13-Tema. Insan sóylewi kemshiliklarinig úyreniw metodları. Joba

Tutlıqpalanıwǵa tariyp.
Tutlıqpalanuvchining ózindegi nevropatik qásiyetleri ( tungi qáweter, enurez, kúshli qo'zg'aluvchanlik, seziw-tınıshsızlanıwlı zorıǵıw ). Konstitutsion beyimlik (vegetativ nerv sistemasınıń kesella- nishi hám joqarı nerv iskerliginiń oǵırı názikligi onıń psixik zaqım aliwge bólek tap bolıwi). Nasliy buzılıwlar (tutlıqpalanıw sóylew apparatınıń zaifligi hasa - sida rawajlanadı, ol áwladdan - áwladqa resissiv belgi formasında ótip barıwı múmkin). Eger sırtqı ortalıq tutlıqpalanishga unamsız tásir kórsetsa, ekzogen faktorlardıń tásirin itibarǵa alıw kerek.
Tutlıqpalanıw mashqalasın nutk buzılıwları hakidagi táliymattıń rawajlanıw tariyxında eń áyyemgilerinen biri dep esaplaw múmkin. Onıń mánisin túrlishe aytıw pánniń rawajlanıwı hám avtorlardıń bunday sóylew buzılıwlarına qanday kózqarastan yondoshganliklari hám yondoshayotganliklari dárejesi menen boglik.
Tutlıqpalanıw -pereferik túrdegi, sóylew apparatı muskullarınıń tartısıwı nátiyjesinde sóylewdiń pát- sesler uyǵınlıǵıın buzılıwı bolıp tabıladı.
Tutlıqpalanıw ush dárejege ajratıladı : jeńil, orta hám salmaqli.
Jeńil dárejede kisi asabiylashgan jaǵdayında yamasa tez tutlıqpalanıwshılar óz nuqsanınan uyalmagan halda gápiradilar.
0'rtacha dárejede kisi tınısh, ádetdegi jaǵdayda ańsat gápiradi hám kem tutlıqpalanadı ; seziw-tınıshsızlanıwlı jaǵdaylarda kúshli tutlıqpalanıw júzege keledi.
Salmaqli dárejede kisi pútkil sóylewi dawamında, turaqlı shalǵıtuvchi háreketler qılıw menen tutlıqpalanadı.
Alaliya - termini (grekshe - a joq, latınsha - mayıplıq lalio- nutk) awdarması nutkning yukligi, nutksizlik xolati- nutk buzılıwlarına tiyisli ádebiyatlarda kadim zamanlardan berli baqlanadı. Alaliya - balanıń ana kornida yamasa dáslepki rawajlanıw boskichida nutk qáliplesiwine qayǵı-uwayım bas mıy kobigi nutk sheńberiniń organikalıq jaroxatlanishi okibatida úzliksiz rawajlanmay kolish bolıp tabıladı. Anomaliya - (grekshe anomalos - nadurıs, tegis emes sózinen) - anatomik, fiziologiyalıq hám psixik funksiyalardıń normal rawajlanmaganligiga tiykarlanǵan kemshilik. Asteniya-mazasızlıq, túrli sebeplerge kóre psixik tárepten ázzi bolıp qalıw.