A. Sh. Bekmurodov, Ya. K. Karrieva, I. U. Nematov, D. H. Nabiev, N. T. Kattaev xorijiy investitsiyalar

9.4. Investitsiyalarning tavakkalchilik darajasi
Investitsiyalar tavakkalchilik darajasi bo’yicha yuqori tavakkalli va past
tavakkalli investitsiyalarga ajratiladi. Moliya sohasida tavakkalchiliklik deganda
investitsiyalarga mutloq yoxud nisbiy miqdordagi foyda kutilganidan ancha kam
bo’ladi, boshqacha aytganda «tavakkalchilik» atamasi kutilmagan natija olish
imkoniyatini anglatadi. Qo’yilma mablag’lariga foydani mutloq yoxud nisbiy
miqdorlarining yoyilishi qanchalik keng bo’lsa tavakkalchilik shunchalik katta
bo’ladi va aksincha. Yakka investor eng kam tavakkalchilikka ega bo’lgan davlat
qimmatli qog’ozlardan tortib eng yuqori tavakkalli tovarlargacha bo’lgan vositalarni
keng tanlash imkoniyatiga ega. Albatta, tavakkalchilik ko’p xollarda emitentning,
111

---

vositachining yoki muayyan moliyaviy vositalarni sotuvchisining sofdilligiga bog’liq.
Past tavakkallik investitsiyalar muayyan daromad olishni xavfsiz vositasi hisoblanadi.
Aksincha, yukori tavakkalli investitsiyalar xavfli hisoblanadi.
Qisqcha xulosalar
1. O’zbekistonda xorijiy investitsiyalarni jalb etishni faollashtirishga katta
e’tibor qaratilib, investorlarga ko’maklashish va kafolatlar berish uchun ularga
investitsiya, soliq tizimida va bojxona to’lovlari sohalarida ma’lum imtiyozlar,
sharoitlar va kafolatlar tizimi shakllantirildi. Bunday tizimning tarkibiy qismi bo’lgan
sug’urtaning shakllantirilishi xorijiy investorlarga siyosiy va tijorat xatarlaridan
sug’urta kafolatini taqdim etish imkoniyatini yaratdi.
2. O’zbekiston Respublikasida chet el investitsiyasini himo yalash rasmiy davlat
sug’urta agentligi hisoblangan sug’urtalash tizimi va chet el sug’urta kompaniyalari
ishtirokidagi qo’shma sug’urta kompaniyalari orqali ta’minlanadi.
3. Xalqaro kafolatlar tovarlar va kapitallar harakatini uzluksiz va doimiy harakat
qilinishi ta’minlanishiga xizmat qiladi. Xalqaro kafolatlar import qiluvchilarni sifatsiz
tovarlar qabul qilishdan, eksport qiluvchilarni esa tovarlar xaqini ololmay qolish
xavfidan saqlaydi.