacione, te bleje nje biznes te ri, ose ti coje dem ne ndonje loje fati.

• Pronari i suksesshem i biznesit duhet te vendos se cfare do te beje me fitimin te cilin e ka krijuar. Nje zgjidhje eshte qe ate ta riinvestoje ne biznes per te blere toke dhe pajisje, t’i zgjeroje rezervat dhe te punesoje punetore te rinje. Alternative tjeter mund te jete qe ai te terheq keto fonde nga biznesi dhe te investoje tjeter kund, te bleje aksione dhe obligacione, te bleje nje biznes te ri, ose ti coje dem ne ndonje loje fati.

• Cdo njeri qe ka te beje me para duhet te kete njohuri te domosdoshme mbi menaxhimin e tyre, keta jane p.sh bankieret, financieret, aksionaret, analistet dhe individi qe duhet te huazoje para dhe te zgjedhe kohen kur te shpenzoje.

• Teknikat e vleres se tanishme dhe vleres ne kohe te parase do te ndikohen ne rrjedhjen e thjeshte cash flow ne shuma te pervitshme. Ne seri te perziera dhe ne periudha te ndryshme kohore. Rrjedhja e parase per shume arsye varet nga koha ne te cilen ndodh rrjedhja e saj. keto arsye jane: inflacioni, risku, referencat e konsumit individual, kostoja operative.

• Sa i perket stoqeve ekzistojen dy metoda te ndryshme per manaxhimin dhe vleresimin e tyre, prej te cilave me te njohura jane metoda FIFO dhe LIFO.

• …

• Kompanite zhvillojne plane 5 vjeqare. Ky plane pershkruan se kush eshte pergjegjes per cesilen detyre.

• Kur firmat formulon synimet, horizontin dhe objektivat, ajo duhet te zhvilloje strategjite per arritjen e qellimeve, qe perfshijn keto dimensione: investimet e jashtme dhe investimet ne vijat e reja te biznesit dhe ne teknologjine e re, apo te fokusuar ne nje hapesire te ngushte apo te gjere te tregut te konsumatoreve. Kjo strategji duhet te jete e arritshme dhe e perputhshme me synimet e firmes, horizontin dhe qellimet.

• Ndersa plani financiar per hartimin e tij nevojitet te behet nje organizim i domosdoshem financiar, p.sh. ne qofte se ja bejme vetes si kusht ndertimin e nje shtepie te re, apo themelimin e nje biznesi, gjeja e pare eshte qe te mendojme per zgjedhjet financiare, te cilat duhet te bejme ne te ardhmen. Eshte i veshtire te hartohet plani financiar ne qofte se nuk dihet sa te ardhura do te fitohen dhe sa do te hartohet rrjedha ne kohe te parase nga te cilat do te shihen te gjitha te hyrat dhe te dalat (ditore apo mujore) te cilat do te ndodhin vitin e pare si dhe ne vitet tjera.

• Per planifikimin financiar metoda me e pershtatshme eshte metoda e perqindjes se shitjes, ajo eshte rruga per parashikimin financiar, e cila bazohet mbi premisat qe bilanci i gjendjes dhe pasqyra e te ardhurave varet ne pjesen me te madhe nga shitja.

Modeli i vleresimit te korporates – John Marshall e definoj korporaten si nje krijese te padukshme,e pa prekshme, dhe qe egziston vetem ne endrrat e ligjit. Korporata eshte forme e shoqerise aksionare, aksionaret jane pronare te korporates, mirepo kane pergjegjesi te kufizuar. Kjo d.m.th se ata pergjigjen vetem ne pasurite e investuar ne shoqeri e jo me te gjithe pasurite e tyre.

• Modeli i vleresimit te korporates – John Marshall e definoj korporaten si nje krijese te padukshme,e pa prekshme, dhe qe egziston vetem ne endrrat e ligjit. Korporata eshte forme e shoqerise aksionare, aksionaret jane pronare te korporates, mirepo kane pergjegjesi te kufizuar. Kjo d.m.th se ata pergjigjen vetem ne pasurite e investuar ne shoqeri e jo me te gjithe pasurite e tyre.

• Korporata ka perparesi dhe te metat e saj.

• Perparesite: menaxhimi me efikas, pergjegjesia e kufizuar, madhesia e korporates, lehtesia per transferimin e pasurise.

• Te metat: tatimi i dyfisht, kostoja fillestare, jo fleksibiliteti.

• … merxher nenkupton kur dy korporata formojne nje korporate te perbashket. Forma themelore te kesaj jane: vertikale – kur procesi fillon me nxerrjen e lendeve te para, horizontale – kur bashkohen korporatat dhe konglomerat – bashkimi i firmave te fushave te ndryshme.

• … e zoterimit paraqet blerjen e pasurise dhe obligimeve ten je korporate nga nje korporate tjeter.

• Tregu i aksioneve te zakonshme, eshte tregu ku emetohen, qarkullojne dhe shithen letrat me vlere.

• Tregu i kapitalit ndahet ne afatshkurter dhe afatgjate.

• Tregu afatshkurter perfshin letrat me vlere me afat maturimi prej nje viti – me te shkurter nga nje vit, te cilat i referohen tregut te parase, letrat me vlere ne kete treg jane: bonot e thesarit, letrat tregtare, certifikatat e negociushme dhe depozitat.

• Tregu afatgjate quhet treg i kapitalit qe kane afat te gjate maturimi , me te gjate se nje vit, letrat me te zakonshme te korporatave ne obligacione, aksionet e zakonshme, aksionet e preferuiara dhe letrat me vlere te konvertueshme.

Llojet e transaksioneve te tregut te aksioneve jane: emetimi i pashperndare, emetimi iaksioneve (private offer) dhe emetimi public (public Offer).

• Llojet e transaksioneve te tregut te aksioneve jane: emetimi i pashperndare, emetimi iaksioneve (private offer) dhe emetimi public (public Offer).

• Dividend i pritur – aksionareve te zakonshem nuk u premtohet dividend, dividend shperndahet varesisht nga fitimi i firmes. Dividend mund te paguhet ne para, ne aksione apo me mallra. Dividend duhet tu paguhet aksionareve, mirepo aksionar mbajtesit nuk e detyrojne manaxhmentin tua paguaje nje nivel te caktuar te dividendit ne nje vit te caktuar.

• Norma e pritur e kthimit si konstante e rritje se aksioneve eshte atehere kur IRR eshte me e madhe nga norma e pritur.

• …

• Menaxheri financiar merret me percaktimin e kombinimit me te mire te struktures se kapitalit. Detyre e rendesishme e menaxherit financiar eshte sigurimi i mjeteve te nevojshme financiare per mbeshtetjen e detyrave qe shtohen para firmes. Keto mjete planifikohen dhe sigurohen me kohe ne harmoni me vellimin dhe dinamiken e punes. Marrja e vendimeve mbi financimin bazohet ne informnata mbi fluksin e parase.

• Teoria e struktures se kapitalit sipas MM, thekson se vlera e firmes eshte e determinuar nga fuqia e mjeteve te firmes per te ktijuar fitim ose nga politka investive e saj dhe se menyra se si ndohen te ardhurat ne dividend dhe ne fitim te pashprendarte nuk ndikon ne vleres e firmes. Supozimet e tyre themelore jane:

• Tregu perfekt i kapitalit – eshte ai ne te cilin te gjithe investitoret jane racional. Informatat jane te arritshme dhe ato nuk kushtojne, transaksionet jane te menjehershme dhe pa shpenzime, ska investiture te medhenje te cilet ndikojne ne cmimin e letrave me vlere ne treg. Ska shpenzime te emetimin te letrave me vlere te emetuara nga firma. Nuk ka tatime. Politika investuese e firmes nuk eshte subjekt i ndryshimeve. Egziston siguria e plote e cdo investitori sa u perket investimeve te ardhshme dhe fitimit te firmes (autoret kane hedhur me vone kete presupozim si te paqendrueshem).

• Struktua optimale e kapitalit eshte shuma e vleres se diskontuar te cdo aksioni pas financimit dhe pagimit te dividendit qe eshte e barabarte me vleren e tregut te aksioneve para pagimit te tatimit.

MM pohojne se raporti ndermjet shfrytezimit te leves financiare dhe kostos se kapitalit shpjegohet permes te ardhurave neto operative. Ata qendrojne ne pozicionin se vlera e pergjithshme investuese e …. varet nga probabiliteti i saj dhe riskut, ajo eshte e pandryshueshme ne aspektin e ndryshimeve relative te kapitalizimit financiar te fitimit.

• MM pohojne se raporti ndermjet shfrytezimit te leves financiare dhe kostos se kapitalit shpjegohet permes te ardhurave neto operative. Ata qendrojne ne pozicionin se vlera e pergjithshme investuese e …. varet nga probabiliteti i saj dhe riskut, ajo eshte e pandryshueshme ne aspektin e ndryshimeve relative te kapitalizimit financiar te fitimit.

• MM niset nga supozimet se egziston tregu i persosur financiar, qe nu ka tatime, se individet mund te huazojne me te njejtat kushte sikur edhe firmat dhe se nuk ka shpenzime te falimentimit.

• Faktoret qe ndikojne ne struktueren e kapitalit jane: risku i biznesit, pozita tatimore e firmes, fleksibiliteti financiar, agresiviteti apo konzervatizmi menaxherial.

• Struktura e kapitalit te firmes ndikon drejtperdrejte ne riskun e saj financiar , pra ne riskun e saj per te mos mbuluar detyren financiare.

• …

• Ato perfshijne investime ne para ose ne kapital, me qellim te sigurimit te kthjimeve profitabile ne forme interesi apo te te ardhurave. Investimi nenkupton angazhimin e me shume te dhena te parave ne kohen e tanishme, ne pritje te kthimit te nje shume me te madhe ne te ardhmen, ato zakonishte behen per aktivet (mjetet), kohezgjatja e te cilave eshte … nje vit. Shembuj karakteristik jane investimet per blerjen e takses tatimore, ndertesave, pajisjeve, makinave, investimeve per te blere aksione dhe obligacione dhe letra te tjera me vlere.

• Investimi eshte forca bazike motorike per cdo biznes. Ai eshte burim i rritjes, sepse mbeshtetet ne strategjite eksplicite (buxhete kapitale) ne fusha egzistuese apo te reja ne : kapitalin punues – i cili perfshin kerkesat e arketueshme nga konsumatoret , mjetet fizike , ndertesa, mobilje per zyre etj., programe te tjera kapitale – hulumtime zhvillimore, zhvillim i produkteve ose sherbimeve, dhe prona intekektuale.

• Sistemi i vleres aktuale neto nenkupton qe ndermarrja te percaktoje vleren totale neto te te gjitha investimeve te mundshme dhe te marre ato investime qe e kane vleren aktuale neto pozitive. Ne qofte se dy projekte perjashtojne njera-tjetren atehere do te zgjidhet ai projekt vlera aktuale e te cilit do te jete me e madhe, ndersa norma e brendshme e kthimit te pritshem prej tij eshte e barabarte me vleren e kapitalit te investuar.

• Nderlidhja e ketyre dy metodave eshte: se i kapercejne te metat e metodave te shlyrjes, sepse ne menyre te qarte perdorin vleren ne kohe te parase ne te gjithe fluksin e parase te gjeneruar nga nje investim qe ndodh ne nje periudhe kohe. Ndersa dallimi ne mes metodes se vleres aktuale neto dhe normes se brendshme te fitimit shtrihet ne faktorin interes qe perdor secila.

• IRR >= nga norma e pritur e kthimit – projekti pranohet

• IRR <= nga norma e pritur e kthimit – projekti refuzohet