2-tema. «Buxgalteriya esabi hám saliqqa tartiw» PÁniniń metodi hám usillari

Xojaliq qarjilari derekleri

Uzaq múddetli	Aǵimdaǵi	Óz qarjilari	Minnetlemeler

2.8.-mńsele. Buxgalteriya balansin dúziwdi úyreniw.
“Sultanbek” fermer xojaliǵiniń esabat dńwiri basina buxgalteriya balansindaǵi qaldiqlari:

№	Schetlardiń ati	Summa,miń swmda.	Aktiv	Passiv
1	Tiykarǵi qurallar	80 300
2	Tiykarǵi qurallardiń toziwi	12 100
3	Mal jetkizip beriwshilerge qarizdarliq	4225
4	Materiallar	4100
5	Kassa	500
6	Byudjetke tólemler boyinsha qarizdarliq	3600
7	Esap-kitap schyoti	20 110
8	Ustav kapitali	73 400
9	Qisqa múddetli bank kreditleri	28 500
10	Miynetke haqi tólew boyinsha qarizdarliq	2 736
11	Qariydarlardan alinatuǵin schyotlar	6 500
12	Bólistirilmegen payda	6 530
13	Basqa debitorliq qarizlari	2 265
14	Tiykarǵi óndiris qńrejetleri	2 345
15	Basqa kreditorliq qarizlari	1 349
16	Rezerv kapitali	14 225
	Jńmi	X

Tapsirma: 1. Joqarida keltirilgen kórsetkishlerdi aktivler hńm passivlerge ajiratiń.
2. Aktivlerdi uzaq múddetli hńm aǵimdaǵi qarjilarǵa, passivlerdi bolsa menshik kapital hńm minnetlemelerge ajiratiń.
3. Tómende keltirilgen formada esabat dńwiri basina baslanǵish balans dúziń.
4. Balans maǵliwmatlarina tiykarlanip kńrxananiń finansliq jaǵdayina baha beriń.
1.01.2015 j. jaǵdayina «Sultanbek» fermer xojaliǵiniń buxgalteriya balansi

Aktiv	Esabat dńwiri basina	Esabat dńwiri aqirina	Passiv	Esabat dńwiri basina	Esabat dńwiri aqirina
1	3	4	5	7	8
1. Uzaq múddetli aktivler			1. Óz qarjilari derekleri
I-bólim boyinsha jńmi			I-bólim boyinsha jńmi
2. Aǵimdaǵi aktivler			2. Minnetlemeler
II-bólim boyinsha jńmi			II-bólim boyinsha jńmi
BALANS			BALANS

2.9-mńsele. Buxgalteriya balansindaǵi tip ózgerisleri.
31.01.2015-jil jaǵdayina xojaliqta tómendegi operatsiyalar payda bolǵan:
1. “Almaz” JShJ menen 06.01.2015-jili 12 500 000 swmliq shiyki zat materiallar satip aliw ushin shńrtnama imzalandi. Sol kúnniń ózinde shńrtnama quniniń 15 payizi aldinnan tólep berildi.
2. Shiyki zat hńm materiallar bolsa 07.01.2015-jili xojaliqka kelip tústi. Materiallardi xojaliqqa tasiw ushin tarnsport xizmetlerin kórsetiwshi “Dńrbent” JShJten 365 000 swmliq xizmet haqi aktseptlendi.
3. Materiallardiń bir birlik quni 100 swmnan normativlestirilgen edi. Materiallardi satip aliw ushin shńrtnama quniniń 15 payizi aldinnan tólengen avans esaptan shiǵarildi. Shńrtnama quniniń qalǵan bólimi bolsa 09.01.2015-jilda ótkizip berildi.
4. Satip alinǵan materiallar 10.01.2015-jili normativ quni boyinsha óndiriske sarplandi. Óndiriske sarplanǵan materiallardiń quni 17 500 000 swm esaplanadi. Skladta materiallar qaldiǵi bar bolip, materiallar schyotinda 14 000 000 swmliq, materiallar qunindaǵi parqlar schyotinda 7 500 000 swmliq materiallar qaldiǵi bar.
5. Óndiriste islep atirǵan rabochiylarǵa 6 750 000 swmliq miynet haqi esaplandi. Miynet haqidan 25 protsent birden-bir sotsialliq tólem esaplandi.
6. Miynet haqidan esaplanatuǵin dńramat saliǵi hńm basqa maqsetli mńmleketlik fondlarǵa tólemler esaplandi. Dńramat saliǵiniń quni 832 000 swmdi quraydi. Xojaliq saliqlar hńm maqsetli mńmleket fondlarina tólemlerdi 29.01.2015-jilda tólep berdi.
Tapsirma: 1. Joqarida xojaliq aylanislari nńtiyjesinde balansta júz beretuǵin ózgerislerdi sńwlelendiriń.
2. Hńr bir aylanistiń qaysi tipke tiyisliligin aniqlań.
3. Esabat dńwiri aqirina balans dúziń, baslanǵish hńm juwmaqlawshi balanslardi salistiriń.
4. Qisqasha esletpe beriń.