257
36
İbn Khordadhbeh, s.17 (уеnə o rada, Ибн Хорда дбе х). Луконин В.Г.
Культура Сасанидского Ирана. М., 1969, с.55-62; Ричард Фрай. Наследие Ирана.
М., 1972, с.288-295; Ибн Хордадбех. Книга путей и стран, с.61, 160 (bundan sonra-
Ибн Хордадбех. Пер. Н.В. Велихановой).
37
Məsudi. Müruc, s.192, Bəla zuri, s.7, ərəb mətni, s.5.
38
Колесников А.И. Иран в начале VII в. ПС. Л., 1970, вы п.22 (85), c . 55.
39
Ət – təbəri
40
Bə lazuri, s.20-22, ə rəb mətni, s.14-16.
41
Yenə orada.
42
Bünyadov Z.M. Azərbaycan VII-IX əsrlərdə, s. 159.
43
Минорский В.Ф. История Ширвана и Дербенда. М., 1963, с.44.
44
Минорский В.Ф. Göstərilən əsəri, s.44-47.
45
Минорский В.Ф. Göstərilən əsəri, s.48.
46
Chronique de Abou-Djafa r-Moha mmedben Djarirben Je zid Таbari t raduite sur
la version persane d'Abou-Ali Mohammed Be l'a mi... par M . Hermann Zotenberg, t.III,
Paris, 1958, p.496. B.Dorn. Versuch einer Geschichte der Schirwanschahe, Mem. de Г
Acad. VI serie , scien. polit. - hist-phil. t.IV, St. Petersburg, 1841, s.536-537.
47
Якубовский.А.Ю. Ибн Миска вейх о по хо де Русов в Берда в 322 г. 943/ 4 г.
Византийский Временник,
T
.XXIV,
1926, с.92.
48
Yenə orada, s.37.
49
Масуди. Мурудж аз-захаб (1 лава XV11). Пер. В. Ф. Минорского. Бах.
История Ширвана и Дербенда. Приложение III, 1963, s.198-199.
50
M ə s u d i. Göstərilən əsəri, s. 199-200.
51
Yenə orada.
52
Yenə orada, s.200-201.
53
Yenə orada.
54
Минорский В.Ф. Ис тория Ширвана и Дербенда, с.47-48; Hudud-al-Ala m,
göstərilən nəşr, s.405-406.
55
Chronique de Tabari, göstərilən nəşr, s.496; B.Dorn. Ve rsuch einer
Geschichte der Schirwanschahe, p.536-537.
56
Минорский В.Ф. История Ширвана и Дербенда, с.47.
57
Yenə orada, s.51.
58
Yenə orada, s.89.
59
Yenə orada, s.51.
258
2 AbĢeronun və Bakının iqtisadi həyatı
1
История Албан Моисея Ка ланка туйского; The history of the Cancastan
albanians by Movses Dasxuranci transl. by C.J.Do wsett, London oriental series, vol. 8,
London, 1961 (School of Oriental and African studies, University of London).
2
Musa Kalankatlı. Albaniya tarixi. M xitar Qoş. Alban salnaməsi. Ba kı, 1993,
s.16-17. Sitat "Albaniya tarixi"n in K.P.Patkanov, T.İ.Ter-Qriqoryan və başqaların ın
fikrincə VII əsrdə yazılmış b irinci kitabından götürülmüşdür. Əs ərin üçüncü kitabı is ə
X əsrə aid o lub Moisey Dastxurats i tərəfindən yazılmışdır.
3
"Dərbəndnamə" bizə hələ lik mə lu m o lmayan daha erkən mənbələrin
mə lu matına əsaslanan XVI-XVII əsrlərin yazılı abidəsidir. Ba x: B.B. Бар тольд. К
вопросу о происхождении Дербенднаме. Сб. "Иран", т.1, 1926, с.49-50.
4
Бала зори. Книга завоеваний с тран. Пер. П.К.Жузе с .20; Минорский В.Ф.
История Ширвана и Дербенда. М., 1963, с.49.
5
Bə lazuri. Göstərilən əsəri, s.20, ə rəb mətni, s.14.
6
Yaqut əI-Hə məvi. Mucam əl-buldan, s.14-15.
7
Arxeoloji e kspedisiyanın rəisi S.M. Qa ziyevin mə lu matı.
8
Derbend-Na meh, pub. bu Kaze m-beg; (He mo ires presentes a l'Academie
imperiale des Sc iences des St. Petersbourg t.VI, St -Petersb. 1851, h.543 (bundan
sonra - "Dərbandnamə"); Ba kıxanov A.
Gü lüstani-İrəm. Bakı, 1-951, s.57.
9
Dio Cassius, 36. ed. Boissevain, t.l, p.259; Sitat N. Piqulevskayanın "Города
Ирана в раннем средневековье" əsərindən götürülmüşdür. M.-L., 1956, s.57; Rach id
ed-Din. Histoire des Mongols de la Perse, ed. Quatre me re. te xte, persane, Paris, 1836,
p.132, прим. 14; Бар тольд В.В. Мес то прикаспийских об ластей в ис тории
мусульманского мира. Соч., т.П, ч.1, М ., 1963, с.683-684.
10
Dərbəndnamə. Göstərilən nəşr, s.509.
11
Yenə orada, s.590-592.
12
Yenə orada.
13
Dərbəndnamə. Göstərilən nəşr, s.590, 592; Ba kıxanov A. Gülüstani-İrə m, B.,
1951, s.62.
14
Dərbəndnamə. Göstərilən nəşr, s.592-593.
15
Yenə orada, s.590.
16
Yenə orada, s.592-594.
17
Yenə orada, s.590.
18
Al-İstakhri. Kitab al-Masalik w-al Ma malik, 1, p.191.
19
Təbəristan dənizi Xə zər dənizin in adlarından biridir.
20
Sərmahi - şa ma i (ba lıq növü).
21
Al-İstakhri. Göstərilən əsəri, s. 190.
22
Страбон. География. М., 1964, с.485; C.J.F Dowsett. A neglected passage in
the history of the Caucasian Albanians (Reprinted fro m the BSOAS, 1957. XIX/3).
259
23
Вторая за писка Абу-Дулафа, изд. те кста
пер. введ. и коммен. П.Г.
Булгакова и А.Б. Халидова, М., 1960,mətni, s.12.
24
İki quyudan ildə 180000 man. təşkil edir. В.В.Бар тольд. Мес то
прикаспийских областей в истории мусульманского мира, с.683.
25
Bartold V.V. Göstərilən əsəri, s.684.
26
Al-Masudi.
Kitab
at-tanbih
wa'1-Ischraf,
Al-Masudi.
VIII,
1894,
p.60; ə l-Məsudi. Müruc ə z-Zəhəb (fesil XVII), göstərilən nəşr, s.202.
27
A1 - M a s u d i. Göstərilən əsəri s.60.
28
Mətndə tərcümə za manı B.Carra de Vau x, N.A.Karau lov, V.F.Minorski və b.
tədqiqatçıların d iqqət yetirdiyi "at ma" sözü işlədilir. N.A.Karau lov bu sözü rus dilinə
"vulkan" kimi tərcü mə edir. V.F.M inorskin in fikrincə ―at ma‖ yunan dilində "tüstü"
demə k olub, Abşerondakı Sura xan ı məbədinin da xilindəki "əbədi oda" aiddir. "Atma"
sözü Azərbaycan-türk dilindəki ―atmaq‖ felindən olub, etimal ki, Suraxanıdakı yanar
qazın - əbədi odun püskürməsi ilə bağlıd ır.
29
Əl-Məsudi, Muruc əz-Zəhəb. Göstərilən əsəri, s.153-154.
30
Yenə orada.
31
Худуд ал-А лам. Рукопись Туманского с введением и указ. Бартольда,
изд. А Н СССР, Л., 1930, с.66. Hudud al-Alam р.145; Бар тольд В.В. Место
прикаспийских областей... с.683.
32
Al-Moqaddasi.BGA , ll,ed.M .J. de Goe je, Lugduni Batavoru m, 1877, p.374,
376.
33
Yenə orada, s.376.
34
İbn Hauka l. Kitab al-Masalik wal Ma ma lik, BGA, 2, ed. M.J. de
Goe je. Lugduni-Batavorum, 1873, p.240-242 (bundan sonra - İbn Hauka l);
Ибн-Хайкаль. Из книги путей и царств (СМ ОМПК), вып.38, Тифлис, 1908,
с.98-99.
35
Abu Ishak al-Farbsi a l-İstakhri. Kitab Masalik wa 'l Ma ma lik. BGA, 1, ed M.J.
de Goeje, Lugduni-Batavorum, 1870, p.184 (bundan sonra - Al-İstaKhri).
36
Al-İstaKhri. Göstərilən əsəri, s.187.
37
Ə1-Məsudi. Muruc əz-Zəhəb, s.201-202.
38
Ibn Haukal.Göstərilən əsəri s.249.
39
Е.А.Па хомов Монетные кла ды Азербайджана и Зака вказья. Ба ку, 1926,
с.22.
40
İbn Haukal. Göstərilən əsəri, s.249-250.
41
Al-Istachri. Göstərilən əsəri, s.182-183;
42
Джафарзаде И.М. Историко -ар хеологический очерк старой Гянджи.
Баку, 1949; Альтман М.М . Исторический очерк города Гянджи. Баку, 1949.
43
Пахомов.Е.А. Кла ды Азербайджана и других республик и краев Ка вказа,
вып.И, Баку, 1938, с.18-19; уеnə onun. Монеты Азербайджана, вып.1, Баку, 1959,
с. 12.
45
Yenə orada, s.19-20; yenə orada, s.12.
ərəb mətni, s.42, rus
Dostları ilə paylaş: |