28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari



Yüklə 2,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə277/283
tarix13.04.2022
ölçüsü2,66 Mb.
#85401
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   283
310711 (1)

 
 
 
 
 


 
250 
52-MAVZU.   PUL MABLAG’’LARI HISOBI. 
ma’ruza 2 soat, 
 
Reja. 
 
1.
 
Korxona  kassasi,  kassadagi  naqd  pulxarakatlarni  dastlabki 
xujjatlar bilan rasmiylashtirish tarrtibi. 
2.
 
Milliy valyutadagi pulmablag’’lari hisobi. 
3.
 
Chet el valyutasidagi pulmablag’’lari. 
 
Tayanch  iboralar
:  Kassa,  kassa  daftari,  kassa  kirim  order,  kassa  chiqim 
orderi, naqd pulcheki. 
Korxonada  naqd  pulli  muomalalar  korxona  kassasi  orkali  amalga  oshiriladi. 
Kassa belgilangan talablarga javob berishi kerak. 
Kassadagi naqd ‘ullar xarakatini kuyidagi boshlangich xujjatlar orkali amalga 
oshiriladi: 
- naqd pulolish uchun chek daftari 
- kassa kirim orderi 
- kassa chiqim orderi 
- kassa daftari 
Kassadagi pulmablag’’larining mavjudligi va xarakati to’gisidagi ma'lumotlar 
kuyidagi schyotlarda umumlashtiriladi: 
5010 "Milliy valyutadagi pulmablag’’lari"; 
5020  "Chet  el  valyutasidagi  pulmablag’’lari".  Kassa  o’erasiyalarini  amalga 
oshirish  va  xujjatlashtirish  tartibi  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki 
tomonidan  ishlab  chiqiladi  va  nazorat  qilinadi.Korxonalarning  uziga  xos 
xususiyatini  inobatga  olib  (trans’ort,  aloqa)  "Korxona  kassasi"  va  "Joriy  kassa" 
schyotlari  ochilishi  mumkin.Bu  schyotlar  balansga  nisbatan  aktiv  schyot  bo’lib, 
debet tomonida tashqilot kassasiga kirim qilingan pulmablag’’lari hisobga olinadi. 
Kredit tomonida kassadan berilgan pulmablag’’lari va bankka to’shirilgan limitdan 
ortiqcha ‘ullar hisobga olib boriladi. 
51 - Hisob-kitob schyotidagi pulmablag’’lari hisobi schyotlari 
Korxonalarning    bankdagi    hisob-kitob    schyotidagi    pulmablag’’larining 
mavjudligi  va  xarakati  to’gisidagi  ma'lumot  umumlashuvi  5110  "hisob-kitob 
schyoti"da  amalga  oshiriladi.Hisob-kitob  schyotida  ho’jalik  jarayonlarini 
(o’erasiyalarini)  amalga    oshirish    tartibi    va  rasmiylashtirilishi    O’zbekiston 
Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilanadi. 
5110 "Hisob-kitob schyoti" debetida korxonaning hisob-kitob schyotiga kelib 
tushgan  pulmablag’’lari  aks  ettiriladi.  5110  "Hisob-kitob  schyoti"ning  kredit 
tomonida korxonaning hisob-kitob schyotidan chiqim qilingan pulmablag’’lari aks 
ettiriladi.  Bankdan  olingan  kuchirmani  tekshirish  natijasida  aniqlangan,  korxona 
hisob-kitob  schyotining  debet  yoki  kredit  tomoniga  noto’gi  olib  borilgan 
pulmablag’’lari 4210 "Da'volar bo’yicha olinadigan schyotlar" yoki 6860 "Da'volar 
bo’yicha to’lanadigan schyotlar" schyotlarida aks ettiriladi. 


 
251 
Buxgalteriya hisobida hisob-kitob schyotidagi jarayon (o’erasiya)lar bankdan 
olingan  kuchirmalar  va  ularga  ilova  qilingan  pulva  hisob  xujjatlariga  asosan  aks 
ettiriladi. 
52 - Valyuta schyotlari hisobining schyotlari 
Respublika  xududi  va  xorij  banklaridagi  chet  el  valyuta  schyotlarida  mavjud 
bo’lgan  pulmablag’’larining  mavjudligi  va  xarakati  to’gisidagi  ma'lumotlar 
kuyidagi schyotlarda umumlashtiriladi: 
5210 "Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari"; 
5220 "Xorijdagi valyuta schyotlari". 
Valyuta schyotlarida o’erasiyalarni amalga oshirish va xuj-jatlashtirish tartibi 
Uzbekistan  Respublikasi  Markaziy  bankining  me'yoriy  xujjatlari  asosida  tartibga 
solinadi.Korxona  valyuta  mablag’’i  hisobi  schyotining  debetida,  korxona  valyuta 
schyotiga pulmablag’’lari tushumi, kreditida esa - pulmablag’’larining chiqimi aks 
ettiriladi.  Bankdan  olingan  kuchirmani  tekshirish  natijasida  aniqlangan  korxona 
valyuta  schyotining  debet  yoki  kredit  tomoniga  noto’gi  olib  borilgan 
pulmablag’’lari  4210  "Da'volar  bo’yicha  olinadigan  schyotlar"  schyotida  aks 
ettiriladi.  Buxgalteriya  hisobida  valyuta  schyotida  o’erasiyalar  bankdan  olingan 
kuchirma  va  ularga  tavdim  etilgan  pul-  hisob  xujjatlariga  asosan  aks  ettiriladi. 
Valyuta  mablag’’lari  hisobi  bo’yicha  analitik  hisob  tashqilotlarda  chet  el 
valyutasidagi  pul  mablag’’larini  saqlash  uchun  bank  tizimvda  ochilgan  xar  bir 
schyot bo’yicha aloxida hisobga olib boriladi. 
Ushbu  bo’limning  schyotlari  korxonaga  tegishli  bo’lgan  kassadagi  mavjud 
milliy  va  chet  el  valyutasidagi,  O’zbekiston  Respublikasi  hududi  va  xorijdagi 
banklar  schyotlardagi  pul  mablag’lari,  pul  ekvivalentlari,  qimmatli  qog’ozlarga 
qilingan qisqa muddatli qo’yilmalar, shuningdek kamomadlar va qiymatliklarning 
buzilishidan  yo’qotishlar  va  boshqa  joriy  aktivlarning  mavjudligi  va  xarakati 
to’g’risidagi axborotlarni umumlashtirish uchun mo’ljallangan. 
Ushbu bo’limdagi schyotlarda chet el valyutasidagi pul mablag’lari va ularga 
tegishli  operatsiyalar  milliy  valyutada  -  so’mda,  chet  el  valyutasini  pulli  hisob-
kitob xujjatlaridan ko’chirma olingan sanadagi O’zbekiston Respublikasi Markaziy 
banki  kursi  bo’yicha  qayta  hisoblash  orqali  hisobga  olinadi.  Pul  mablag’lari 
qoldiqini  hisobot  oyining  oxirgi  sanasidagi  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy 
banki  kursi  bo’yicha  xar  oydagi  qayta  baxolash  natijasidagi  kurs  farqlari  (ijobiy 
kurs farqi) 9540 “Valyutalar kurslari farqidan daromadlar” yoki (salbiy kurs farqi) 
9620 “Valyutalar kurslari farqidan zararlar” schyotiga olib boriladi. 
Ushbu bo’limda quyidagi schyotlardagi hisob tartibi yoritiladi: 
5000- Kassadagi pul mablag’larini hisobga oluvchi schyotlar
5100-Hisob-kitob schyotidagi pul mablag’larini hisobga oluvchi schyotlar; 
5200- CHet el valyutasidagi pul mablag’larini hisobga oluvchi schyotlar; 
5500-  Bankdagi  maxsus  schyotlardagi  pul  mablag’larini  hisobga  oluvchi 
schyotlar; 
5600- Pul ekvivalentlarini hisobga oluvchi schyotlar; 
5700- Yo’ldagi pul mablag’ (o’tkazma)larini hisobga oluvchi schyotlar; 
5800- Qisqa muddatli investitsiyalarni hisobga oluvchi schyotlar; 


 
252 
5900-  Kamomadlar  va  qiymatliklarning  buzulishidan  yo’qotishlar  va  boshqa 
joriy aktivlarni hisobga oluvchi schyotlar. 
 
Korxona  kassasidagi  pul  mablag’larining  naqdligi  va  xarakati  to’g’risidagi 
axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi: 
5010 “Milliy valyutadagi pul mablag’lari”; 
5020 “Chet el valyutasidagi pul mablag’lari” 
Zarur  xollarda  ayrim  (transport,  aloqa)  korxonalarda  “Korxona  kassasi”  va 
“Operatsion kassa” kabi schyotlar ochilishi mumkin. 
Kassadagi  pul  mablag’larini  hisobga  oluvchi  schyotlarning  (5000)  debeti 
bo’yicha  korxona  kassasiga  kelib  tushgan  pul  mablag’lari  aks  ettiriladi.  Krediti 
bo’yicha  korxona  kassasidan  to’lanadigan  pul  mablag’lari  va  limitdan  ortiqcha 
pulni bankka topshirish aks ettiriladi. 
Kassadagi pul mablag’larini hisobga oluvchi schyotlar (5000)ning boјlanishi 
  

Yüklə 2,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   283




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə