6.4.2. Alaninamintransferaza
Alaninamintransferazaya (ALT) qlutamatpinivattransamina-
za da deyilir. Bu fermentin kataliz etdiyi reaksiya nəticəsində
alaninin amin qrupu a-ketoqlutar turşusu moiekuluna keçirilir;
bu zaman piroüzüm və qlutamin turşulan əm elə gəlir. Reak
siya dönər olduğuna görə, əks-istiqamətdə də gedə bilir. Yə'ni,
bu fermentin katalizatorluğu şəraitində qlutamin turşusu amin
qrupunu alanin sintezinə de serf edə bilir (piroüzüm turşu-
sundan istifadə edilməklə). Beləlikle, ALT həm qlutamm tur-
şusundan, həm də alanindən amin qrupunu ayıra bilir.
Normal gÖstəriciiəri:
5-30V və ya 0,68 mmol/(saat-L)
Artmasına səbəb olan hallar:
Aspartatamintransferazanm artmasına sebəb olan amillər
İnfeksiya m ənşəli mononukleoz
Miokard infarktı
Keskin hepatitlər
Salisil preparatlarının istifadesi
Azalmasına səbəb olan hallar:
Aspartatamintransferazanın azalması ile eynidir.
6.5. TURŞ FOSFATAZA
Turş fosfataza prostat vezisində, eritrositlərdə, trombosit-
lərdə, mononuklear faqositlər sisteminin hüceyrələrində və
böyrəkJərdə geniş yayılmışdır. Adı çəkilen hüceyrə və orqan-
larda bu fermentin izofermentləri də olur.
Normal göstəricisi: analiz metoduna görə ferqli olur:
Bodanskiyə görə 0,1-0,55 V; Siqaraa görə 0,1-0,63 V.
Artmasına səbəb olan hallar:
Qaraciyərin m üxtəlif xəstəlikləri
Kəskin böyrək xəstəlikləri
Prostat vəzisinin karsinoması
Prostat vəzisinin infarktı
Prostat vəzisinin travmalan
Gauşer xəstəliyi
Bə'zi trombositozlu xəstələr
Retikuloendotelial sistemin xəstəlikləri
Hemolitik krizlər
Hipeq>aratiroidizm
Mieloma
Leykozlar
Turş fosfatazanm azalmasının klinik əhəm iyyəti yoxdur
6
.
6
. LİPAZA
Lipaza fermenti m ə'dəaltı vəzidə sintez ediiir; buradan pan-
kreas şiresinin tərkibində vəzinin axacağı vasitəsilə
12-banTiaq
bağırsağa ifraz edilir. Bu ferment triqÜseridləri hidroliz reak-
siyası vasitesilə qliserinə və piy (yağ) turşulanna parçaİayır.
Qamn lipaza aktivliyi yüksək olraur. Lakın pankreatit xəstəliyi
zamanı qanda bu fermentin fealiığı kəskin surətdə artır; adətən
pankreatit zamanı amilazadan fərqli oiaraq, lipazanm aktivliyi
uzun m üddət yüksək səviyyədə qalır.
N orm al göstəricUəri:
0,2-1,5 V/ml
Artmasına səbəb olan hallar;
Pankreatitin kəskin forması
M üxtəlif səbəblər nəticəsində (daş ve ya dərman preparatlan-
nm tə'siri ilə baş verən spazm) panİcreas axacağınm tıxanması
Deşilmiş peptik xora
M ə'dəaltı vəzinin karsinoması
6.7. XOLtNESTERAZA
İnsan qanında xolinesterazanın
2
növü olur:
1
) asetilxolines-
teraza və ya həqiqi xolinesteraza — eritrositiərdə,
2
) xolİneste-
raza və ya psevdoxolinesteraza ise qan serumunda aşkar edilir.
Qan serumunda rast gəlinən xolinesteraza əsasən qaraciyərdə
sintez edilir. H ər iki ferment xolinin efırlərini xolinə və müva-
fıq turşuya hidroliz edir, lakin bu fermentlər bir-birindən tə'sir
spesifıkliyine görə fərqlenir. Belə ki, asetilxolinesteraza yalnız
asetilxolinə hidrolitik tə'sir göstərə bilir, xolinesteraza ise ase-
tilxolindən əlavə, butirilxolini də parçalayır. Sinir toxumasında
və orqanizmin digər toxumaiannda xoiinesterazanm aktivliyi-
nin m üəyyenləşdirilm əsi vegetativ və somatik sinir sisteminin
xolinergik şö'bələrinin fəallığı haqqmda mühakimə yürütm əyə
imkan verir.
Vormal göstəriciləri:
Plazmada: 7-19 V/L
Eritrositlərdə: 0,65-1,3 V/L
Artmasma səbəb olan haüar:
Hepatit
Sirrozun assitli forması
Metastatik karsinoma
Mexaniki sanlıq
Ü rək çatışmazlığı
Serum albumininin azalmasma səbəb olan hallar
İnfeksiya m ənşəli dermatomiozit
Kəskin miokard infarktı
Aza!masma səb əb olan hallar:
Tay-Saks xəstəliyinin genlərinin heteroziqot daşıyıcılan
6.8. LAKTATDEHİDROGENAZA
Laktatdehidrogenaza (LDH) — qlikoliz prosesində dönər re-
aksiya üzrə L-süd turşusunun piroüzüm turşusuna (və əksinə)
çevriiməsini kataliz edən feraıentdir. Bu fermentin katalizator-
luğu şəraitində gedən reaksiya zamanı hidrogen donoru flınk-
siyasım NAD yerinə yetirir. Ferment insan orqanizmində oİ-
duqca geniş yayılmışdır. Bu fermentə m üxtelif orqan və toxu-
m alann tərkibində rast gəlinir. Ə gər orqanları LDH-nin fəal-
lığmm azalmasma görə sıraya düzsək, belə siyahı almar: böy-
rəkldr, ürək, skelet dzəldləri, md'dsaltı vəzi, dalaq, qaraciysr,
ağciydr, qan serumu.
Qan serumunda iaktatdehidrogenaza aktivliyinə malik olan
5 izoferment aşkar edilmişdir (LDH„ LDH
2
,
L D H
3
,
LDH
4
,
LDHj). M üəyyən edilmişdir ki, qan serumnna LDH, əsasən
ürək əzəlesindən, LDH
5
qaraciyərdən keçir.
Normal göstəriciləri:
20-220 V/L
Artmasina səbəb olan hallar:
Virus hepatitləri
Qaraciyər sirrozu'
M üxtəlif səbəblərdən baş veren şoklar
Hipoksiya
Böyrək xəstəlikləri
Ağciyər infarktı
Əzələ xəstəlikləri
Hipertermiya
Mexaniki sanlıqlar
Anadangəlmə ürək qüsurlan
Kəskin miokard infarktı
Dermatomiozit
Kəskin revmatik kardit
Kəskin pankreatit
Proqressiv əzələ distrofıyası
Pnevmoniya
Eritroblastoz
Ə zələ zədelənm ələri (cərrahi ve s.)
Meqaloblastik anemiya
Hemolitik anemiya
Limfoma
Orağabənzer hüceyrəli anemiya
Spirtli içkilər
Narkotik analgetiklər
SulfanÜamidlərin və digər dərman preparatlanm n tə'siri
Elektrik zədələri və termik yamqlar
Ham iiəlik
G ərgin fıziki em ək
LDH-nin fəallığmın azalmasınm klinİk əhəm iyyəti yoxdur.
6.8.1. Laktatdehİdrogenazanın izofermentləri
Laktatdehidrogenaza tetramer struktıırİu
2
:ülaldır. Bu fer-
mentin m üxtəlif izofennentlərinin moİekulunda
2
növ proto-
Dostları ilə paylaş: |