Business
Bus. to Gov.
(B2G)
• Procurcment
• Tax Confor-
mance
• eSurveys
Bas. to
Bus.(B2B)
• eCommerce
• Partcrship
R & D
i
|Bus. to Cit. (B2C)
j- cRetall
I* Scrviccs/Sup-
port
cSurvcys
Citizcn
Cit. to Gov.
(C2G)
# Tax Confor-
mance
• Possport
Servisc Requests
Cit to Bus.(C2B)
• cRetail
I
Cit. to Cit. (C2C)
Auction
cMarketplace
21.4. İnformasiya iqtisadiyyatının prinsipləri
Keviıı Kelli informasiya iqtisadiyyatının 12 prinsıpmi aşağıda-
kı kimi müəyyən etmişdir:
1. Fəaliyyətdə yeni informasiya və kommunikasiya vasitələri-
ni tətbiq etməklə başlayan biznes strukturları digər təsorrüfat
strukturları ilə daha səmərəli və çox şaxəli əlaqədar formalaşdıra
bilir.
2. İnformasiya ıqtisadiyyatı ənənəvi ıqtisadiyyatınm 2 əsas
prinsipi ilə ziddiyyət təşkil edir:
a) məhsulun qıyməti onun nadirliyi ilə müəyyən olunur.
b) məhsulun bolluğu onun qiymətini aşağı salır.
3. İnformasiya iqtisadıyyatmda iştırakçıların sayının artması
buradakı fəaliyyəti gücləndirır.
4. İnformasiya iqtisadiyyatında sabit xərclər vo marginal
xərclər ənənəvi ıqtisadiyyata nisbətən çox cüzidir. Buna görə do
məhsulun yayılması daha sürətli olur.
5. İnformasiya iqtisadiyyatında təsərrüfat gəlirləri daha sürət-
lidir və özü də bu faydalardan ənənəvi iqtisadiyyatdan forqli ola-
raq tək bir kompaniya yox, bütün təsərrüfat obyektləri faydalana
bilir.
6. İnformasiya iqtisadiyyatında təcrübə ənənəvi iqtisadiyyata
nisbətən daha tez yayılır, ona görə məhsul daha ucuz başa golir.
7. İnformasiya iqtisadiyyatında məhsulun dəyeri orıun istehsa-
hnın artımı ilə azalmır.
8. İnformasiya iqtısadiyyatında birgə əməkdaşhğa ıııcyl giidii
olur, çünki burada golir maksımal əməkdaşhq zəminində daha da
güclənır.
Bu da mövcud standartların inkişafma gətirib çıxanr.
9. İnformasiya iqtisadiyyatındakı müxtəliflik, çeviklik obyek-
tiv olaraq ekonomik sistemm daima yeniləşməsini temin edir və
onu məhv olmuş texnologiyalarda mövcud oimaqdan xiias edir.
10. İnformasiya iqtisadiyyatmda ağır və maddi substansiyalar
rahat və “yüngül” informasion substansiyalar ilə əvəz olunur. Və
ekonomik sistem daha çox biosistemi xatırladır.
11. İnformasiya iqtisadiyyatı daha çox özünü tənzimləmə və
özünü yeniləmə mexanizmlərinə malikdir.
12. İnformasiya iqtisadiyyatı bütün orijinal qərarlan və rnıkan-
ları stimullaşdırır həm fərdi, həm də korporativ fəaliyyəti güctən-
dirir.
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYATLARIN
SİYAHISI
1. A zərbaycan R espublikasım n K onstitusiyası, Bakı - 1995.
2. A zərb ay can R espublikasm m D ö vlət Statistika K om itəsi,
A zərbaycam ıı statistika g ö stəriciləri, '’S ə d a ” nəşriyyatı, 2009,
3. 3H*m CaMeA
3
a£e - ƏTansı öojibinoro n y n t, Baıcy MHypjıaHM,
2009.
4. İqtisadi n ə z əriy y ə . D ərslik. T .S .V əliyev, (Ə .P .B abayev və
M .X .M ehbullayevin üm um i redaksiyası ilə) Bakı - 2001.
5. T .Ə .Q uiiyev - M enecm ent (id arəetm ənin) əsasları. Bakı,
2003.
6. Ş .M uradov - İnsaıı potensıa!ı:əsas m eyllər, reallıqlar, prob-
lem lər. B akı, ME im M, 2004.
7. E .Q .Q uliyev, Ş .A .Q urbanzadə - "Foreks: M aliyyo bazarınm
ə litb a s ıM, F orex-A z şirkəti, 2007.
8. F .İ.M uradov - "İqtisadiyyat və neft", ,,N u rlan ”, Bakı, 2004.
9. T.A.THMOpeHKO - ABTOMaTH3HpOBaHHbie HH(J)OpMaUHOU”
Hbie
TeXHOJIOTHH
B 3KOHOMHKC. MocKBa, 2003, K3UTM.
10. n.B.CaB^eHKO - HauHOHajibHa^ 3KOHOMHKa. MocKBa, Ə
ko
-
HOMHCT, 2007.
11. İ.K ərim li, N .S üleym anov - M illi iqtisadiyyatm əsasları
(d ərs vəsaiti) Bakı - 2001.
12. E.B.KopHen^yK - Hnc|)
0
pMaHH
0
HHafl 3KOHOMHKa, CaHKT-
n e ıe p ö y p r , 2005.
13. A .F .M usayev, H .H .V əliyev, A .S.Q ulıyev. "Q iym ətli
kağızlar bazarı”. B akı, 1999.
14. N orm ativ s ə n ə d lə r toplusu. "Q iym ətlı kağızlar b azan ",
Bakı - 2000.
15.
B.A.FajıaHOBa, A.M.EacoBa.
"P lih o k hchhlix
övMar".
M o c K B a -
1996.
16. O sm a n G ü n d ü z - İ n t e m c t , A z ə rb a y c a n in tcrn e t resu rsları.
B akı - 2008.
17. M.H.CeMeHOB, LL.T.TpyÖHjınn, B .H .JIo h k o , 'f’.Ll.Eapa-
HOBCKa^. ABT0MaTH3Hp0BaHH0e HH(})OpMaUHOHHbie
TCXHOJTOrHH
B
ƏKOHOMHKe. MocKBa - 2 0 0 0 .
18.
Jl'i
k o h (})oh HeHMaH - h t o TaKoe KOMnuoTep, M. 1998.
19. HH(|)0pMauH0HHbte cHCTeMbi
b
3 k o h om hkc
( U o j i
peA-
B .B ^ H K a . - M .:
O m ım cu
h CTaTHCTHKa, 1996.
20. KoMnbiüTepHbie Hiı4)opMauHOHHbie ch c tc m k t ynpaBjıeH-
necKOH ,nejrrejibH
0
CTH. (H o ^ p e^ . TH'repeHKo. T.A. - M .: Ə ko h o -
MHMecKoe 0Öpa30BaHHe, 1993.
21. PyjjaKOBa O .C . BaHKOBCKHe 3JTeKTpoHHwe y c jıy rn . - M.:
IO H T H , 1997.
22. A
btohomob
B .C . M o ^ e n b HejıoBeKa
b
əkohomhhcckoh
nayKe.
M .: 1998.
23. M nmeHH A .H . T eopıifl ƏKOHOMH^ecKHx HH4)0pMauH0HHbix
CHCTeM. M .: 1993.
24. ÜKyöaHTHC Ə.A. - HH^opM aunoH H bie ceTH
h
CHCTeMbi.
M.:
1996.
25. İn fo rm a sıy a , in fo rm a siy a la şd ırm a v ə in fo rm asiy a n ııı m ii-
h a fız ə si h a q q m d a Q a n u n , B akı, "H ü q u q ə d ə b iy y a tı" n ə şriy y a tı.
B akı - 2002.
26. E.B.PoMaH. MPeKnaM aM
- h c to p h h , Teopıw , npaKTHKa.
U
h-
Tep. C a ıiK T -n e ıe p ö y p r. MocKBa. XapKOB. M h h c k . 2001.
27. Q iy m ə tli k a ğ ız la r b az arı. (n o rm a tiv s ə n ə d lə r to p lu su ) B akı
-
2000
.
28. MƏ m ə k b az arı v ə ə h a li m ə şğ u llu ğ u ". S .S .M e lıb a h y e v ,
R .K .İs g ə n d ə ro v , B ak ı - 2 0 0 3 .
29. M .C .A ta k işiy e v , H .M .A b b a so v , N .H .A b b a so v . MM ik ro v ə
M a k ro iq tisa d iy y a t" - (d ə rslik ). B a k ı - 2010.
30. G .İ.İsm a y ılo v , ”D ü n y a iq tisa d iy y a tm m n ə z ə ri ə s a s la n " .
B akı - 2006.
31.
HcMaiL'iOB l '.H . -
OprauM'iauna ynpaB.nenHccKoro Tpyaa.
(cTp.
161-167) Eaxy - 2003.
32. Bes y . -
M
t o
t h
Koe rjıo6anH3anHs? M.: 2001.
33. "Ümumi iqtisadi nəzəriyyo". Dərslik. Bakı - 1995.
34.
M.C.Atakişiyev
-
Maşınqayırma
müəssisələrində
istehsalatm təşkilı.
35. Voliyev T.; Həsənov A. - Azərbaycan iqtisadi fıkir tarixi,
Bakı - 1996.
36. Səmədzadə Z.Ə. - Dünya iqtisadiyyatı. Çin "iqtisadi
möcüzosi". Bakı - 2001.
37.Vəliyev T. - İqtisad elminin nəzəri-əsaslannm tarixi
təkamülü. Bakt. "Elm", 1999.
38.
C.Nuriyev.
Beynəlxalq
iqtisadi
əlaqoləriıı lıüquqi
tənzimlənməsi, dərslik, Bakı - "Qanun" 2000.
MÜNDƏRİCAT
Ön s ö z ...................................................................................................... 4
I FƏSİL. İnformasiya iqtisadi>
7
atının predmeti və mctodu
1.1 İqtisadi informasiya a n la y ışı...........................................................9
1.2.İnformasiya iqtisadiyyatı və sənaye iqtisadiyyatı................... 21
1.3.“Yaradıcı insan” m odeli.............. ............................................ 24
1.4.İqtisadi informasiyanın m etodu...............................................31
II FƏSİL. İnformasiya iqtisadiyyatının meydana
gəlməsi və mahiyyəti
2.1. İnformasiya iqtisadiyyatının retrospektivdə nozəriyyosi . . . . 38
2.2. İnformasiya iqtisadiyyatının mcydana gəlməsinin
obyektiv şortləri...................................................................................41
2.3. Sənayeyə qədər, sənaye və postsənaye
cəmiyyətinin müqayisəli xarakteristikası.......................................43
2.4. İnformasiya termininin meydana gəlm əsi................................ 46
2.5. İnformasıya inqilabının m ərhələləri.........................................48
III FƏSİL. İnformasiya iqtisadiyyatımn strukturu
3.1. Cəmiyyətin informasiya ehtiyatlan və onlann təsnifatı......... 52
3.2. İnformasiya texnologiyaları və onların iqtisadiyyatda rolu. . . 54
3.3. R.Nollan mərhələlərİnin nozəriyyəsi.......................................56
3.4. İnformasiya iqtisadiyyatının m odeli.........................................58
3.5. İnformasiya İqtisadiyyatınin mühüm torkib hissolori............... 62
3.6. İntellektual İstehsal.....................................................................66
IV FƏSİL. İstehsal güdəri sahəsində informasiya
4.1. İnformasiya anlayışı, informasiya vo e lm ................................ 69
4.2. İnfonnasiyanın xüsusiyyotlori................................................... 71
4.3. İnformasiya bir prcdmct, vasıto və oməyin nəticosi kimı. . . . 73
V FƏSIL. İnformasiya bazarı
5.1. İlkin və tirajlaşdırılmış inform asiya.........................................78
5.2. İnformasiya daşıyıcıları və yayıcıları.......................................80
5.3. İlkin informasiya bazarmın fəalıyyət m cxanizm i................... 86
5.4. İnformasıyaya tolobat.................................................................91
5.5. İnfonnasiva bazannda tarazlıq .................................................. 99
VI FƏSIL. İnformasiya iqtisadiyyatında insan
6.1. İnsanın iqtısadiyyatda rolunun dəyişmosi.............................. 102
6.2. İstifadoçi informasiya iqtisadiyyatının
katcqoriyası kımı...............................................................................104
6.3. Fasilosiz tohsil-informasiya iqtisadiyyatının
inkişafşərti........................................................................................ 107
VII FƏSİL. İdarəetmə sisteminin transformasiyası
7.1. İdarəetmənin osas xüsusiyyətlori........................................... 118
7.2. Menccerin əməyinin spcsifıkası............................................. 120
7.3. Toşkilatın yeni m o d e li............................................................ 121
7.4. Firmamn təşkilati strukturunun təkam ülü.............................. 123
7.5. Əsas xərakteristikaların təkam ülü........................................... 125
VIII FƏSIL. İqtisadi inkişafın informasiya növü
8.1. İqtisadi inkişafm informasiya növünün ilkin şə rtlə ri............. 127
8.2. İqtisadi inkişafın informasiya tipinin əlam ətlən....................130
8.3. Bərpa olunmayan təbıi ehtiyatların istehlakının azalması . . 132
IX FƏSİL. İnformasiya iqtisadiyyatının
qurulnıası xüsusiyyətləri
9.1. İqtisadiyyatın inkişaf p ro se slə ri............................................. 135
9.2. İqtisadıyyatın 1900-1995-ci illərdə texnoloji struktur
dinam ikası........................................................................................ 138
9.3. İnformasiya iqtisadiyatının rcgional inkişaf xarakteri........... 143
X FƏSİL. İnformasiya haqqında dövlət siyasəti
10.1. “İnformasiya haqqında” iimumi müddəalar və
anlayışlar.......................................................................................... 145
10.2. Tnformasıyalaşdırma sahəsindo dövlot siy a s o ti................. 147
10.3. İnformasiya ebtiyatlannın hüquqi r e j i m i ............................ 148
10.4. İnformasiyanın sən ədloşdirilm əsi.......................................148
10.5. İnformasiya ehtiyatları, sistcmləri, texnologiyaları və
onların təminat vasitəlon üzərində mülkiyyot hüqu q u ............... 149
10.6. İnformasiya ehtiyatları ilə işlonməyə burax>lma hüququ. . 150
10.7. Fiziki və hüquqi şəxslərin özləri barəsindo
informasiyayaburaxılmaq h ü q u q u ............................................... 151
10.8. İnformasiya ehtiyatları mülkiyyətçisi və ya
sahibkarının m osuliyyətı................................................................ 151
10.9. İnformasiyalaşdırma, informasiya sistemlori.
texnologiyalan və onların təminat vasitəlori................................ 152
10.10. İnformasiya sistemlən, texnologiyaları vo onlann
təminat vasitəçilərinə müəlliflik h ü q u q u .................................... 152
10.11. İnformasiya ehtiyatlan və prosesləri sahəsındə
mühafızənin m əq so d lo ri................................................................ 153
10.12. İnformasiya mühafızəsinin tə ş k ı li .................................... 153
10.13. İnformasiyanın mühafızəsi sahəsində subyektlərin
hüquq və vəzifəlori............................. ............................................ 154
_ 10.14. İnformasiyalaşdırma mühitində subyektlərin
; L
hüquqlarınm müdafıəsi....................................................................154
10.15. İnformasiya sahəsində bcynəlxalq fə a liy y ə t................ 155
XI FƏSİL, Elektron ticarət və onun tənzimlənməsi qaydaları
11.1. FJektron ticarətın dövlot siyasoti və dövlət
tənzım lənm osi................................................................................. 156
11.2. Eiektron ticarətin iştirakçılanna olan təloblər...................... 158
11.3. Elektron ticarətin həyata keçirilmosi
Kommersiya bildirişi........................................................................160
XII FƏSİL. Qloballaşan mərhələrdə internet
şəbəkəsinin genişlonməsi
12.1. İntcrenetin yaranması vo in k iş a fı.........................................167
12.2. İnternetin struktur quruluşu....................................................169
12.3. İntemetdə informasiyanın ötürülməsi.................................. 171
12.4. İntcmet ehtiyyatlarımn qısa xarakteristikası....................... 174
12.5. Şobəkə ehtiyyatlanna uzaqlaşdınlmış daxil o lm a ................ ] 79
12
.
6
.
İntemetin kommersiya tətbiqi ............................................. 180
XIII FƏ SİL . İnform asiya ehtiyyatı və
cəm iyyətin inform asiyalaşm ası
13.1. İnfomıasiya chtıyyatı - iqtisadı
fəaliyyətın informasiyalaşmasının ə s a s ı .......................................190
13.2.
Avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri vo
onların tə s n ıfa tı................................................................................194
13.3. Avtomatlaşdırlımış infonnasiya tcxnologiyaları,
onlann inkişafı vo tosnifi ...............................................................199
13.4. B ilik b a z ası..............................................................................200
XIV FƏ SİL . Reklamm qədim dünyada yaranması,
müasir inkişaf istiqam ətləri
14.1. Reklamın Qodim dünyada yaranm ası.................................. 202
14.2. Reklam orta ə s r l ə r d ə ............................................................ 208
14.3. Yenı dövrün Qərbi Avropa və Amerika r e k la m ı................. 213
14.4. Reklam və onun əsas fu n k siy aları.......................................220
14.5. Reklam müraciotinin hazırlanması.
Reklam yaradıcıhğımn problemləri ............................................. 224
14.6. Rcklamın informasiya təminatı ........................................... 225
XV FƏSİL. M əşğulluğun artmasında inform asıya və
kom m unikasiya texnologiyalarının rolu
15.1. Əmək bazarı vo moşğulluğa dair siyasətin
formalaşdırüması..............................................................................227
15.2. Əmək bazarını səcıyyoləndirən məşğulluq
haqqmda m əlum atlar....................................................................... 229
15.3. İşçi qüw əsinin horokoti və əmək ş ə ra iti............................235
15.4. Əmək chtiyatlan və əmək qabiliyyətli ə h a l i ..................... 243
15.5. İqtisadi fəal əhalinin struktur tə rk ib i.................................. 245
XVI FƏSİL. İnformasiya və kommunikasiya
texnologiyaları və dinamik inkişafı
16.1. İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalan................. 247
16.2. Ev təsərrüfatında İKT sistemlərinin mövcudluğu və
onlardaıı istifadə olunması.............................................................. 250
16.3. İnformasiya Kommunıkasiya Tcxnologiyalan (İKT) vo
İnformasıya və kommunikasiya texnologıya mohsulianrun
ticaroti üzro osas göstəricılor.......................................................... 251
16.4. Rabitə xidmətləri və gəlir......................................................252
16.5. Daxıli vo Bcynolxalq telefon d an ışıq ları............................ 253
16.6. Telekommunikasiya x id m ə tlə rı........................................... 253
XVII FƏSİL. İnformasıya iqtisadiyyatının milli poteusiallar sistemi
17.1. İqtisadi potensialın ümumi a n la y ış ı.....................................257
17.2. Milli sərvət ənonovi anlayışda............................................. 261
17.3. Təbii ehtiyyatlar.....................................................................265
17.4. MiIIi sərvotin geniş konsepsiyası.........................................266
17.5. İdarə etmə potensialı.............................................................. 271
17.6. İqtisadıpotensialınyığılm ası............................................... 273
XVIII FƏSİL. Elektron imza və elektron sənəd
18.1. Əsas a n lay ışlar.......................................................................280
18.2. Elektron imza və elektron sənədin istifado sah o lo ri............. 283
18.3. Elektron imza və elektron sənodin hüquqi q ü v v ə s ı...........284
18.4. Elcktron imza və elcktron sonəd haqqinda
Azərbaycan Rcspublikasının Qanımvcriciliyi.............................. 284
18.5. Elcktron imzanm istifadəsı................................................... 285
18.6. Elektron imzanın dövlət idarəçiiiyi sahosındə istifadəsi . . 285
18.7. Elektron imzarnn korporativ informasıya
sistemində is tifa d ə s i.......................................................................286
18.8. Elektron imza xidmətlərinin subyektlori............................ 286
18.9. Sertıfıkat xidmətlori morkəzinin qeydiyyata
aiınması və akkreditə e d ılm o s i......................................................287
18.10. Sertifıkat x id n ıə tlə ri............................................................ 288
18.11. Sertifikatm v e rilm ə s i.......................................................... 288
18.12. Sertifikatın tərkibı.................................................................289
18.13. Sertifıkatın qüvvosinin dayandırılması vo
bərpa edilm osı..................................................................................290
18.14. Sertifıkatin ioğv cdilm osi................................................... 291
XIX FƏ SİL . H eyətin idarəedilm əsinin inform asiya
təm inatı və inform asiya m odelləri
19.1. Heyətin idarə edılməsinin informasiya
tominatının xüsusıyyotləri..................................................................293
19.2. Hcyotin idarə olunmasınm iııformasiya sistcm i.................... 294
19.3. Informasiya modclləri ..............................................................301
19.4. İnsanvə informasiya texnologiyaları..................................... 302
19.5. Qərarlann qəbulu p ro sesi......................................................... 303
XX FƏSFL. İnsan beyni - sirli inform asiya sistem idir
20.1. Hansı yolla beyin ona hər saniyə daxil olan yüz
mıllion məlumatı necə qəbul e d ir ? ................................................305
20.2. İnsan beyni ncçə fıkir yaradır?............................................. 307
20.3. Bizim çox böyük imkanlanm ız............................................. 309
20.4. Di! - yalnız insan xüsusiyyəti............................................... 309
20.5. Yalnız yaranına ilo izah olunan şcy lər................................ 310
20.6. İnsan möcüzəsin qiym ətləndirm ək..........................................312
XXI FƏSİL. İnform asiya iqtisadiyyatının əsas istiqam ətləri
21.1. Informasiya iqtisadi fəaliyyət növüdür.................................... 313
21.2. İqtisadi informasiya üçün rcsurslar..........................................316
21.3. Elektron hö kum ət...................................................................318
21.4. İnformasiya iqtisadiyyatınm prinsiplori..................................321
İstifadə edilmiş odəbiyyatların siyahısı............................................ 323
G.İ.İsmayılov.
İNFORMASİYA İQTİSADİYYATI
(Dorslik)
Azərbaycaıı dilində
Dostları ilə paylaş: |