W odpowiedzi na Państwa petycję z dnia 24 marca 2017 r., dotyczącą szkodliwości aspartamu, Departament Zdrowia Publicznego prosi o przyjęcie poniższych wyjaśnień

Warszawa,

ZPN.077.7.2017

W odpowiedzi na Państwa petycję z dnia 24 marca 2017 r., dotyczącą szkodliwości aspartamu, Departament Zdrowia Publicznego prosi o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Aspartam jest sztuczną substancją słodzącą, która ze względu na swoje silne właściwości słodzące stosowana jest jako dodatek do żywności. Aspartam jest estrem metylowym dipeptydu zbudowanego z dwóch reszt aminokwasowych – fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. Substancja ta jest mało odporna na działanie podwyższonej temperatury i środowiska kwaśnego. W organizmie człowieka rozkłada się na metanol i dwa naturalne aminokwasy: kwas asparaginowy i fenyloalaninę. Z tego względu jego stosowanie nie jest wskazane przez osoby chore na fenyloketonurię. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U.UE L z dnia 22 listopada 2011 r.) na opakowaniu produktu środków spożywczych zawierających aspartam należy umieścić następującą informację:

• 
  zawiera aspartam (źródło fenyloalaniny) - informację tę umieszcza się na etykiecie, jeżeli w wykazie składników obecny jest aspartam/sól aspartamu-acesulfamu są oznaczone wyłącznie numerem E;
  
• 
  zawiera źródło fenyloalaniny - informację tę umieszcza się na etykiecie, jeżeli w wykazie składników podana jest nazwa szczególna aspartamu/soli aspartamu-acesulfamu.
  

Aspartam E 951 to sztuczny środek słodzący, który jest około 180 - 200 razy bardziej słodki od cukru, a jego wartość energetyczna jest niemal zerowa. Dzięki tym właściwościom aspartam może być stosowany w diecie osób, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą stosować cukru. Dotyczy to przede wszystkim osób chorych na cukrzycę i osób, które chcą obniżyć wartość energetyczną swojej diety. Substancje słodzące zastępują też cukry, o ile umożliwia to przedłużenie okresu przydatności produktu do spożycia.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, obowiązuje rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 poprzez ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności (Dz.U.UE L z dnia 12 listopada 2011 r.), które dopuszcza stosowanie aspartamu w szerokiej gamie produktów spożywczych m.in. napojach niskokalorycznych, gumach do żucia, czy drażetkach odświeżających.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wielokrotnie oceniał i potwierdzał bezpieczeństwo stosowania aspartamu. W tym miejscu Departament pragnie nadmienić, że w związku z doniesieniami na temat szkodliwości działania aspartamu Komisja Europejska w 2011 roku zwróciła się do EFSA o przedstawienie opinii naukowej na temat bezpieczeństwa aspartamu. W ramach publicznych konsultacji, EFSA zorganizował w dniu 9 kwietnia 2011 r. w Brukseli panel dyskusyjny, w czasie którego analizowano m.in. wstępną opinię naukową EFSA na temat tego dodatku do żywności, ze szczególnym uwzględnieniem dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI). Jednocześnie należy wskazać, że w grudniu 2013 r. została opublikowana opinia naukowa EFSA na temat bezpieczeństwa aspartamu (E 951), w której stwierdzono, że aspartam jest bezpieczny i nie wywołuje szkodliwego działania na mózg i system nerwowy, a także nie zmienia funkcji poznawczych u dzieci i dorosłych. W ww. opinii podano, że dopuszczalne dzienne spożycie 40 mg/kg masy ciała/dobę jest wartością bezpieczną dla ogólnej populacji, a oszacowane narażenie konsumentów na aspartam jest znacznie poniżej dopuszczalnego dziennego spożycia. Opinia została wydana na podstawie przeglądu opublikowanych dotychczas badań naukowych. Wydanie kolejnej opinii dotyczącej bezpieczeństwa aspartamu planowane jest na rok 2020.

Aspartam jako dodatek do żywności jest substancją bezpieczną i prawnie dopuszczoną do stosowania w żywności, podlegającą stałej ocenie bezpieczeństwa. Wymagany prawnie obowiązek informowania przez producenta żywności o składzie, daje społeczeństwu wiedzę na temat kupowanych produktów spożywczych. Dzięki temu konsumenci mają możliwość eliminacji ze swojej diety żywności zawierającej liczne dodatki. W świetle przeprowadzonych badań stwierdza się, że aspartam spożywany wraz z dietą człowieka w ilościach nieprzekraczających ADI nie stanowi zagrożenia dla zdrowia człowieka. W celu uniknięcia nadmiaru dodatków w diecie należy przede wszystkim przestrzegać zasad racjonalnego żywienia, w tym w szczególności dbać o urozmaicenie swojej diety. Ważne jest także, aby konsumenci czytali etykiety, które zawierają informacje na temat składu nabywanego przez nich produktu.

Podsumowując, dozwolone substancje dodatkowe, mogą być stosowane w żywności zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach prawa żywnościowego. Polska jako członek Unii Europejskiej jest zobowiązana do przestrzegania przepisów wspólnotowych.