A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

108
GENETIKA ASOSLARI
V BO‘LIM
Geterozigota organizmlarni chatishtirish natijasida olingan avlod­
larning ma’lum qismi dominant belgilarni, boshqa qismi esa retsessiv 
belgilarni namoyon qiladi. Bu jarayon 
belgilarning ajralishi
deb ataladi. 
Shunday qilib Mendelning ikkinchi qonuni, ajralish qonuni bo‘lib, uni 
quyidagicha izohlash mumkin: geterozigota holatdagi ikkita F
1
bo‘g‘inni 
o‘zaro chatishtirish natijasi ikkinchi bo‘g‘in (F
2
) da quyidagicha nisbatda 
ajralish kuzatiladi, fenotip bo‘yicha 3:1, genotip bo‘yicha 1:2:1.
F
2
da olingan organizmlarning 25%i gomozigota holatda dominant 
(AA), 50%i dominant belgi bo‘yicha geterozigota (Aa), 25%i retsessiv 
belgi bo‘yicha gomozigota (aa) bo‘ladi.
Chala dominantlikda F
2
bo‘g‘inda fenotip va genotip jihatdan nisbat 
1:2:1 bo‘ladi (58­ rasm).
1.
2.
G‘o‘zada malla rangli tola oq tola ustidan qisman dominantlik qilgani 
uchun F
1
bo‘g‘inda novvotrang tolali forma hosil bo‘ladi. Agar F
1
duragaylar o‘zaro chatishtirilsa, F
2
da qanday natija olinadi?
Namozshomgulning qizil va pushti gultojibargli formalari oq gultoji 
bargli formasi bilan chatishtirilganda, birinchi chatishtirishda F
1
pushti gultojibargli, ikkinchi chatishtirishda 50% pushti, 50% oq 
gultojibargli formalar hosil bo‘ladi. Har ikkala tajribadagi ota­ona va
F
1
duragaylarning genotipini aniqlang.
AA qizil; 
Aa pushti; 
aa oq.
 P Gametalar P
F
1
 
Gametalar F
1
58­ rasm.
Namozshomgulda oraliq irsiylanish: 
F
2

---