5-Mavzu: Ta’limni tashkil etish shakllari va turlari. O`quvchilarning bilim, ko`nikma va malakalarini tashxis etish reja

Kamchiliklari:

• 
  O’quvchilar passiv ishtirokchi bo’lib qoladilar.
  
• 
  O’qituvchining to’la nazorati barcha o’quvchilar uchun motivatsiyani vujudga keltirmaydi.
  
• 
  O’quvchilar o’qituvchi bilan bevosita muloqatga kirisha olmaydi.
  
• 
  Eslab qolish darajasi hamma o’quvchilarda bir xil bulmaganligi sababali, sinf bo’yicha o’zlashtirish darajasi past bulib kolishi mumkin.
  
• 
  Mustaqil o’rganish va yechimlar qabul qilish uchun sharoitlar yaratilmaydi.
  

Noan’anaviy o’qitish metodlarining afzalliklari:

• 
  O’qitish mazmunini yaxshi o’zlashtirishga olib kelishi.
  
• 
  O’z vaqtida aloqalarning ta’minlanishi.
  
• 
  Tushunchalarni amaliyotda qo’llash uchun sharoitlar yaratilishi.
  
• 
  O’qitish usullarining turli xil ko’rinishlari taklif etilishi.
  
• 
  Motivatsiyani yuqori darajada bo’lishi.
  
• 
  O’tilgan materialning yaxshi eslab qolinishi.
  
• 
  Muloqatga kirishish ko’nikmasining takomillashishi.
  
• 
  O’z-o’zini baholashning o’sishi.
  
• 
  O’quvchilarning predmetning mazmuniga, o’qitish jarayoniga bo’lgan ijobiy munosabati.
  
• 
  Mustaqil fikrlay oladigan o’quvchining shakllanishiga yordam berishi.
  
• 
  Tanqidiy va mantiqiy fikrlashni rivojlantirishi.
  
• 
  Muammolar yechish ko’nikmalarining shakllanishi.
  

Kamchiliklari:

• 
  Ko’p vaqt talab etilishi.
  
• 
  O’quvchilarni har doim ham keraklicha nazorat qilish imkoniyatining pastligi.
  
• 
  Juda murakkab mazmundagi material o’rganilayotganda ham o’qituvchi rolining past bo’lishi.
  
• 
  «Kuchsiz» o’quvchilar bo’lganligi sababali «kuchli» o’quvchilarning ham past baho olishi.
  
• 
  O’qituvchining o’zi ham yaxshi rivojlangan fikrlash qobiliyatiga va muammolar yechish ko’nikmalariga ega bulishining talab etilishi
  

Ko’p yillar davomida an’anaviy dars o’tish ta’limning asosiy shakllaridan biri bo’lib keldi. ^{An’anaviy dars- muayyan muddatga mo’ljallangan, ta’lim jarayoni ko’prok o’qituvchi shaxsiga qaratilgan, mavzuga kirish, yoritish, mustahkamlash va yakunlash bosqichlaridan iborat ta’lim modelidir.
Ma’lumki, an’anaviy darsda ta’lim jarayonining markazida o’qituvchi turadi.}
An’anaviy dars o’tish modelida ko’prok ma’ruza, savol-javob, amaliy mashq kabi metodlardan foydalaniladi.
Shu sabab, bu xollarda an’anaviy dars samaradorligi ancha past bo’lib, o’quvchilar ta’lim jarayonining passiv ishtirokchilariga aylanib qoladilar. An’anaviy dars shaklini saqlab qolgan holda, unga turli- tuman o’quvchilar faolligini oshiradigan metodlar bilan boyitib borilsa, o’quvchilar o’zlashtirish darajasini ko’tarilishiga olib keladi.
Buning uchun daras jarayoni oqilona tashkil qilinishi, o’qituvchi tomonidan o’quvchilarning qiziqishini orttirib, ularning ta’lim jarayonida faolligi muttasil rag’batlantirilib turilishi, o’quv materialini kichik-kichik bo’laklarga bo’lib, ularning mazmunini ochishda baxs, munozara, aqliy hujum, kichik guruhlarda ishlash, tadqiqot rolli o’yinlar metodlarini qo’llash, rang-barang qiziqtiruvchi misollarning keltirilishi, o’quvchilarni amaliy mashqlarni mustaqil bajarishga undash, rang-barang baholash usullaridan foydalanish, ta’lim vositalaridan urinli foydalanish talab etiladi.