[]

252 
 
111
M.J.Saint  Martin.  Me moires  historiques   et geographiques  suк  l'Armen ie,  I, 
Paris, 1818, p. 153. 
112
Əhməd  Kəsrəvi  Təbrizi.  Namha-ye  şəhrha  və  dehha-ye  İran. 
I, Tehran, 1928 
113
Yenə orada. 
114
 Картлис  Цхо вреба, т.1, Тбилиси,  1955, s.371  (fransiz dilində); t.II,  1959, 
s.166 (gürcü  dilində). 
115
Məhəmmədhəsən xan Etimad əs-Sə ltənə. Merat əlbuldan, I, Tehran, 188 (fars 
dilində). 
116
Burhan-e 
qate. 
Fars 
dili 
lüğəti; 
Tərt ibçi: 
Məhə mmədhüseyn 
Təbrizi (XVII əsr), daşbasması, c.1-2, h.1278 (fars dilində). 
117
Bastani  Perizi.  İbniya-ye  do xtər  kala-ye  do xtər,  Kerman,  Məcəlləyə 
bastanşinasi, şomare 1-2, h.1838, s.106 (fars dilində). 
118
 Geographie de Moise de Corene d'apres, Ptolemee , te xle armenien, traduit pn 
francais  par  Le  R.  Arsene  Soukry  Mekh itariste.  Venise,  1881,  r.37.   Армянская 
география VII в. по Р.Х. изд. К.   Патканов. СПб., 1877, с.37-38. 
119
  Kaspilərin adı e.ə . V əsr müə llifi Herodotda çəkilir... 
120
Ашурбейли      СБ.    Топонимика  Азербайджана  в  связи  этно генезом 
азербайджанцев, с.56. 
121
 Птолемей. География, кн. VI, гл.И, с .5; Ла тыше в  В.В Извес тия древних 
писателей о   Скифии и  Кавказе, ч.I;  Вестник  древней  истории,  №2,
 
1928, c .255; 
Bakıxanov A. Gülüstani-İrəm. Bakı, 1951, s.20-21. 
122
"Mərdəkan" sözündəki "əkan" son şəkilç idir. Mənası "yer" demə kdir. Adın 
mənası "Mərdlə r tayfasının yeri" demə kdir. Mə rdlərin adı Ptole meydə (II əsr) çəkilir. 
123
Türk tayfalarının A zərbaycana gəlmələri eramızın I əsrinə aid ed ilir. 
124
Kürdlər  Strabonda  (e.ə.  I  əsr-eramızın   I  əsri)  və  Pto lemeydə  (II  əsr) 
xatırlanır;  V.V.Latışev.  Qədim  türk  məskənlərinə  Şirvanda  Ağsu  çayının  qırağında 
Kürdüvan kəndində və Azərbaycanın digər rayonlarında təsadüf edilir. Şirvandaki bu 
məskənlə rin adları X-XI əsrlərdə Şirvan və Dərbənd tarixində çə kilir. 
125
Əhmədin səlcuq tayfaları. Abşerona ehtimal ki, XI əsrdə gəlmişdir...  Vəliev 
M.Q. (Baharlı), Ba kı, 1921, s.37. 
126
Иллюстрированный  географический  словарь,  т.1,  изд.II,  Венеция, 
1903-1905, с .364. 
127
BGA, I, ed. M.J.de Goeje, al-İstakhri, Lugduni-Batavorum, 1870, p.187, 190. 
128
BGA,  VIII,  ed.  M.J.de  Goe je,  a l-Masudi,  Kitab   at-tabih  wa'1-İschraf, 
Lugduni-Batavorum, 1894, p.60. 
129
Вторая записка Абу-Дулафа. Изд. текста, пер., введение и комментарии 
П.Г.Булгакова и А.Б.Халидова. М., 1960 с.36, ərəb mətni, 12. 
130
Худуд-ал-алем,  рукоп.  Туманского  с  введением  и  указателем  
В.Барто льда.  Л.,  1930, с.66, л.336. 
131
BGA,  III, ed. M .J.de  Goeje . a l-Mo kaddasi,  Lugd.  Batavorum,  1877, p.374, 
376. 

---

253 
 
132
 Təzakir d ivan əl-asar ə l-qədimə  bi-1-hind ə l-ədad 53, Sə fat ə l-mə mur;  Əli 
əl-Biruni  əl-Təktəha  A.  Zəki  Valid i  Tuqan,  Deh li,  1936,  s.47  (Azərbaycan  dilində). 
Biruninin məlu mat ına diqqətimizi Z.M . Bünyadov cəlb edmişdir. 
133
 Abu Ha mid a l-Andalousi al-Ga rnati. Le  Tuhfat al-Albab, ed. par G. Ferrand, 
Journal Asiatique, Juillet-Seyt. P., 1925, p.114. 
134
Xaqani. Divan Xaqani Şirvani. Tehran, 1316, s.34.  
135
Fəzlullah Rəşid əd-Din. Ca mi ət-təvarix, t.III, Ba kı, 1957, fars mətni, s.324. 
136
Həsən bəy Rumlu. Əhsən ət-Təvarix. Salt ıkov-Şedrin ad ına Peterburq kütləvi 
kitab xanasının əlyazması. Dornun şifri, 287, s.214, 252. 
137
Əmin  Əh məd  Razi.  Həft  iqlim.  Rusiya  EA  Asiya  Xalq ları  İnstitutunun 
Leninqrad (Peterburq) şöbəsinin əlyazması, №6O6, v.71a. 
138
Övliya Çələbi. Səyahətnamə, c.II, İstanbul, h.1314, s.300. 
139
Katib  Tələbi,  Gihan  Nu ma,  Geographia  Orientalis,  I,  1818,  p.565. 
l40
Yaqut əl-Hə məv i. Mu'ca məl-buldan, c.II,Beyrut,h. 1375 (1956), s.328 (ərəb 
dilində). 
141
Bunae  Tabulae  Gegraphicae  una  Nassir  ed -Din  Pe rsae  altera  Ulug  Be igi, 
Tatari, Londini. M DCLII: 1652, p.130.  
142
Zakarija  Ben  Muhammed  Ben  Mahmud  el-Casvini's  Kosmograhie,  Die 
Denkma ler, der Lander, Gottingen, 1848, s.389. 
143
The  Geographical  part  of  the  Nuzhat-al-Qu lub,  Ha md  Allah  Mustawfi  of 
Qazwini in 740 (1340) ed. by G. Le  Strange, E.J.W. Gibb me mo ria l series, vol.  XXIII, 
Leyden, 1915, p.92. 
144
Geographie d'Aboulfeda, trad., par Reinaud, II, 2, 1848, p.145. 
145
İbn  İlyas.  Nəşk  əl-Əzhər  fi  əcaib  əl-Əktər.  Asiya  Xalqları  İnstitutunun 
Leninqrad (Peterburq) şöbəsinin əlyazması, f.V-1033, v.85a. 
146
The  Geographical  wo rks  of  Sadik  İsfahani  transl.  byJ.C.London,  1832, 
pp.74-75. 
147
Əbdürrəşid  Bakuvi.  Təxlis  əl-asar...və  i.a.  Ərəbcə  əlyazması.  Paris  milli 
kitab xanasında  (№5299),  əlyazmasın ın  surəti  A zərbaycan  EA  Şərqşunaslıq 
İnstitutundadır. Əbdür-Rəşid əl-Bakuv i. Kitab əl-asar və əcaib əl-malik al-qəhhar. Изд. 
текста, пер., предисл., прим.и прил. 3.M.Буниятова. M ., 1971, ərəb mətni, s.55a. 
148
Derbend-nameh,  pub.  bu  Kazmen  beg.  Me moires  presentes  a  l'Akade mie 
imperiale  des Sciences de St. Petersbourg,  VI, St. P., 1851, pp.592-593. 
149
İskəndər bəy Münşi. Tarixi aləm arayi Abbasi. Daşbasma nəşri, Tehran, 1314,  
s.515. 
150
 Mirzə  Mehdi xan. Tarix-i Nadir, Təbriz, h.1204, s.l22b. 
151
Nasiri  Məhə mmədhəsən  xan.  Et imad   əs-Səltənə.  Mə rət  ə l-buldan,  Tehran, 
h.1293, s. 150-154. 
152
 Musəvi T.M. Bakı tarixinə da ir o rta əsr sənədləri. Ba kı, 1967, s.63-64. 
153
Pietro De lia Valle. Voyages de Pietro Delia  Va lle, gentilho mme  Ro main, dans 
la Turquie , l'Egupte, la Palestine, P., 1745, p.204.  
154
Дорн  Б. Каспий. СПб., 1875, с.66. 

---