O‘quvchilarning o‘quv-biluv motivlarini shakllantirish va uning shaxs sifatida shakllanishining omillari
Motivlar o‘qish – bilish jarayonini boshqaradi, unga faollik kasb etish bilan bir qatorda ta'limning mazmun-mohiyatini belgilab beradi. Shunday ekan, o‘quvchilarning ta'lim jarayonida har tomonlama barkamol shaxs, yetuk malakali kadr sifatida shakllanishada o‘quv-biluv motivlari, umuman keng qamrovli motivlar muhim ahamiyat kasb etadi.
Motivatsiya shaxs faolligi, xulqi va faoliyatini tartibga soluvchi muhim omildir. Chunki insonning har xil xatti-harakatlari ostida ushbu xatti-harakatlarga undovchi asoslar, ularning motivatsiyasi yotadi. Shuning uchun ta'lim jarayoniga faqatgina o‘quv – biluv motivlarigina emas, barcha keng qamrovli motivlar o‘z ta'sir doirasi bilan ta'sir etib turadi.
O‘qitish - ta'lim jarayoniga undash va uni qo‘llab-quvvatlash. Biz ta'lim jarayonida faol qatnashuvchi, o‘z qarashlari uchun ma’suliyatni his eta oluvchi shaxsni tarbiyalashimiz lozim.
O‘quv motivlari mohiyati. Motivlar tizimi o‘quv faoliyatining harakatga keltiruvchi kuchi-qo‘zg‘atuvchisi bo‘lib, ular o‘z tarkibiga bilish ehtiyojlari bilan bog‘liq quyidagi singari o‘ta muhim jihatlardan iborat:
- maqsadlar;
- qiziqishlar;
- intilish;
- g‘oyalar;
Zikr etilgan o‘quv motivlari tizimi o‘zining mustahkamligi hamda dinamik xususiyatga egaligi bilan xarakterlanadi.
O‘quv motivatsiyasining mustahkamligini uning tarkibiga kiruvchi yetakchi ichki motivatsiyalar majmuasi belgilab beradi. A.K.Markovaning e'tiroficha, ijtimoiy motivlar bilish bilan bog‘liq motivlarni keltirib chiqaradi. Bu motivlar o‘quvchining bilishga bo‘lgan qiziqishlarini oshirishi, ba'zan esa uning aksi kabi bir-biri bilan qarama –qarshi shakllarga ega bo‘lib, u bolaning yosh xususiyati va unga yaratilgan sharoitlar bilan bevosita bog‘liq bo‘ladi43.
Olima o‘quvchilarning o‘qish-bilish bilan bog‘liq motiv sifatlarini quyidagi turlarga ajratadi:
Dostları ilə paylaş: |
