Xülasə I. Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat Dünya iqtisadiyyatında meyillər 5
Yüklə 2,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
| АZƏRBАYCАN RЕSPUBLİКАSININ MƏRKƏZİ BANKI PUL SİYASƏTİ İCMALI III Rüb
2012 № 3(11)
Xülasə 4 I. Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat 5 1.1. Dünya iqtisadiyyatında meyillər 5
6
7 1.2. Azərbaycanda makroiqtisadi proseslər 8 1.2.1. Xarici sektor 9 1.2.2. Məcmu tələb 10 Haşiyə 3. Sosial təminatın maliyyələşdirmə mexanizmləri 12 1.2.3. Məcmu təklif 13 1.2.4. Makroiqtisadi tarazlıq 14 Haşiyə 4. İnflyasiyanın hədəflənməsi rejimi və maliyyə bazarı 16 Haşiyə 5. Daşınmaz əmlak bazarına qoyulan investisiya və qiymət arasında əlaqənin qiymətləndirilməsi 17 Haşiyə 6. Pul siyasəti və daşınmaz əmlak bazarı 18 II. Pul və məzənnə siyasəti 20 2.1. Valyuta bazarı və manatın məzənnəsi 20 2.2. Pul siyasəti alətləri 21 Haşiyə 7. Qiymət sabitliyi və maddi rifah 22 2.3. Pul təklifi 22 2.4. Pul siyasətinin institusional bazası 23 İstifadə olunmuş qrafik və cədvəllər 26 МÜNDƏRİCАТ 2
AMB – Azərbaycan Mərkəzi Bankı BƏT – Beynəlxalq Əmək Təşkilatı BVF – Beynəlxalq Valyuta Fondu DSK – Dövlət Statistika Komitəsi İEOÖ – İnkişaf Etməkdə Olan Ölkələr İEÖ – İnkişaf Etmiş Ölkələr İƏİT – İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı İQİ – İstehlak Qiymətləri İndeksi KİQİ – Kənd Təsərrüfatı Məhsullarının İstehsalçı Qiymətləri KOS – Kiçik və Orta Sahibkarlıq NEM – Nominal Effektiv Məzənnə MBK – Məcmu Buraxılış Kəsiri OPEC – Organization of the Petroleum Exporting Countries
REM – Real Effektiv Məzənnə RSM – Real Sektorun Monitorinqi SİQİ – Sənaye Məhsullarının İstehsalçı Qiymətləri İndeksi SKMF – Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu ÜDM – Ümumi Daxili Məhsul ÜTT – Ümumdünya Ticarət Təşkilatı Abbreviaturalar 3
Xülasə 2012-ci ilin 9 ayında Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı öz siyasətini qlobal iqtisadiyyatda kövrək artım, Avrozonada risklərin artdıgı və dünya maliyyə və əmtəə bazarlarında volatilliyin qaldığı şəraitdə həyata keçirmişdir. Dünya bazarlarında neftin yüksək qiyməti fonunda ölkənin xarici iqtisadi mövqeyi əlverişli olmuşdur. Strateji valyuta ehtiyatlarının böyüməkdə davam etməsi ölkənin iqtisadi dayanıqlığını daha da yüksəltmiş və qlobal iqtisadi riskləri tam neytrallaşdıra bilən səviyyəyə çatmışdır. Ölkə iqtisadiyyatında artım dinamikası davam etmiş və əsasən qeyri-neft sektorundan qaynaqlanmışdır. Cari ilin hesabat dövründə Mərkəzi Bank makroiqtisadi və maliyyə sabitliyinə təsir edən amilləri nəzarətdə saxlayaraq çevik-adekvat siyasət həyata keçirmişdir. Mərkəzi Bank öz fəaliyyətini pul və maliyyə sabitliyi siyasətinin bəyan olunmuş başlıca istiqamətlərinə uyğun olaraq inflyasiyanın optimal səviyyədə saxlanması, manatın məzənnəsinin sabitliyi, bank-maliyyə sektorunda inkişafın və dayanıqlığın möhkəmləndirilməsi kimi hədəflərin realizasiyasına yönəltmişdir. Hesabat dövründə qlobal əmtəə qiymətlərinin artımını və daxili tələbin genişlənməsini nəzərə alaraq Mərkəzi Bank antiinflyasiya xarakterli pul siyasəti həyata keçirmişdir. Nəticədə makro-maliyyə sabitliyinin mühüm amili olan manatın mübadilə məzənnəsi sabit olmuş və inflyasiya təkrəqəmli səviyyədə qalmışdır. XÜLASƏ 4
Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat I. QLOBAL İQTİSADİ PROSESLƏR VƏ MİLLİ İQTİSADİYYAT 1.1. Dünya iqtisadiyyatında meyillər Dünya iqtisadiyyatında canlanma meyilləri davam etsə də, son dövrlərdə artım tempi azalmışdır. Avrozonada dövlət borcu probleminin həll olunmaması, xüsusilə qəbul edilən böhran əleyhinə tədbirlərin gözlənilən nəticəni verməməsi, eyni zamanda sağlam və dayanıqlı artım nümayiş etdirən ABŞ-da dövlət maliyyəsi problemlərinin yenidən aktuallaşması qlobal iqtisadi artıma mənfi təsir göstərmişdir. 2012-ci ilin ikinci rübündən etibarən dünya iqtisadiyyatında artım templərinin zəifləməsi müşahidə edilir. Əgər I rüb ərzində artım 3.6% təşkil etmişdisə, II rübdə bu göstərici 1.3% bəndi azalaraq 2.3%-ə bərabər olmuşdur. Post- böhran dövrünün ilk mərhələlərində məcmu tələbin artmasının və bununla da iqtisadi artımın əsas drayveri olan dövlət tələbi artıq icra edilən fiskal konsolidasiya planları nəticəsində zəifləməkdədir. Artan risklər fonunda isə özəl tələbin əsas maliyyələşmə mənbəyi olan bank kreditləşməsi kanalı getdikcə daralmaqdadır. Qlobal iqtisadi artımın əsas hərəkətverici amili yumşaq pul siyasəti olaraq qalır. Mərkəzi Banklar aşağı faiz dərəcələrini saxlamaqla iqtisadiyyata likvidlik inyeksiyalarını daha da artırmaq siyasətini davam etdirirlər. Lakin, aparıcı ölkələrin mərkəzi bankları tərəfindən yürüdülən yumşaq pul siyasəti belə artan resessiya riskləri fonunda bankların özəl tələbi maliyyələşdirməsi üçün kifayət deyildir. Xüsusən son yarım ildə Avropanın ən iri 300 bankının 50%-nə yaxın hissəsinin kredit reytinqinin aşağı salınması bankların iqtisadiyyatı maliyyələşdirmə imkanlarını azaltmışdır. 2011-ci ilin əvvəllərindən etibarən iqtisadi artım templərini itirən Avrozona iqtisadiyyatı cari ilin III rübündə 0.2% azalmışdır. Xüsusi diqqət çəkən məqam zonaya daxil olan Almaniyada cəmi 0.3%-lik artımın müşahidə olunmasıdır. Portuqaliya (-1.2) və Finlandiya (-1.1) zonada ən çox geriləyən, İsveç (1.4), Norveç (1.2) isə zonanın ən sürətlə artan iqtisadiyyatları olmuşlar. Avrozonada aralıq istehlak və investisyaların azalmasına baxmayaraq, Avronun ucuzlaşması fonunda iqtisadi artım əsasən xalis ixracdan qaynaqlanır. Bölgədə dövlət borcu problemi hələ də kəskin olaraq qalmaqdadır. İlin sonuna doğru dövlət borcunun ÜDM-də payının Avrozonada 93.6%-ə, o cümlədən Yunanıstanda 170.7%-ə, İtaliyada 126.3% səviyyəsində olacağı ehtimal edilir. Dünya İqtisadi Forumunun açıqladığı son hesabata görə bütövlükdə Avropada iqtisadi böhranın dərinləşməsinə baxmayaraq, rəqabətqabilyyətlilik indeksi üzrə İsveçrə 1-ci yerdədir, Finlandiya, İsveç, Hollandiya və Almaniya ilk onluğa daxildirlər. ABŞ iqtisadiyyatında da 2009-cu ilin sonundan etibarən müşahidə olunan iqtisadi artım templəri zəifləməkdədir. Əgər I rüb ərzində artım 2% təşkil edirdisə, II rübdə bu göstərici 1.3%-ə enmişdir. Fiskal konsolidasiya məcmu tələbin azalmasını şərtləndirən əsas amildir. *Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin Mənbə: BVF, Barclays Capital, konsensus proqnozlar 5
Yüklə 2,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|