Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti terapevtik stomatologiya kafedrasi

Kariesogen sharoitni bartaraf etish choralariga kiradi:

• 
  organizmni soglomlashtirish
  
• 
  uglevodlar isteъmol kilishni cheklash,
  
• 
  ovkatlanish tartibi;
  
• 
  kattik ovkatlar istemol kilish
  
• 
  ogiz bushligi gigienasi,
  
• 
  sulak ajralishini yaxshilash,
  
• 
  tish jag nuksonlarini bartaraf etish,
  
• 
  fissura va kur chukurchalarni yopish.
  

Fissuralar germetizatsiyasi.
Fissuralar rы,kariesi profilaktikasining samarali usuli bulib ,ulurni ogiz bushligidagi kariesogen faktorlardan izolyasiya kilish xisoblanadi.
Buning uchun fissuralarni epish usulidan foydalaniladi.Uning asosi bulib, anatomik tuzilishlar maxsus plombaashelari bilan tuldirilib ,sulak, mikroflora va tish karashi taъsiriga tuskinlik kiladi .
Asl germetiklarbu - Delton, Nuva-Seal, Nuva- Cote, Lee - Seal,

Tish emali rezistentligini oshirish kuyidagi usullari mavjud:

Tish murtaklarini tug‘ri xosil bulishi tish to‘kimalarini to‘g‘ri xosil bulishi va tish to‘kimalarini to‘gri rivojlanishi emalni to‘lik etilishi, remineralizatsion terapiya maxalliy va umumiy tasirli ftor preparatlarini qo‘llash.
Karies profilaktikasi xomilaning ona kornida rivojlanishidan boshlab insonning butun xaeti davomida davom ettirish kerak.
Suv tarkibidagi ftorning optimal mikdori 1 mg/l
YAngi tugilgan chakalok uchun eng kimmatli ovkat kukrak suti xisoblanadi chunki uning tarkibida barcha kerakli oziklantiruvchi moddalarni saklaydi.
Kukrak suti bilan bola nafakat ovkatdagi engil xazm buluvchi ingridientlarga,balki fermentlar,gormonlar,shuningdek ximoya faktorlarni saklovchi(immunoglobulinlar,lizotsim bifidofaktorlar va b.)moddalarga ega bulodi.Ular bola tish jag tizimining tugri shaklannishiga erdam beradi.
Bola usishi va rivojlanishi davrida faol chaynov jaraenini stimullovchi kattik ovkatlarni isteъmol kilish ogiz bushligi aъzolarining uz-uzidan tozalanishi va trenirovkasiga olib keladi.
Ogiz bushligining ratsional gigienasi tish kattik tukimasi va parodont kasalliklari profilaktikasida asosiy buginxisoblanadi. 2 eshdan boshlab bola tishlarni tozalashni urganishi kerak.
Ogiz bushligining professional gigienasi ogiz bushliginitekshirish,sanitar tushuntirish ishlari,tish karashlari,tish toshlarini lish tishlarni polirovka kilish va plombalashni uz ichiga oladi.
Karies profilaktikasi uchun bir kator koidalarga amal kilish kerak.

• 
  Uykudan oldin va ovkvtlanishlar oraligida shirin emaslik.
  
• 
  Ovkat kabul kilish vaktida oxirgi maxsulotlar sifatida shirin kulchalar emaslik
  
• 
  SHirinliklar kabul kilishni sutkasiga 2 -3 martaga kamaytirish.
  
• 
  Ogizni chayish kattik ovkat kabul kilish eki tishlarni shu zaxoti tozalash bilan ogiz bushligidan kand mikdorini kamayishini tezlashtirish.
  

Prikusni meъyorlashtirish va tishlar zichligini bartaraf etishga karatilgan ortodontik davo karies kelib chikish xavfini kamaytiradi.
1-2 % li natriy ftoridi va kurgoshin ftoridi ishlatiladi.
Mineral ximoya kobigini xosil bulishi, emalning kariesga karshiligi oshishi.
Dog boskichidagi kariesni davolash samaradorligi 2 % li metilen kukida buyash orkali amalga aniklanadi ( bazi doglar yukoladi yoki kamayadi )
Kalsiy, fosfor ionlari, «remodent» ftori kiradi.
3% remodent eritmasini kullash tish emali bilan kontaktda uning yuza kavatiga faol singib,emalning biofizik xususiyatlarini uzgartiradi( utkazuvchanligi va kislotalorgaeruvchanligi).Remodent aplikatsiya kurinishida ogiz bushligining professional gigienasidan keyin kullaniladi.
Profilaktik kurs - 1 yilda 2 marta 10 muolaja.
Mineralizatsiyalovchi eritmalar elektrforezi.
Elektroforezning afzal tomoni dori moddalarini boshka usullarda kirita olinmagan tukimalarga:emal, dentin, pulpa va periodontga kiritish imkoniyatining mavjudligi.
Elektroforez uchun 10% kalsiy glyukonat eritmasi ( bolalarda 5% ) 0,2 % natriy ftorid eritmasi va 5 % magniy sulfat eritmasi. 3 mkA tok kuchi berilib, muolaja davomiyligi - 10 dakika.Muolaja kursi 5 - 10 muolaja,yiliga 1- 3 marta.
Emal resistentligining oshirishning asosiy usuli bu- ftorlashdir.
Karies profilaktikasi maksadida ftor kiritishning turli yullari ishlatiladi.

• 
  Ichimlik suvini sunъiy ftorlash- 1 mg/l issik ulkalarda 0.7mg/l/
  
• 
  tuzni ftorlash.
  
• 
  sutni ftorlash(ftorlangan sutni sutkasiga 200 ml kabul kilish kerak.)
  
• 
  ftor saklovchi tabletkalarni isteъmol kilish(1 mg Na F,tomchilar- Vitafor)
  
• 
  Ftor saklovchi laklar bilan tishlarga ishlov berish
  
• 
  ftor saklovchi gellarni kullash.
  
• 
  ftor saklovchi disklarni kullash.