Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

2. Yer inshootlarining vazifasi va turlari

Temir yo’llar qurilishidagi yer ishlari maqsadi quyidagilardan iborat:

• yer polotnosini qurish;
• suv qochiradigan oqava ariqlarni qurish;
• dambalarni qurish;
• maydonlarni tekislash;
• kotlovan va transheyalarni qazish va qayta to’ldirish;
• vaqtinchalik avtoyo’llar qurilishi;
• chiqish va tushish joylarini qurish.

Yer ishlari umumiy hajmining 90 % yer polotnosi qurilishiga to’g’ri keladi. Ushbu ishlar tayyorlov, asosiy va pardozlash ishlaridan iborat. Pardozlash ishlariga yer polotnosi qiyaliklarini tekislash kiradi.

3. Yer polotnosiga qo’yilgan asosiy talablar

Oddiy gruntdan yer polotnosini qurilishidagi ishlar tarkibi:
a) Agar grunt qatlami yuqori 30 sm qismining normal quruq zichligi maksimal zichlikning 90 % kam ko’rsatkichini tashkil qilsa, plast talab darajasidagi zichlikka ega bo’lish uchun shibbalab zichlanishi zarur bo’ladi.
b) Yer polotnosi markazdan har ikki tomonning chekkasiga qarab 40 dan 1 yoki 30 dan 1 ko’ndalang qiyalikka ega bo’lishi lozim.
Yaxshi bo’lmagan gruntlardan yer polotnosi:
a) Yer polotnosini to’liq balandligiga qadar maksimal zichlikning 90% ga ega bo’lish uchun optimal namlikda, to’liq balandligiga qatlamlar qadar qalinligini 30 sm dan katta bo’lmagan tarzda zichlash talab etiladi.
b) Balandligi kamida 30 sm li bo’lgan, mos materialdan tayyorlangan qoplama ham ko’zda tutilgan va zichlangan bo’lishi shart.
c) markazdan chekkalariga tomon ko’ndalang 30 da 1 qiyalik ta’minlanishi kerak.
Oddiy gruntdan farq qiladigan gruntlardagi yer polotnosi
a) O’yma drenaj bilan ta’minlangan bo’lishi shart.
b) Mos keladigan, qalinligi 30 sm li materialdan tayyorlangan qoplama ikki qatlamli, namlik miqdorini optimal tarzda bajarilib, talab darajasida zichlashtirilgan bo’lishi shart.
c) ko’ndalang 30 da 1 qiyalik ko’zda tutilgan bo’lishi kerak.