505
Allah mütləq onu üzüstə süründürür»
1521
. Əbu Hureyrə
– radıyallahu anhu –
rəvayət edir ki, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Qureyş,
Ənsar, Cuheynə, Muzeynə, Əsləm, Əşca, Ğifar qəbilələri mənim dost və
yardım-çılarımdır. Onların Allah və Rəsulundan başqa dost və yardımçıları
yoxdur»
1522
.
Qadın İdarəçi Həlakdır - Əbu Bəkrə
- radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «O, xalq uğur qazanmaz əgər
onun başında idarəçi qadındırsa»
1523
.
1521
Buxari 3500.
1522
Buxari 3504.
1523
Buluq əl-Məram 1395.
507
VƏLA VƏL BƏRA - DOST VƏ DÜŞMƏN
Aləmlərin Rəbbi olan Allaha həmd olsun! Peyğəmbərimiz Muhəmmədə,
onun ailəsinə, əshabına və Qiyamətə qədər onların ardınca gedənlərə Allahın
salavatı və salamı olsun!
Heç şübhəsiz ki, Allah və Rəsulunu sevdikdən sonra, Allahın dostlarını
sevmək, düşmənlərinə də düşmənçilik bəsləmək lazımdır. Bu dini qəbul edən
hər bir müsəlmanın, bu dinin mənsublarına dostluq bəsləməsi və
düşmənlərinə də düşmənçilik bəsləməsi İslam əqidəsinin əsaslarındandır.
Buna görə də hər bir müsəlman Tövhid və İxlas əhlini sevib, onlara dostluq
bəsləməli, şirk əhlinə isə nifrət edərək onlarla düşmənlik edər. Tövhid və İxlas
əhlini sevib onlara dostluq bəsləmək, müşriklərə nifrət edib düşmənlik
bəsləmək İbrahim – əleyhissəlam – və onunla bərabər olan və onları özümüzə
nümunə olaraq götürməyimizi əmr olunduğumuz (iman) əhlinin dinidir.
«İbrahim və onunla birlikdə olanlar sizin üçün gözəl örnəkdir. O, zaman onlar
öz qövmünə belə demişdilər: Şübhəsiz bizim sizinlə və sizin Allahdan başqa
ibadət etdiklərinizlə heç bir əlaqəmiz yoxdur. Biz sizin dininizi inkar edirik.
Siz bir olan Allaha iman gətirməyincə bizimlə sizin aranızda həmişə ədavət və
nifrət olacaqdır». (əl-Mumtəhinə 4). Həmçinin Tövhid və İxlas əhlini sevib
onlara dostluq bəsləmək, şirk əhlinə nifrət edib onlara düşmənlik bəsləmək
Muhəmməd – sallallahu aleyhi və səlləm – in dinidir. «Ey iman gətirənlər! Yəhudi
və Xaçpərəstləri özünüzə dost tutmayın! Onlar bir-birinin dostudurlar. Sizdən
kim onlarla dostluq edərsə, o da onlardandır. Allah zalım tayfanı düz yola
yönəltməz». (əl-Maidə 51). Bu ayə xüsusi olaraq Yəhudi və Xaçpərəstlərlə
dostluq etməyin haram olmasına aiddir. Ümumi olaraq kafirlərlə dostluq
etmənin (kafirləri dost tutmağın) haram olmasına dair isə: «Ey iman gətirənlər!
Nə mənim düşmənimi, nə də özünüzün düşmənini dost tutun». (əl-Mumtəhinə
1). Bundan başqa Allah ən yaxın qohumu olsa da belə kafirlərlə dosluq etməyi
möminə haram etmişdir. «Ey iman gətirənlər! Əgər atalarınız və qardaşlarınız
küfrü imandan üstün tuturlarsa, onları özünüzə dost bilməyin. Sizdən onları
dost tutanlar özlərinə zülm etmiş olarlar». (ət-Tövbə 23). «Allaha və Axirət
gününə inanan heç bir tayfanın Allah və Onun Peyğəmbəri əleyhinə çıxanlarla
– öz ataları, oğulları, qardaşları, yaxın qohumları olsalar da belə – dostluq
etdiyini görməzsən». (əl-Mucadələ 22).
Bir çox insanlar bu önəmli və böyük əsasdan xəbərsizdirlər. Hətta bəzi alim
və İslam dəvətçilərinin bir Ərəb radiyosunda Xaçpərəstlər haqqında: «Xristian
qardaşımız» dediyinin də şahidi olmuşam. Nə qədər təhlükəli bir söz
söylədiklərini bilsəydilər?
508
Allah İslam əqidəsinə (dininə) düşmən olan kafirləri dost tutmağı haram
etməklə birlikdə, möminləri də dost tutmağı və onları sevməyi də fərz
etmişdir. «Sizin haminiz ancaq Allah, Onun Peyğəmbəri və iman gətirənlərdir.
O, kəslər ki, (Allaha) boyun əyərək namaz qılar və zəkat verərlər. Hər kəs
Allahı, Onun Peyğəmbərini və iman gətirənləri özünə dost tutsa (hər iki
dünyada işləri yaxşı gedər). Şübhəsiz ki, qələbə çalanlar məhz Allahın
firqəsidir». (əl-Maidə 55-56). «Muhəmməd –Allahın Peyğəmbəridir. Onunla
birlikdə olanlar (möminlər) kafirlərə qarşı sərt, bir-birinə (öz aralarında) isə
mərhəmətlidirlər». (əl-Fəth 29). «Həqiqətən möminlər qardaşdırlar». (əl-
Hucurat 10).
Möminlər qohumluq, vətən və zaman (məkan) baxımından bir-birilərindən
uzaq olsalar da belə din və imanda bir-birilərinə qardaşdırlar. «Onlardan
sonra gələnlər belə deyirlər: Ey Rəbbimiz! Bizi və bizdən əvvəl iman gətirmiş
(din) qardaşlarımızı bağışla. Bizim qəlblərimizdə iman gətirənlərə qarşı kinə,
həsədə yer vermə. Ey Rəbbimiz! Sən həqiqətən şəfqətli və mərhəmətlisən». (əl-
Həşr 10).
Buna görə də möminlər Adəm – əleyhissəlam – dan başlayaraq son insana
qədər vətənləri bir-birindən nə qədər uzaq olursa olsun, aralarındakı zaman
fərqi nə qədər uzaq olursa olsun bir-birilərini sevən qardaşdırlar. Onlardan
sonra gələnlər isə əvvəlkiləri özlərinə nümunə götürərək onlardan ötrü dua
edər və istiğfar diləyərlər.
Vəla
1524
Vəl Bəra
1525
– Dost və Düşmən qavramına gəlincə isə bunların hər
ikisinə də aid bir çox xüsusiyyətlər vardır. Bunlar aşağıdakılardır
1526
:
1524
Vəla – Kəliməsi ərəbcədən yaxın olmaq, yanında olmaq, bir işə sahib olmaq və o, işi yerinə yetirmək,
hökm etmək, idarə etmək və sevmək mənasına gəlir. Qarşılıq gözləmədən, məhəbbətdən ötrü tərəfini
tutduğun kimsəyə Vəli – Vəla deyilir. Dostluq düşmənçiliyin ziddidir. Vəli etməyin əsası sevgidir. Həmçinin
birini sevmək, mütləq ona tabe olmaq – «Şeytanın hökmü yalnız onu dost tutanlar və onun vəsvəsəsiylə
Allaha şərik qoşanlar üzərindədir». (ən-Nəhl 100). Həmçinin kömək mənasına da gəlir –
«Allah sizə ancaq
sizinlə vuruşan, sizi yurdunuzdan çıxardan və çıxartmağa kömək edən kimsələrlə dostluq etmənizi qadağan
edər. Onlarla dostluq edənlər əsl zalimlərdir». (əl-Mumtəhinə 9). Termin olaraq isə: Möminləri sevmək,
onlara kömək etmək, onlara dostluq bəsləmək deməkdir.
1525
Bəra – Kəliməsi uzaq olmaq, arındırmaq, təmizlənmək, (xəstəlikdən) qurtulmaq, bir kimsəni sevməmək,
intiqam almaq, zərər vermək üçün qəlbdə yerləşən duyğu, dostluğun ziddidir. Düşmən bilməyin əsası isə
nifrətdir. Termin olaraq isə: Kafirlərə nifrət etmək, onlardan uzaq olmaq, onlarla dostluq etməmək, onlara
düşmənçilik bəsləmək deməkdir. O, halda Vəli etmək söz, əməl və niyyət yolu ilə bir şeyə yaxınlaşmaq
deməkdir. Düşmənçilik isə bunun ziddidir.
1526
Dost Və Düşmən Qavramının Mühümlüyü – 1 –Əhli Sünnə vəl Cəmaat dotluq və düşmənçilik
bəsləməyin şəriətlə vacib olduğuna inanırlar.
Lə İləhə İlləllah – şəhadətinin bir parçasıdır. Əqidənin və
imanın böyük bir əsasıdır. «İnsanların içərisində Allahdan qeyrilərini Allaha şərik qoşub Allahı sevən kimi
sevənlər də var. Halbuki iman gətirənlərin Allaha olan məhəbbəti daha qüvvətlidir». (əl-Bəqərə 165). 2 –
İmanın sağlam bir qulpudur. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «İmanın ən sağlam qulpu
Allah üçün dostluq, Allah üçün düşmənçilik, Allah üçün sevmək, Allah üçün nifrət etməkdir». Əhməd
4/286, İbn Əbi Şeybə 11/14, əl-Albani «Səhih Silsilə» 998. «Möminlər möminləri buraxıb kafirləri dost
tutmasınlar». (Ali İmran 28). 3 – İmanın dadını dadmaq üçün bir səbəbdir. Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: «Üç şey vardır ki, sizdən kimdə olarsa o, imanın şirinliyini dadar. Allah və Rəsulunu hər