A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

Sharnirli ilgaklarga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketligi va bajarilish tartibi

Sharnirli ilgaklarga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketiligi quyidagilardan iborat:

• 
  ilgakni quyruq qismini birlamchi yo'nish yoki asosiy o'matish yuzasini tayyorlash;
  
• 
  ilgak quloqchalarini yon yuzalariga ishlov berish;
  
• 
  shamir o‘qi osti teshigiga ishlov berish;
  
• 
  ilgakni quyruq qismiga yakunlovchi ishlov berish.
  

Ilgakning quyruq qismini yo‘nish tokarlik dastgohlarida olib boriladi. Yo‘nish jarayonida ilgak quloqchalarining qora, ishlov berilmagan yuzalari bo‘yicha o‘matiladi, masalan, ikki mushtchali o‘zi markazlovchi prizmalardan foydalaniladi. Ilgaklaming quyruq qismini sirti yo‘niladi so‘ng silindrik tashqi yuzalari yo‘niladi. Qaysiki bu yuzalar keyingi operatsilarda asosiy texnologik baza vazifasini bajaradi.
Ilgak quloqchalarining yon tomonlari ishlov berilgan quyruq qism bo‘yicha o‘matilib gorizontal-frezerlash dastgohlarida frezalami yig‘masidan foydalanilgan holda frezerlanadi. Ilgakni buralib ketishdan saqlash uchun olib qo‘yiladigan tayanchdan foydalaniladi. Bu tayanch ilgakni quloqchalari bilan du qismini tutashuv joyiga qo‘yilishi mumkin. Xuddi shu tartibda faqat gorizontal holda o‘matilgan ilgakni shamir osti teshiklariga ishlov beriladi. Bu teshik vertikal-parmalash dastgohida parmalanadi, zenkerlanadi va razvyortkalanadi.
Ilgakni quyruq qismiga yakunlovchi ishlov berish (toza yo‘nish) yoki rezba qirqish maxsus moslamada tokarlik dastgohlarida bajariladi. Moslama Detaining shamir o‘matiladigan teshigi bo‘yicha bazalash inikoniyatiga ega bo‘lishi kerak. Shu tartibda Detaining yig‘ishda ikki asosiy bazaviy yuzalami o‘zaro to‘g‘ri joylashuvi ta’minlanadi.
Quyruq qismiga ega bo‘lmagan balki teshikli (qadam uzatmasi ilgaklari) ilgaklarga mexanik ishlov berish tartibi boshqacha bo‘lishi mumkin. Bunda ilgakni quyruq tanasi qora texnologik yuza sifatida ishlatilib, uning quloqchalar; frezerlanadi. Keyin esa quloqchalami ishlov berilgan yuzalari.i; texnologik o‘matish yuzasi sifatida qo‘llab sharnir o‘matiladigan teshikka ishlov beriladi. Quyruq qism tanasidagi rezbali teshikn hosil qilishda detal shamir o'rnatiladigan teshik bo‘yichs bazalanadi.

4.