A. X. Pardayev Z. A. Pardayeva boshqaruv hisobi

4 v). Test savollari

1. Korporativ boshqaruv shakliga asoslangan xo‘jalik yurituvchi subyektlarda chiziqli dasturlash modeli yuqori darajadagi rahbarlarning boshqaruvga doir zarur bo‘lgan hamma ma’lumotlari va variantlari o‘rtasidan, hamma vaqt ham, eng optimallarini topib bera olish imkoniga ega emas, shundaymi?

   
   

2. Ha
   

3. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

2. Chiziqli dasturlash modelining eng asosiy kamchiligi, xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan turli xil iqtisodiy ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘liqliklarni hamma vaqt ham hisobga olish imkonini bera olmaydi, shundaymi?

   
   

3. Ha
   

4. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

3. Chiziqli dasturlash modelidan bir-biri bilan chiziqli aloqada bo‘lgan uzoq muddatli qarorlarni qabul qilishda foydalangan ma’qulroq, shundaymi?

   
   

4. Ha
   

5. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

4. Chiziqli dasturlash modelining asosiy funksiyasi, bu:

   
   

5. ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmini ko‘paytirish;

   
   

6. maxsus loyihalar uchun ma’lumotlar (miqdorini) sonini kamaytirish;

   
   

v) “a” va “b” bandlar ham to‘g‘ri;

g) “a” va “b” bandlar ham noto‘g‘ri.

5. Chiziqli dasturlash modelida eng kritik vaziyatlardan biri, kompyuterlarda o‘rnatiladigan dasturlar paketidan foydalanishdir, shundaymi?

   
   

6. Ha
   

7. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

6. Chiziqli dasturlash modelini umumiy cheklashlar (ограничения) soni uchtadan ko‘p bo‘lgan paytdagi holatlarga nisbatan qo‘llash mumkin, shundaymi?

   
   

7. Ha
   

8. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

7. Chiziqli dasturlash modeli grafigida marjinal foyda summasi teng bo‘lgan chiziqning egilish burchagi ham maqsadli funksiyadagidek bo‘ladi, shundaymi?

   
   

8. Ha
   

9. Yo‘q
   

v) Turli sharoitda turlicha

g) To‘g‘ri javob yo‘q

8. Chiziqli dasturlash modelida asosiy faraz qilinayotgan narsa, bu:

   
   

9. barcha xarajatlar - o‘zgaruvchan xarajatlardir;

   
   

10. cheklashlar bo‘yicha barcha tengsizliklar ehtimollar ko‘rinishida ifodalanadi;

    
    

v) ikkala band ham to‘g‘ri (a va b bandlar);

g) ikkala band ham noto‘g‘ri (a va b bandlar).

9. Kompaniya o‘zining faoliyatini kengaytirish maqsadida bir necha sho‘ba xo‘jalik yurituvchi subyektlar ochishni rejalashtirmoqda. Buning uchun kompaniya ixtiyorida erkin tarzdagi 10,4 mln. p.b. pul mablag‘i mavjud. Kompaniya ikki xildagi sho‘ba xo‘jalik yurituvchi subyektini ochmoqchi: (A shaklidagi) 20 ishchi ishlaydigan va 10 ishchi-xizmatchisi bo‘lgan V shaklidagi xo‘jalik yurituvchi subyekt. Ana shu xo‘jalik yurituvchi subyektlarga birlamchi moliyaviy quyilma miqdori quyidagi hajmda belgilangan: A shakldagisi uchun – 1,3 mln.

   
   

p.b. va V shaklidagi uchun 670 ming p.b..

Rejalashtirilayotgan har bir yil uchun foyda miqdori A shaklidagi xo‘jalik yurituvchi subyektdan – 92 ming va V shaklidagi xo‘jalik yurituvchi subyektlardan 36 ming p.b.. Kompaniya 200 kishidan ortiq ishchi xizmatchi olmoqchi emas va 20 sho‘ba xo‘jalik yurituvchi subyekti ochmoqchi. Necha dona sho‘ba xo‘jalik yurituvchi subyekti ochish lozimligi chiziqli dasturlash modeli orqali aniqlanmoqda. Chiziqli dasturlash modelidagi tengsizliklarda quyidagi keltirilayotgan qaysi tengsizliklar cheklanish sifatida qaralmasligi mumkin?

• A+V = 20

  
  

b) 20 x A + 10 x V  200

v) 92 000 x A + 36 000 x V  128 000
g) 1 300 000 x A + 670 000 x V  10 400 000

10. Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda boshqaruv hisobining, xususan unda chiziqli dasturlash modelining qo‘llanishi, asosan xarajatlarni boshqarish borasida boshqaruv qarorlarini qabul qilish

    
    

imkonini beradi, deb ko‘pchilik mulohaza qilishadi. Shu bilan birgalikda, xo‘jalik yurituvchi subyektning muayyan paytdagi holati bo‘yicha aniq tahliliy ma’lumotlarni hamda qo‘yilgan maqsadga erishish uchun qaysi yo‘ldan borishligini to‘la-to‘kis ko‘rsatib bera olmaydi, deyishadi. Mana shu fikr-mulohazalarga aniqlik kiritish maqsadida quyidagilarning mohiyatini yoritib bering:

1. boshqaruv hisobi;

   
   

2. strategik boshqaruv;

   
   

v) moliyaviy hisob;

g) sifatni boshqarish.

11. Kuchli raqobatga asoslangan bozor munosabatlari sharoitida ko‘pchilik xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘z mavqelarini saqlash va uni yanada mustahkamlash uchun, muhim bir tadbir, ya’ni, mahsulot sifatini yanada yaxshilash strategiyasini qo‘llashadi. Mutaxassis sifatida, shu holatda, xo‘jalik yurituvchi subyektga boshqaruv hisobi qanday yordam bera olishini amaliy misollar bilan xulosa tayyorlab bering.