1-mavzu. Buxgalteriya hisobi, uning ahamiyati va turlari Buxgalteriya hisobi haqida tushuncha

Masala 11. Quyidagi har bir korxona uchun aniqlanmagan ustunlarni aniqlang.

korxona	aktiv	majburiyat	Xususiy kapital
“A”	98350	32980	?
“B”	256440	?	76540
“V”	?	99710	110623

Masala12. Quyida «Otabek» kichiq korxonasining 31 oktyabr holatidagi ma’lumotlari keltirilgan.

Olinadigan schetlar	40000
bino	600000
uskunalar	950000
Oldindan to’langan ijara	15300
Ustav kapitali	456000
To’lanadigan schetlar	?
Pul mablag’lari	45820
yer	156899
Taqsimlanmagan foyda	125000
patent	68000

Barcha balans moddalarini ketma – ket aks ettirish orqali korxona balansini tayyorlang va “to’lanadigan schetlar” schetining to’g’ri saldosini aniqlang.


Masala13. “SALVE” ma’suliyati cheklangan jamiyat binolar uchun fundament qurish bilan shug’ullanadi. Quyida 30 noyabr holatidagi schetlar saldosi ko’rsatilgan

Olinadigan schetlar	40000
Qurilish materiallari	57000
bino	600000
uskunalar	950000
Oldindan to’langan ijara	15300
Ustav kapitali	1956000
daromadlar	522000
To’lanadigan veksellar	600000
To’lanadigan schetlar	45820
Pul mablag’lari	?
yer	156899
Taqsimlanmagan foyda	125000
patent	68000
Ofis uchun mini-avtobus	660000

Barcha balans moddalarini ketma – ket aks ettirish orqali korxona balansini tayyorlang va “Pul mablag’lari” schetining to’g’ri saldosini aniqlang.


Buxgalteriya hisobi registrlarida aniqlangan xatolarni tuzatish usullari quyidagilar:

1. 
   Korrektura usuli
   
2. 
   Qizil storno usuli
   
3. 
   Qo’shimcha provodka usuli.
   

Korrektura usuli - hisob registrlarida jami hisoblanmagan, biroq sonlarni yozishda xatoga yo’l qo’yilgan paytda qo’llaniladi. Bunda bu noto’g’ri yozuvning ustidan yupqa qilib chizilib, uning yoniga yoki tepasiga to’g’ri yozuv yoziladi. Bu yozuvni to’g’rilanganligi haqida izox yozilib, imzo qo’yiladi.
Qizil storno usuli - xo’jalik operatsiyasining summalari to’g’ri yozilgan, biroq schetlar korrespondentsiyasi noto’g’ri tarqatilgan. Bu xato yozuvni qizil siyoh bilan xuddi o’zidek qilib, yana bir marta yoziladi. Undan keyin to’g’ri yozuv avvalgidek tegishli registrda aks ettiriladi. Yozuv to’g’rilanganligi to’g’risida ma’lumotnoma yoziladi.
Masalan, ishchilarga ish haqi berish uchun hisob-kitob schetidan kassaga 450000 so’m pul olib kelindi.
D-t 5010 "Kassa" scheti 450000
K-t 5210 "Valyuta" scheti 450000


To’g’rilashda, noto’g’ri yozuv qizil siyoh bilan xuddi o’zidek yoziladi (shartli ravishda ramkaga olinadi)
D-t 5010 "Kassa" scheti 450000
K-t 5210 "Valyuta" scheti 450000


Undan keyin to’g’ri yozuv yoziladi
D-t 5010 "Kassa" scheti 450000
K-t 5110 "Hisob-kitob scheti 450000
Qizil storno usuli noto’g’ri summa to’g’ri summadan ko’p bo’lgan xolda xam tuziladi.
Qo’shimcha provodka usuli- bunda schetlarning korrespondentsiyasi xato bo’lmagan lekin, xo’jalik operatsiyasining summasi kam (ko’p) yozilib qolgan paytda qo’llaniladi. Bunday xatoni qo’shimcha buxgalteriya provodkasi berish yo’li bilan to’g’rilanadi.


Korxonaning hisob siyosati.
Hisob siyosati deganda xo’jalik yurituvchi subyektning rahbari buxgalteriya hisobini yuritish va moliyaviy hisobot tuzish uchun qabul qiladigan usullarning yig’masi tushuniladi, moliyaviy hisobot shu usullarga muvofiq va ularning qoidalari va asoslariga muvofiq ravishda tuziladi.
Hisob siyosatining asosini shakllantirish tartibi «Hisob siyosati va moliyaviy hisobot» №1 BXMSda keltirilgan (Moliya vazirligi №474 14.08.1998 y).
Yangi ochilgan korxonalar davlat ro’yxatidan o’tgan sanadan boshlab 90 kun ichida o’z hisob siyosatini ishlab chiqishi lozim.


5-mavzu. Buxgalteriya hisobining milliy standartlari

1. 
   Buxgalteriya hisobining milliy standartlarining mohiyati va zarurligi. Buxgalteriya hisobining milliy standartlarini ishlab chiqish va joriy qilish.
   
2. 
   Buxgalteriya hisobining milliy standartlarining amaldagi tarkibi.
   

5.1. Buxgalteriya hisobining milliy standartlarining moxiyati va zarurligi. Buxgalteriya hisobining milliy standartlarini ishlab chiqish va joriy qilish.
«Buxgalteriya hisobi» to’g’risidagi qonunga muvofiq, buxgalteriya hisobining milliy standartlarini ishlab chiqish va tasdiqlashni O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladi. Buxgalteriya hisobining milliy standarti buxgalteriya hisobi obyektini baholash, ularni hisobda aks ettirish tartib qoidasini aks ettiradi. Bugungi kunda qadar Moliya vazirligi tomonidan 24 ta buxgalteriya hisobining milliy standarti ishlab chiqilgan va foydalanish uchun Adliya vazirligida ro’yxatga olingan.
O’zR MV yagona buxgalteriya hisobini tartibga solib turuvchi organ hisoblanadi.