A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin
Yüklə 5,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 44
HUJAYRA HAQIDAGI TA ’ LIMOT II BO‘LIM Ma sa lan, uchadigan qushlarning ko‘k rak mushaklarida mito- xondriyalar soni uchmaydigan qushlarga nisbatan birmuncha ortiq. Mito- xondriyalar tarkibida DNK molekulasining mavjudligi ularning bo‘linish yo‘li bilan tezda ko‘payishiga imkon yaratadi. Mitoxondriyalarda ikki qa- vat: tashqi va ichki membranalar mavjud. Tashqi membrana silliq , ichki- si esa burmali bo‘lib, kristalar deb ataladi. Kristalar membranasida juda ko‘p fermentlar joylashgan. Ular energiya almashinuvida ishtirok etadi. Mitoxondriyalar ning asosiy vazifasi energiyaning universal manbai hisob- langan ATFni sintez qilishdir. hujayra markazi, ikkita silindr shakldagi kichik tanachalardan tashkil topgan bo‘lib, bir biriga nisbatan to‘g‘ri burchak hosil qilib joylashadi va ular sentriola deb ataladi. To‘qqiz bog‘lamdan iborat sentriola devorlari- ning har biri uchta mikronaychani o‘z ichiga oladi. Sentriola sitoplaz- maning o‘zidan o‘zi ko‘payadigan organoidi hisoblanadi. Ularning ko‘pa- yishi, oqsil kichik bo‘lakchalarning o‘zini o‘zi yig‘ish jarayonida amalga oshiriladi. Hujayra markazi hujayralarning bo‘linishida muhim ahamiyat- ga ega. Hujayra markazidan bo‘linish bilan urug‘larning o‘sishi boshla- nadi. Ko‘pchilik o‘simlik va suv o‘tlarida hujayra markazi yo‘q, shuning uchun bo‘linish urchug‘lari maxsus ferment markazlaridan hosil bo‘ladi. Sitoskelet. Eukariot hujayralarga xos bo‘lgan xususiyatlardan biri, ular- ning sitoplazmasida mikronaychalar va oqsil tolalaridan iborat bo‘lgan tayanch skelet tuzilmalarning mavjudligidir. Sitoskeletning elementlari yadro qobig‘i va tashqi sitoplazmatik membrana bilan zich birikkan bo‘lib, sitoplazmada murakkab bog‘lamlarni hosil qiladi. Sitoplazmaning tayanch elementlari hujayraning shaklini aniqlaydi, hujayra ichki tizimlarining ha- rakatini va butun hujayraning joyini o‘zgarishini ta’minlaydi. Endoplazmatik to‘r necha xil bo‘ladi? Sitoplazmada qanday organoidlar joylashgan? Hujayraning qaysi organoidlari o‘zini o‘zi hosil qilish xususiyatiga ega va nima uchun shunday bo‘ladi? Kiritmalar deb nimaga aytiladi? Yüklə 5,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|