14 ma'ruza. Quyma olishning maxsus usullari

1.4. Eritiladigan modellar yordamida quyma olish.

---

10 
Bu usul quyidagicha amalga oshadi. 
1) Oson eriydigan moddalar (parafin)dan tayorlangan press-formani 
bosim bilan toldiradi (1); 
2) Keyin modellar havoda sovitiladi va bloklarga 
yig’iladi (2); 
3) Bloklar, suyuq shishaga botiriladi (3), 
o’tga chidamli materiallar 
bilan qoplanadi (4), 100 
— 120°С ga qizdiriladi – parafin oqib tushadi 
(5); 
4) Bloklar 800 
— 850°С da qizdirib puxtalanadi, qolip yig’iladi, atrofi 
qum yoki pitra bilan zichlanadi (6); 
5) Suyuq metall qolipga quyiladi (7), metall qotgandan keyin blok 
alohida buyumlarga ajratiladi (8). 
 

---

11 
.
Qo’llash sohalari. 
Bu usulda xoxlagan shaklda hap xil qotishmalardan bir necha grammdan 
– 250kg, devor qalinligi 1 mmli quymalarni olish mumkin. Mexanik ishlov 
berishga 0,2-0,7mm 
qo’yim qoldiriladi.. 
Mashinasozlikning har xil sohalarida 
qo’llaniladi. 
Eritiladigan modellar yordamida quyma olish usulining afzalliklari. 
- uyqori temperaturada eriydigan qotishmalarni quyish mumkin. 
- juda murakkab quymalarni olish mumkin 
- quyma 
o’lchamlari juda aniq va yuza sirtlari silliq chiqadi 
Kamchiliklari. 
- jarayon uzoq davom etadi 
- usul ancha qimmat

---

12 
1.5. Quyushning markazdan qochma usuli. 
Markazdan qochma usul yuqori unumligi, quyma sifatining yaxshiligi, 
quyish 
sistеmasi talab etilmasligi bilan ajralib turadi. 
Bu usulning kamchiligi - faqat doiraviy shakldagi quymalarni olinish 
mumkin va 
qōshimcha uskunalar (presslar, platformani aylantiruvchi 
dvigatel) talab qilinadi.

Olinadigan quyma turiga 

kōra qoliplar gorizontal (suv va kanalizatsiya 
quvurlari) va 
vеrtikal ōqlar (shkiv, tishli ѓildirak vtulka, xalqa) atrofida 
aylanadi.
 

---

13 

---

14 
Markazdan qochma usuli bilan quyishning afzalligi: 
- yupqa devorli murakkab quymalar olinadi; 
-
sirtning tozaligi yuqori bo’ladi, demak mexanik ishlov berish 90-95% ga 
kamayadi; 
-
o’lchamlar yuqori aniqligiga erishiladi; 
-
mayda donali struktura xosil bo’ladi; 
- ish sharoiti ancha yaxshilanadi; 
Markazdan qochma usuli bilan quyishning kamchiligi: 
-
pressformaning narhi yuqori va pressformani tayorlash og’ir ish; 
-
gaz bo’shliqlarning ko’pligi; 
-
massa va o’lchamlar bo’yicha ma’lum chegaralar mavjudligi.

---

15 
Nazorat savollari:
1. Qobiqli qoliplar yordamida quyma olish. 
2. Metall qoliplar yordamida quyma olish. 
3. Metallarni bosim ostida quyish. 
4. Eritiladigan qoliplar yordamida quyma olish. 
5. Quyushning markazdan qochma usuli.