315
16
Yenə orada, s.116.
17
ЦГAДA, ф. гoc.ap x. p.XIX, д.297, ч.l4, 16; Mapкoвa O.П. Göstərilən əsəri, s.
116.
18
Yenə orada, h.14, 16, 17/1.
19
Yenə orada: h.14 və 16; Markova O.P Göstərilən əsəri, s.116-117.
20
Yenə orada.
21
Yenə orada.
22
Пaxoмoв E.A. Kлaды Aзepбaйджaнa и дpyrиx pecпyблик и кpaeв Kaвкaзa,
вып.II, c.66; вып.IV, c.89; вып.VI, c.76.
23
Markova O.P. Göstərilən əsəri, s.l 18.
24
Извec тия o втopoм пyтeшecтвии дoктopa и кoллeжc кoгo coвe тникa
Лepxa в Пepcию oт 1746 гoдa. Hoвыe eжeмecяныe coчинeния, ч.LII, oктябpь, CПб.,
1790, c .56.
25
Ehtimal ki, impe ratiriçə II Ye katerina.
26
E.A.I.Г. O гaвaни, лeжaшeй пpи Kacпийc кoм мope (из мecяцe -cлoвa нa
1777 гo д). Coбpaниe coчинeний, выбpaнныx из мecяцe - cлoвa нa paзныe гoды,
ч.IV, CПб., 1790, c.40.
27
Yenə orada, s.21-22.
28
Бyткoв П.Г. Göstərilən əsəri, h.II, s.73.
29
Yenə orada, s.70-71.
30
Гaблиц K. Иc тopичecкий жypнaл бы вший в 1781 и 1782 гг. нa
Kacпийcкoм мope Poccийcкoй ecкaдpы пoд кoмaндoй флoтa кaпитaнa втopoгo
paнгa гpaфa Boйнoвичa, c кapтoю oнoгo мopя. M., 1809, c.103 -104; Бyткoв П.Г.
Göstərilən əsəri. h. II, s.71-75.
31
G. Forster. Voyage du Bengale ä Petersburq a travers les province s
septentrionales de I'lnde, la Cacçemur, la Perse, suh la mer Caspienne... t.I-III, Paris, an
X-1802, p.317-318.
32
G.Forster. Göstərilən əsəri, s.341.
33
Бypнaшeв C.Д. Oпиcaниe oблacтeй a дpeбижaнcкиx... Kypcк, 179 3,
c.10-11.
34
G.Forster. Göstərilən əsəri, s.342.
35
Yenə orada.
36
Yenə orada, s.328.
37
Yenə orada, s.345.
38
G.Forster. Göstərilən əsəri, s.346-347.
39
Marschall fon Bieberstein. Göstərilən əsəri, s.18.
40
Yenə orada, s.24.
41
Apтeмий Apapaтcкий. Жизн Apтeмия Apapaтcкoro, ypoжeнцa ceл.
Barapшaпaт. Пиcaннaя и пepeвeдeннaя им caмим c apмянcкoгo нa poccийcкий, ч.I,
CПб., 1813, c.190.
42
Бyткoв П.Г. Ma тepиaлы для нoвoй иc тopии Kaвкaзa c.1722 пo 1803 г., ч.I.
CПб„ 1869, c.420.
316
43
G.A.Olivie r. Voyage dans Гemp ire othoman, ГEgypte et la Perse . Paris, an 9
(1807), V. t.V, pp.315-316.
44
Yenə orada, s.343-344.
45
M. T o o k e. Histoire de Гemp ire de Russie, sous le regne de Catherin e II, et la
fm du dix-huitie me siec le. Traduite de Гanglais, sur la deuxie me edit ion, par M.s.Tome
sixie me . Paris, an X-1801, p.21.
46
Пa xoмoв E.A. Moнeтныe клaды Aзepбaйджaнa, вы п.I, Бa кy. 1926, c.71;
вып.V, c.41-42; вып.VI, c.68.
47
Hacı Zeynalabdin Şirvani. Riyaz üs -səyahe, v.ЗЗb; Rusiya AE Asiya Xa lqla rı
İnstitirunun Peterburq bölməsi. Əlyazmalar fondu; yenə onun: Bustan üs-səyahə, s.129.
48
Бyткoв П.Г. Göstərilən əsəri, h.II, s.418-420.
49
Yenə orada.
50
Bceпoддaннeйший paпopт гeн-л. Kнoppингa o т 11-гo aпpeля 1800 r. (Aкты
coбpaнныe Kaвкaзcкoю Ap xeoгpaфичecкoю Koмиccиeю), т.I, Tифлиc, 1866, c.639.
51
Yenə orada, s.640.
52
Aкты coбpaнныe Kaвкaзc кoю Ap xeoгpaфичecкoю Koмиccиeю, т.II,
Tифлиc, 1868, c.728.
53
Yenə orada.
54
Yenə orada, s.241.
55
Gü rcü İmeret iya Dövlət palatası tərəfindən 1832-c i ildə tərtib edilmiş
"Bakı şəhəri əhalisinin kameral təsviri". A zərbaycan Respublikası Mərkəzi
Dövlət Tarix arxiv i, f.25, siyahı 25-2, saxlan ma vahid i 21.
56
Ga mba. Göstərilən əsəri, s.ЗOЗ.
4. Sosial münasibətlər və Ģəhər quruculuğu
1
Бypнaшeв C.Д.Oпиcaниe oблac тeй aдpeбижaнcкиx... Kypcк, 1793, c.10-11.
Burnaşevun məlu matına görə Abşeronda 40 kənd var idi.
2
Kəndlərin siyahısı İ.Bere zinin kitabına əsasən verilir: "Пy тeшec твиe пo
Bocтoкy", I, Пy тeшecтвиe пo Дarecтaнy и Зaкaвкaзью. Kaзaнь, 1849, тaбл.
Hapoдoнaceлeния в гopoдe Бaкy и eгo yeздe, в июнe мecяцe 1842 г.
3
Ga mba. Göstərilən əsəri, s.302.
4
Yenə orada.
5
Bakıxanov A. Gü lüstani-İrəm. Bakı, 1951, s.28.
6
Zeynalabdin Şirvani. Bustan əs-səyahə. Göstərilən nəşr, s.129.
7
Бpoнoвcкий C.Hoвeйшиe гeoгpaфичecкиe и иcтopичecкиe извecтия o
Kaвкaзe. M., 1823, ч.II, c.401.
8
ЦBИA, Mocквa, ф. BУA, д.Ns 18495, лл. 17-25; Лeвиaтoв B.H. Oчepки из
иcтopии Aзepбaйджaнa в XVIII в. Бaкy, 1918, c.61.
9
Yenə orada.
317
l0
Gamba. Göstərilən əsəri, s.303.
11
Cпaccкий-Aвтoнoмoв K. Kpeпocть Бaкy 18 нoябpя 1851 г. Kaвкaзкий
кaлeндapь нa 1856 г., c.490-493.
l2
Бepeзин И. Göstərilən əsəri, göstərilən cədvəl.
13
Bakıxanov A. Göstərilən əsəri, s.159; Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.82;
Бyткoв П.Г. Göstərilən əsəri, s.138.
14
Бyткoв П.Г. Göstərilən əsəri, h.II, s.227; A.Ba kıxanov Məlik Məhə mməd in
ölüm tarixini başqa cür - 1781-ci il göstərir, lakin Qafqaz Arxeologiya Ko missiyasının
Arxiv ində (c.4, 1870, sənəd 861) gətirilən tarix daha doğrudur.
15
Bakıxanov A. Göstərilən əsəri, s.171; Бy ткoв П.Г. Göstərilən əsəri, h.II, s.280;
AKAK, т.IV, 1870, дoк.861.
16
Bakıxanov A. Göstərilən əsəri, s.171-172; Бy ткoв П.Г. Gös tərilən əsəri, h.II,
s.292-293.
l7
Bakıxanov A. Göstərilən əsəri, s.172, 190.
18
Ga mba. Göstərilən əsəri, s.294.
19
Пeтpyшeвc кий И.П. Oчepки... c.87.
20
Пa xoмoв E.A. O cocлoвнo-пoзeмeльнoм вoпpoce в Aзepбaйджaнe.
Извecтия Oбщecтвa oбcлeдoвaния и изyчeния Aзepбaйджaнa. Бaкy, 1926, №l,
c.16-19.
21
Bakıxanov A. Göstərilən əsəri, s.136.
22
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.97.
23
Пeтpyшeвc кий И.П. Oчepки... c.182-183.
24
Yenə orada.
25
Бypнaшeв C.Д. Göstərilən əsəri, s. 10-11.
26
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri,
s.60.
27
ЦBИA, Mocквa , ф. BУA, Д.NЛ8495, лл.17-25; B.H.Лe виaтoв. Göstərilən
əsəri, s.61.
28
IДBИA, Mocквa , ф. BУA, д.№18495, лл. 17-25; B.H.Лeвиaтoв. Göstərilən
əsəri, s.61.
29
Azərbaycan Respublikası M DTA, f.25, siyahı 25-2, sa xlan ma vahidi
21;Tyзинкeвич Ю.T. Göstərilən əsəri, s.252.
30
Yenə orada.
31
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.202-203.
32
Yenə orada, s.269.
33
AKAK, т.VI, дoк.1333, c.872.
34
Bakı şəhəri əhalisinin ka me ral təsviri; Tyзинкeвич Ю.T. Gös tərilən əsəri,
s.252.
35
Пeтpyшeвc кий И.П. Oчepки... c.304.
36
Yenə orada, s.304-308.
37
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.87.
38
ЦBИA, Mocквa, ф. BУA, д. №l84474 лл.18, 20-28, 31-33. Sitat H.B.
Abdullayevin göstərilən əsərindəndir, s.200.
318
39
Paпopт гeн-м. Гypьeвa гp. Гyдoвичy o т 27 дeкaбpя 1866 г., №477, A KAK,
т.III, c.351. дoк.№650.
40
Yenə orada.
41
Bыпиc кa из пyтeшec твия И.Лep xa... c .82.
42
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.84.
43
Пeтpyшeвcкий И.П. Oчepки... c.217-218.
44
Nemətova M. S.Göstərilən əsəri, s.37-40.
45
Пeтpyшeвcкий И.П. Göstərilən əsəri, s.220.
46
Yenə orada, s.320-321.
47
УЦГAЛ, фoнд Kaвк. к-тa, д.410, 1843: зaпиc кa дeпy тaтa Kyбинcкoгo и
Бaкинcкoгo yeздoв Aббacкyлиaгa Бaкиxaнoвa, лл.23-24. Sitat İ.P.Petruşevskinin
"Oчepки..." əsərindəndir, s.233.
48
Пeтpyшeвc кий И.П. Oчepки... c.241.
49
Пa xoмoв E.A. O coc лoвнoпoзeмeльнoм вoпpoce Aзepбaйджaнa. Göstərilən
nəşr, s. 19.
50
AKAK. т.III дoк.646, c.349.
51
AKAK. т.ПI д.650, c.351; дoк.663, c.355; дoк.651, c .352; дo к.66 3 c .355:
дoк.666, c.357.
52
AKAK. т.III дoк.666, c.357.
53
Yenə orada, sənəd 663, s.355.
54
Гм eл и н C. Г. Göstərilən əsəri, s.206.
55
Пaxoмoв E.A. Moнeтныe клaды Aзepбaйджaнa... вып.V, c.42.
56
AKAK, c.III, дoк.661, c .355.
57
Yenə orada, c.IV, sənəd 865, s.575.
7
■>
7
58
Гмeлин C.Г. Göstərilən əsəri, s.84.
59
Yenə orada, s.54.
60
Yenə orada.
319
5. Suraxanı kəndindəki hind atəĢgahı
1
Aшypбeйли C.Б. Об иc тopии Cypa xaнcкo гo xpaмa oгнeпoклoнникoв
Пaмятники ap xитeктypы Aзepбaйджaнa. M.-Бaкy, 1946, c.43.
2
Cыcoeв B.M . Xpaм и мoнacтpь oгнeпoклoнникoв в Cypaxaнax, близи Бaкy.
Изв. Aзepб. ap xeoлoraчecкo гo кoмитeтa, вып.I. Бaкy, 1925, c.4-7.
3
Aшypбeйли C.Б. Об иc тopии Cypa xaнcкoгo xpaмa oгнeпoклoнникoв,
c.44-49, 52-53.
4
Voyage du chevalier Chardin en Perse, et autres lieu x de L'Orient. To mе
premier. A msterdam, 1735, p 253.
5
Ne mətova M.S. A zərbaycanın epiqrafik abidə ləri (XVII-XVIII əsrlə r). Bakı,
1963, s.123-128.
6
B.C.Bopoбьeв-Дecятoвcкий. Зaмeтки пo индийc кoй эпигpaфикe, c.84-85.
7
Yenə orada, s.86-87.
320
KİTABDAKILAR
Müəllifdən....................................................................................................... 5
Mənbələrin və ədəbiyyatın mü xtəsər xü lasəsi ......................................... 6
Giriş ............................................................................................................. 15
I F ə s i 1. Arxe oloji məlumatlar əsasında AbĢeronun və
Bakının erkən tarixi ................................................................................. 21
1. Bakının salın ma (yaran ma) tarixi və ad ı haqqında ........................... 37
II F ə s i 1. Erkən feodal Bakısı (VII-X əsrlər)
1.
Siyasi tarix. Bakı ərəb xəlifələrinin və Şirvanşahların .....................
hakimiyyəti a ltında ............................................................................................. 51
2.
Abşeronun və Bakının iqtisadi həyatı ................................................. 63
a)
Neft və duz hasilatı ................................................................................ 63
b)
Sənətkarlıq və tica rət ............................................................................. 69
3.Şəhərin idarə olun ması, sosial münasibətlər və mədəniyyət ......... .80
III Fəsi1. B akı ġirvanĢahl arın hakimi yyə ti dövründə (XI-XVI əsrlər)
1.
Siyasi tarix ............................................................................................... 85
2.
Bakı şəhərinin iqtisadi həyatı .......................................................... 102
a)
Neft və duz hasilatı ..............................................................................102
b)
Sənətkarhq və ticarət ...........................................................................107
3.
Sosial münasibətlər və şəhər quruluşu..............................................121
4.
XI-XVI əsrlərdə şəhər mədəniyyəti (me marlıq,
ədəbiyyat və incəsənət) ........................................................................... 138
a)
Bakı şəhərinin xarici görünüşü ..........................................................138
b)
Elm, ədəbiyyat və incəsənət ..............................................................173
IV F ə s i 1. B akı XVI-XVШ əsrin birinci yarısında
1.Səfəvilər ha kimiyyəti dövründə Bakın ın siyasi
tarixi (XVI əsr) ......................................................................................... 190
2.XVII əsr-XVШ əsrin birinc i yarısının siyasi tarixi ..........................197
3.Şəhərin iqtisadi həyatı .......................................................................... 219
a)
Abşeronda neft hasilatı ...................................................................... 219
b)
Duz çıxarılması, əhəng (g ilab i) istehsalı və i.a .............................. 227
c)
Abşeronun kənd təsərrüfatı məhsulları .......................................... 228
4.
Sənətkarlıq və tica rət .......................................................................... 230
5.
Bakın ın şəhər əhalisinin sosial strukturu və
şəhərin idarə olun ması............................................................................. 251
321
V F ə s i 1. Bakı - Bakı xanlığının paytaxtı kimi (XVIII əsrin ikinci
yarısı-XIX əsrin əvvəli)
1.
Siyasi tarix ............................................................................................ 274
2.
Şəhərin iqtisadi həyatı......................................................................... 294
3.
Ticarət ................................................................................................ 298
4.
Sosial münasibətlər və şəhər quruluşu ............................................. 308
5.
Suraxanı kəndindəki h ind atəşgahı ................................................... 316
Nəticə ......................................................................................................... 321
Əlavə 1 ....................................................................................................... 323
Əlavə 2 ........................................................................................................325
Qeydlər........................................................................................................326
Ədəbiyyat ........................................................................... .......................327
322
SARA AġURBƏYLĠ
BAKI ġƏHƏRĠNĠN TARĠXĠ
ORTA ƏSRLƏR DÖVRÜ
"AVRASİYA PRESS"
BAKI-2006
323
Buraxılışa məsul:
Texniki redaktor:
Kompyuter səhifələyicisi:
Kompyuter operatoru:
Korrektor:
Umud Rəhimoğlu
Mübariz Piri
Allahverdi Kərimov
Ruhəngiz Arazqızı
Elmira Əliqızı
324
Yığ ılmağa verilmişdir 01.06.2006. Çapa imzalan mışdır 27.12.2006.
Formatı 60x90 1/16. Fiziki çap vərəqi 26. Ofset çap üsulu.
Tirajı 25000. Sifariş 193.
DÜST 5773-90, DÜST 4.482-87
Kitab "CBS-PP" MMC mətbəəsində çap olunmuşdur. Ba kı, Şərifzadə küçəsi, 3.
Dostları ilə paylaş: |