4-bosqich 402-guruh talabasi Ismoilova Sabinabonuning “Tarbiyaviy ishlar metodikasi “ fanidan

Termiz davlat pedagogika instituti
Boshlang’ich ta’lim fakulteti
Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ishi yo’nalishi
4-bosqich 402-guruh talabasi
Ismoilova Sabinabonuning
“Tarbiyaviy ishlar metodikasi “ fanidan
“SINF RAHBARINING O‘QUV FAOLIYATI
SAMARADORLIGINI OSHIRISH YO‘LLARI”
mavzusida tayyorlagan
TAQDIMOTI
MAVZU : SINF RAHBARINING O‘QUV FAOLIYATI SAMARADORLIGINI
OSHIRISH YO‘LLARI
Reja :
1.O`quvchilarning o`quv faoliyati samaradorligini oshirish borasida sinf rahbari olib
boradigan ishlar
2.O`quvchilar bilim sifatini oshirish va sinfda intizomni mustahkamlash
3. Sinf rahbarining o’quvchilarda o’qishga qiziqishni oshirishdasinfdan va maktabdan
tashqari tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish
4.Sinf rahbarning o’quv-tarbiviy ishlarni tashkil etishmetodikasi
1.O`QUVCHILARNING O`QUV FAOLIYATI SAMARADORLIGINI OSHIRISH
BORASIDA SINF RAHBARI OLIB BORADIGAN ISHLAR
Sinf rahbarining faoliyati ko`p qirrali va sermazmundir. U o`zi rahbarlik qilayotgan
sinf o`quvchilarini tarbiyalash bilan bir qatorda o`quv yili yoki chorak davomida nimalar
qilish kerakligi bolalar hayotini nima bilan band qilish va tanlangan ish turini qanday
amalga oshirishni bexato aniqlash kabi ancha murakkab muammoni yechadi. Bu borada
sinf rahbariga turli xil manbalar yordam beradi. O`quvchilarning ayrim hatti harakatlariga
bu hatti-harakatlar nomoyon bo`lishlarining tashkil etishi tajribalarini o`rganish va tahlil
qilish asosida o`quvchilarni o`rganishda amal qilishi lozim bo`lgan talablarni shunday
ifodalamoq mumkin.
1. Bolalarni o`rganish ularga tarbiya va ta`lim berish sifatini oshirishga
bo`ysindirmog`i lozim. O`quvchilarni muntazam tarzda o`rganish asosida boshlang`ich
jamoaga hamda alohida o`quvchilarga tarbiyaviy ta`sir etishining yanada samarali usul va
metodlarini tanlab olishga ijodiy yondashish mumkin bo`ladi.
O`quvchilarning individual xususiyatlari, mayllari hamda qiziqishlarini qayd qilib
borish bilangina cheklanib qolish noto`g`ri bo`lur edi. Bu o`rganish asosida
o`quvchilarning o`ziga xos xususiyatlarini hisobga olib, bular bilan olib boriladigan
tarbiyaviy ishni tashkil etish muhimdir.
O`z o`quvchilarini yaxshi o`rganish demak, tashqi tomoniga emas, balki ular hulq
atvor sabablarini o`rganishga e`tibor bermoq darkor.
4.O`quvchilarni tabiiy hayot va ish faoliyati sharoitida o`rganish.
O`quvchi ta`lim jarayonida ijtimoiy foydali maslahatga va jamoat ishiga o`rganishi
lozim.O`qituvchilarning o`qituvchi va o`quvchilar jamoasi bilan, ota-onalar va tevarak
atrofidagi kishilar bilan kirishadigan munosabatlarini o`rgatish juda muhim ahamiyat kasb
etadi. Bu munosabatlar jarayonida shaxsning yanada to`la ochiladi. O`quvchilarni tibbiy
ish va kundalik hatti harakat jarayonida o`rganish o`quvchiga haqiqiy baho berishga
yordamberadi.
Sinf rahbari quyidagi vazifalarni bajaradi:
1. O`ziga yuklatilgan sinfdagi tarbiyaviy ishlarni amalga oshiradi. Bu vazifani
bajarayotgan u yolg`iz emas shu sinfda dars berayotgan turli fan o`qituvchilar bilan yaqin
xamkorlikda va ularga suyangan holda o`quvchilarda milliy dunyoqarash asoslarini
shakllantiradi, axloqiy tarbiyasini rivojlantiradi. O`quvchilarni darsdan tashqari tadbirlarni
tashkil etadi va sinf jamoasini mustahkamlaydi.
2. O`quvchilarning bilimga bo`lgan qiziqishi va qobilyatini
o`stirish har bir o`quvchining indivudial psixik xususiyatlarini hisobga olgan holda kasbga
yo`naltirish va hayotiy maqsadlarini shakllantirish sinf rahbarining alohida vazifasidir.
Ayni paytda har bir o`quvchining sog`ligini mustahkamlashga ham e`tibor beradi.
3. Sinf rahbarining diqqat markazida o`kuvchilarning darsda yuqori o`zlashtirishini
ta`minlash masalasi turadi. Buning uchun u har bir o`quvchining kundalik o`zlashtirishida
voqif bo`lib turadi. Orqada qolayotganlarga o`z vaqtida, kechiktirmay yordam uyushtiradi.
4. Sinfdagi o`quvchilarnint o`z o`zini boshqarish ishlarini yo`naltiradi, ular ishtirokida
sinf jamoasining ijtimoiy foydali ishlardagi ishtirokini ta`min etadi, maktab miqiyosida
uyushtirilayotgan muhim tadbirlarda o`z sinfining faol qatnashishini ta`minlaydi.
5. Sinf o`quvchilarining ota-onalari, o`quv kuni o`zlashtirilgan guruhlarning
tarbiyachilari, korxonalar va muassasalardagi, turar joylardagi otaliqqa oluvchilar bilan
yaqin aloqa o`rnatadi.
6. Sinf rahbari shu sinfda dars berayotgan barcha fan o`qituvchilari o`rtasida
o`quvchilarga nisbatan yagona talablar o`rnatilishiga erishadi, ota-onalarga pedagogik
bilim tarqatib, oila bilan maktab o`rtasidagi aloqani mustahkamlaydi.
Sinf rahbarining axloqiy obro`si g`oyat darajada yuqori bo`lishi ham bu o`rinda
muhimdir. Sinf rahbari ana shundagina tarbiyaviy ta`sir kuniga ega bo`ladi.
Tarbiyachining shaxsiy fazilatlari, ma`naviy qiyofasi o`quvchilar ongining va xulqining
shakllanishiga katta ta`sir ko`rsatadi. Sinf rahbari uchun malaka va ko`nikmalarga ega
bo`lishini o`zi yetarli emas. U o`z tarbiyaviy faoliyatida yuksak darajadagi insonparvarlik
fazilatlari, o`z ishiga sadoqati, intizomi, odamiyligi, axloqiy sifatlari bilan ham ta`sir
o`tkazadi.
Chunki, tarbiyachilik qobilyati juda ko`p sifatlarni:chuqur bilim, keng fikrlilik, ishga
jon dildan
ko`ngil qo`yish, bolalarga bo`lgan cheksiz, muhabbat muomala
nazokatlilik, qalb yoshligi, serzavq temperament, oqil va
adolatlilik namunasi, alohida nazokat sipolik va vazminlik
kabi fazilatlarning bo`lishinitaqozo qiladi. Bunga yana
tarbiyachilik texnikasi qo`shimcha ishda muvaffaqiyat ta`minlanishi tabiiydir.
Tarbiyachilik texnikasi sinf rahbarining asosiy qurolidir.
Sinf rahbari pedagoglar, ota onalar va o`quvchilarni o`zaro bog`lovchi shaxs sifatida
barcha tomonlarining nuqtai nazarini hisobga olishi, harakatlarni bir markazga
birlashtirish, o`zaro aloqalarning to`g`ri bo`llshiga ta`sir o`tkazish va ayni vaqtda o`zpning
pozitsiyasini aniq ta`minlay olishi kerak. Mana shu fazilatlar sinf rahbarining tarbiyaviy
ishlari samarasini oshirishga va uning muvaffaqiyatini ta`minlashga garov bo`ladi. Sinf
rahbari o`quvchilarga puxta bilim berishga, ularni fikrlash qobilyatini faollashtirishga
hamisha g`amxo`rlik qilib boradi. Xatto o`zlashtirish yuqori bo`lgan sinflarda ham
bolalarda ilmga bo`lgan qiziqish va muhabbatna o`stirishga, ta`lim sifatini oshirishga
harakat kilish zarur.
Ba`zi ayrim maktablarda yuqori o`zlashtirishga erishishga o`quv, didaktik masala
sifatida maktabda ta`lim tarbiyani to`g`ri yo`lga qo`yishga bog`liq bo`ladi. O`qish
jarayonida bolalarda mehnatsevarlik, dikqatni, matonat kabi sifatlarni tarbiyalash bilimni
muvaffaqiyatli o`zlashtirishga yordam beradi.
Yuqori sinflarda yuqori o`zlashtirish uchun ko`rish susaymaydi, aksincha u yana
ko`proq ahamiyat kasb etib boradi.
3.O`quv mehnati madaniyatkni oshirish.
O`zlashtirishning past bo`lishi aksariyat, o`quv mehnatini sistemali va rejali olib borish
iqtidorli bolalarda shakllanadigan kelib chiqadi.
Sinf rahbarining va o`qituvchining asosiy vazifasi har bir o`kuvchining fikrlashga
o`rnatishdan iboratdir. Ayniqsa bolalarda o`qish qiyinchiliklarini yengish, tushunib o`qish
va kitob bilan mustaqil ishlash uy vazifalarini bajarishda rioya qilishni olgan bilimlarpni,
amalda qo`llash kabi bilim olish uchun zarur bo`lgan sifatlarini shakllantirish katta
ahamiyatga egadir. O`quvchilarniyag aqliy va jismoniy taraqkiy etishga madaniyatli bo`lib
harakat qilish va hamisha bu haqda g`amxo`rlik qilish lozim.
4.O`quvchilarni o`quv mexnatida muayyan rejaga itoat etishga
o`rgatish.
O`kuv mehnati bilan dam olishni to`g`ri almashtirib borish, tashkiliy ravishda uy
vazifalarini bajarish ta`lim samaradorligini oshiradi. o`quvchilar rejimga itoat etishlarini
o`qituvchi, sinf rahbari va ota-onalar muntazam ravishda nazoratqilib borishlari kerak.
Shu yul bilan ularni muvaffakiyatli o`qishga, o`quv mehnatada saramjonlikka o`rganish
mumkin.
5.Sinfda o`qish jarayonida o`rtoqlarga yordam uyushtirish. O`rtoqlarga o`zaro
yordam, sinfda ulgurmovchilikni, ikki yillikni va maktabni tashlab ketish hollarining
oldini olishga yordam beradi. Shu bilan birga sinfda o`rtoqlik do`stlik va bir jamoa bo`lib
shakllanishiga olib keladi.
6.Sinf o`quvchilari bilan alohida bo`lishi va yaxshi hamkorlik.
Sinf rahbari ta`lim-tarbiyaviy ishlarniyakka o`zi emas, balki shu srshflarda dars
beruvchi boshqa o`qituvchilar bilan hamkorlikda hal etadi. O`quv ishlarida sinf
rahbarining va shu sinfda ishlaydigan boshqa o`qituvchilarning bir yoqadan bosh chiqarib
ishlashi, o`quvchilarga nisbatan yagona talabni amalga oshirish va o`quvchilarning bir-
biriga o`zaro yordamlari ta`lim-tarbiya sifatini oshiradi.