muayyan tajribalar o‘tkazish mumkin va shart.
«Boing» firmasi yangi samolyotni, «Nissan» yangi avtomobilni, «IBM»
yangi kompyutemi loyihalashtirayotganda ular har doim namuna ishlab chiqib,
uni real sharoitda tekshiradi va undan keyingina keng koiamli ishlab
chiqarishni boshlaydi. Lekin, bunday ko‘rinishdagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri tajriba
o‘tkazish qimmat boiib, vaqt talab qiladi. Tasawur qiling, agarda «Jeneral
elektrik»
firmasi
firma
muhandislari
tomonidan
faqat
potensial
takomillashtirishlar deb o‘ylab topgan mingta qismlami ishlab chiqarib, sinab
ko‘rsa, avtomobil qanday qiymatga ega bolar va undagi yangiliklar qanchakam
bolar edi. Bunday holatda modellar yordam beradi.
Qaror qabul qilish kerak bo‘lgan, lekin real hayotda tajriba o‘gkazish
mumkin bolmagan behisob tang vaziyatlar mavjud. Masalan, «Folksvagen»
firmasi AQShda ishlab chiqaruvchi korxona qurishga qaror qilganda, unga
yetarli ish kuchi, ma’qul boiadigan soliq solish shartlari, mavjud va zarur
materiallami olishda va tayyor avtomobillarni yuklab jo‘natishda iqtisodiy
jihatdan qulay joyni tanlashiga to‘g‘ri keldi. Unga «Rebbit» modelining ko‘p
minglab qismlarini yig‘ish navbatini aniqlash, zavodning o‘zi qay bir qismlami
ishlab chiqarishi, qay birini esa sotib olishi mumkinligini bilib olish, har bir
qismning zamr zaxira darajasini belgilashga to‘g‘ri keldi. Ma’lumki, firma bu
muammolami tajriba sifatida har bir imkoni bor joyda bir necha loyihalar
bo‘yicha zavod qurib hal qila olmasdi.
Dostları ilə paylaş: 
