rasm. Chiziqli nuqson (dislokatsiya).
Dislokatsiyaning o`zi chiziqli yoki burama bo`lishi mumkin. Chiziqli dislokatsiya deb, siljish vektoriga perpendikulyar bo`lgan dislokatsiyaga aytiladi. Burama dislokatsiyada atomlarning siljish yo`nalishi siljish vektoriga parallel bo`ladi.
Shuni ham, aytish kerakki, dislokatsiya surilish yo`li bilan yoki diffuziya yo`li bilan ko`chishi mumkin.
Dislokatsiya kristallanish boshlanishi bilanoq paydo bo`ladi va metall xossalariga ta'sir qiladi. Agar dislokatsiya bo`lmasa, metall mustahkamligini eksperimental ravishda o`lchasak, uning nazariy miqdorga yaqinligi ko`payadi. Real metallar dislokatsiya ko`payib borgan sari uning mustahkamligi avval kamayib boradi, so`ngra yaxshi o`sadi. Dislokatsiya ko`payishi joyda qo`shimcha elementlar ham yoqiladi, natijada dislokatsiya qo`shishga xalaqit bermaydi. Dislokatsiya zichligi metall mustahkamligini orttiradi.
А д а б и ё т л а р
1. Илхом Носир. Материалшунослик. Тошкент., “Ўзбекистон ”, 2002.
2. Мирбобоев В.А. Конструкцион материаллар технологияси.
Тошкент. “Ўқитувчи” , 1991.
3. Гуляев А.П. Металловедение. М., “Металлургия”, 1991.
4. Турахонов А.С. Металлар технологияси. Тошкент, “Ўқитувчи”,
1979.
5. Дриц М.Е., Москалев М.А. Технология конструкционных
материалов и материаловедение. М., “Высшая школа”, 1990.
6. Кондратьев Е.Т. Технология конструкционных материалов и
материаловедение. М., “Колос”, 1983.
7. Носиров И. Материалшунослик. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1994.
8. Каландаров Р. Конструкцион материаллар технологияси.
Тошкент, “Ўқитувчи”, 1989.
Dostları ilə paylaş: |
