Sinusoidal tok, uni xarakterlovchi asosiy kattaliklar Tuzuvchi: ergashaliyev bahodir

Sinusoidal tok, uni xarakterlovchi asosiy kattaliklar

Tuzuvchi: ergashaliyev bahodir

Reja:

• Oʻzgaruvchan tok haqida umumiy tushuncha
• Davriy oʻzgaruvchan tok
• Sinusoidal oʻzgaruvchan tok
• Koʻp fazali AC

Oʻzgaruvchan tok haqida umumiy tushuncha

• Oʻzgaruvchan tok — vaqt oʻtishi bilan kattaligi oʻzgarib turadigan elektr toki, odatda elektr pallasida yoʻnalishda.
• Umumiy holatda oʻzgaruvchan tok elektr pallasida nafaqat kattalikda, balki yoʻnalishda ham oʻzgarganligi sababli, kontaktlarning zanglashiga olib keladigan oʻzgaruvchan tokning yoʻnalishlaridan biri shartli ravishda ijobiy, ikkinchisi esa salbiy hisoblanadi. Shunga muvofiq, birinchi holatda oʻzgaruvchan tokning oniy qiymatining qiymati ijobiy, ikkinchi holatda esa salbiy hisoblanadi.
• Oʻzgaruvchan tokning kuchi skalyar qiymat boʻlib, uning belgisi koʻrib chiqilayotgan vaqt momentida kontaktlarning zanglashiga olib keladigan oqim yoʻnalishi bilan belgilanadi — ijobiy yoki salbiy.

Titroq doimiy tasodifiy o’zgaruvchan sinusoidal

Vaqtning maʼlum bir nuqtasiga mos keladigan oʻzgaruvchan tok miqdori oʻzgaruvchan tokning oniy qiymati deyiladi .

Oʻzgaruvchan tokning oʻzgarishi jarayonida erishadigan maksimal lahzali qiymati oqimning amplitudasi deb ataladi:I.

AC quvvatining vaqtga nisbatan grafigi ochilgan AC diagrammasi deb ataladi.

Rasmda kengaytirilgan diagramma koʻrsatilgan oʻzgaruvchan tok, vaqt oʻtishi bilan kattaligi va yoʻnalishi oʻzgaradi.

Davriy oʻzgaruvchan tok

• Davriy oʻzgaruvchan tok — bu shunday elektr toki-ki, muntazam ravishda oʻzgarishlarning toʻliq aylanishini takrorlaydi, asl qiymatiga qaytadi.
• Taqdim etilgan diagrammada, muntazam ravishda T joriy grafik hech qanday oʻzgarishsiz toʻliq qayta ishlab chiqariladi. Vaqt T bu davrda oʻzgaruvchan davriy oqim oʻz oʻzgarishlarining toʻliq aylanishini yakunlaydi, asl qiymatiga qaytadi, oʻzgaruvchan tok davri deyiladi.
• Davrning teskarisi oʻzgaruvchan tokning chastotasi deb ataladi.
• Oʻzgaruvchan tokning chastotasi raqam jihatidan vaqt oraligʻiga nisbatan davrlar soniga teng.
• Oʻzgaruvchan tokning chastotasi, agar oqim davri bir soniya boʻlsa (bir soniyada bitta toʻliq tsikl) bir gertsga teng.

Oʻzgaruvchan sinusoidal oqimning kengaytirilgan diagrammasi

Oʻzgaruvchan sinusoidal oqimning kengaytirilgan diagrammasi

Davriy oʻzgaruvchan tokning kengaytirilgan diagrammasi

Sinusoidal oʻzgaruvchan tok

• Sinusoidal oqim elementar hisoblanadi, yaʼni uni boshqa oddiyroq oʻzgaruvchan toklarga parchalab boʻlmaydi.
• Oʻzgaruvchan sinusoidal tok quyidagi formula bilan ifodalanadi:
• -bu yerda;
• -sinusoidal oqimning amplitudasi;
• — sinusoidal tok fazasi deb ataladigan baʼzi bir burchak.
• Sinusoidal oqimning fazasi vaqtga mutanosib ravishda oʻzgaradi t.
• Sinusoidal tok garmonik qonunga muvofiq vaqt oʻtishi bilan oʻzgarib turadigan davriy oʻzgaruvchan tok deb ataladi.

Mayatnikning tebranishlari ham sinus qonuniga boʻysunadi.

• Agar siz matematik mayatnik harakati traektoriyasining proektsiyasini harakatlanuvchi qogʻoz lentaga yozsangiz, siz sinusoidga ega boʻlasiz.

Koʻp fazali AC

• Ikki oʻzgaruvchan sinusoidal oqim, agar ular bir xil fazalarga ega boʻlsa va shuning uchun bir vaqtning oʻzida bir xil belgining nolga va maksimal qiymatlariga erishsa, fazada boʻladi.
• Chapdagi rasmda kengaytirilgan joriy diagrammalar koʻrsatilgan i1 va i2. Oqimlar va bosqichda mos keladi.
• Ikki oʻzgaruvchan sinusoidal oqim, agar ular turli fazalarga ega boʻlsa, bir-biriga nisbatan fazadan tashqarida bo’ladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!