Axborot xafsizligi

El-Gamal asosida imzo algoritmiga hujum
Elektron raqamli imzo qurish sxemalari Raqamli imzo qurishning bir necha sxemalari bor:  Simmetrik shirfrlash algoritmi asosida. Ushbu sxema tizimda ikkala tomon ishonchidan foydalanuvchi uchinchi shaxs – arbitr borligini qaraydi. Hujjatni mualliflashtirish yopiq kalit bilan shifrlash va uni arbitrga jo‟natishdan iborat.  Assimmetrik shifrlash algoritm asosida.
Hozirgi vaqtda ERI ning bunday sxemalari nisbatan ko‟p tarqalgan va keng qo‟llanilmoqda. Bundan tashqari, yuqoridagi sxemalarning modifikatsiyasi bo‟lgan raqamli imzoning boshqa usullari bor. Yetarlicha kata hajmli hujjatlarni imzolashda ERI hujjatning o‟ziga emas, balki uning heshiga qo‟yiladi. Ixtiyoriy uzunlikdagi kiruvchi massiv berilganlarini fiksirlangan uzunlikdagi bit satrga hesh deyiladi. Hesh-funksiyalardan foydalanish quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:  Hisoblashdagi qiyinchiliklarni kamaytiradi;  Moslik bilan bog‟liq muammolar yo‟qligi;  Berilganlar yaxlitligini tekshirish imkoniyati. Simmetrik sxema. Simeetri ERI lar asimmetriklariga nisbatan kam tarqalgan, chunki raqamli imzo konsepsiyasi paydo bo‟lgandan so‟ng, o‟sha vaqtlarda ma‟lum bo‟lgan simmetrik shifrlarga asosan imzoning effektiv algoritmlarini shakllantirib bo‟lmadi.
Raqamli imzoning asimmetrik sxemalari, hisoblash qiyin bo‟lgan, isbotlanmagan masalalarga asoslanadi va shuning uchun yaqin yillarda ushbu sxemalarni buzish mumkin yoki yo‟qligini aytib bo‟lmaydi. Bundan tashqari, kriptobardoshlilikni oshirish uchun kalitlar uzunligini oshirish kerak, bu esa ba‟zan asimmetrik sxema dasturini qayta yozishga, ba‟zida esa qurilmalarni qayta loyihalash zaruriyatini keltirib chiqaradi[2]. Simmetrik sxemalar keng o‟rganilgan blokli shifrlarga asoslangan.
Asimmetrik sxema ERI ning asimmetrik sxemalari ochiq kalitli kriptotizimlar turiga kiradi. Raqamli imzo sxemalarida imzolash yopiq kalitni qo‟llash orqali, tekshirish esa – ochiq kalit yordamida amalga oshiriladi.

Xesh-funksiya qo’llash orqali imzolash va uni tekshirish sxemasi
Umumiy qabul qilingan raqamli imzo sxemasi uch jarayonni o‟z ichiga oladi:  Kalit juftligini tanlash. Kalitni tanlash algoritmi yordamida yopiq kalit tanlanadi, keyin esa unga mos ochiq kalit hisoblanadi;  Imzoni shakllantirish. Berilgan electron hujjat uchun yopiq kalit yordamida imzo hisoblanadi;  Imzoni tekshirish. Ochiq kalit yordamida hujjat berilganlari va imzoning haqiqiyligi tekshiriladi.
ElGamal (El-Gamal sxemasi)
Shaxsiy kompyuterlarda hosil qilinishi qulay va nisbatan ishonchliroq ERI algoritmi 1984 yili arab millatiga mansub amerikalik Tohir El Gamal tomonidan ishlab chiqilgan va ElGamalSignatureAlgorithm(EGSA) nomini olgan. EGSA ning g‟oyasi katta butun sonni ko‟paytuvchilarga ajratishdan ko‟ra hisoblanishi qiyinroq masala diskret logarifmlash masalasida ERI ni soxtalashtirishning amaliy imkoni yo‟qligiga asoslangan. Bundan tashqari, ElGamal RSA ERI algoritmining oshkor kamchiligi yopiq kalitni bilmagan holda ba‟zi xabarlaryordamida ERI ni soxtalashtirish bilan bog‟liq kamchilikni bartaraf eta olgan[3]. ElGamal ochiq va yopiq kalitlarini hosil qilish algoritmi

Habarni raqamli imzolash algoritmi
Faraz qilaylik, A tomon B tomonga raqamli imzolangan pt=15 habarni jo‟natishi
kerak bo‟lsin.
Jo‟natuvchi algoritmi


El Gamal raqamli imzo sxemasi RSA raqamli imzo sxemasiga nisbatan bir qator afzalliklarga ega:
1) Belgilangan bardoshlilik darajasidagi raqamli imzo algoritmida hisoblashlarda qatnashadigan butun sonlar 25% ga kam va bu hisoblashni deyarli ikki barobarga kamaytiradi.
2) p modulni tanlagan vaqtda uning tub ekanligini va p-1 ko‟p sondagi tub ko‟paytuvchilari borligini tekshirish yetarli.
3) El Gamal sxemasi bo‟yicha imzoni shakllantirish protsedurasi yopiq kalitni bilmagan holda habarlar yordamida raqamli imzoni hisoblashga (RSA dagi kabi) yo‟l qo‟ymaydi.
Biroq, raqamli imzo algoritmi El Gamal ham RSA raqamli imzo sxemasi bilan taqqoslaganda ba‟zi kamchiliklarga ega. Xususan, raqamli imzo uzunligi 1,5 barobar kata bo‟ladi, bu esa uni hisoblashga ko‟proq vaqt talab qiladi[4]. DSA (DigitalSignatureAlgorithm) – raqamli imzolash algoritmi (DSA) 1991 yili AQSh standart raqamli imzo DSS(DigitalSignatureStandart) da foydalanish uchun taklif qilingan.
DSA algoritmi ERI EGSA ning rivojlantirilganidir. ERI EGSA bilan taqqoslaganda DSA algortimi bir qancha afzalliklarga ega: xotira hajmi va hisoblashlar vaqti qisqartirilgan. Imzolash va tekshirishda katta sonli modul bo‟yicha bo‟lish zaruriyati va bu amalning murakkabligi mazkur algoritmning kamchiligidir. Habarni raqamli imzolash algoritmi Faraz qilaylik, A tomon B tomonga raqamli imzolangan pt=15 habarni jo‟natishi kerak bo‟lsin. DSA ochiq va yopiq kalitlarini hosil qilish algoritmi



El Gamal raqamli imzo sxemasi RSA raqamli imzo sxemasiga nisbatan bir qator afzalliklarga ega:
1) Belgilangan bardoshlilik darajasidagi raqamli imzo algoritmida hisoblashlarda qatnashadigan butun sonlar 25% ga kam va bu hisoblashni deyarli ikki barobarga kamaytiradi.
2) p modulni tanlagan vaqtda uning tub ekanligini va p-1 ko‟p sondagi tub ko‟paytuvchilari borligini tekshirish yetarli.
3) El Gamal sxemasi bo‟yicha imzoni shakllantirish protsedurasi yopiq kalitni bilmagan holda habarlar yordamida raqamli imzoni hisoblashga (RSA dagi kabi) yo‟l qo‟ymaydi.
Biroq, raqamli imzo algoritmi El Gamal ham RSA raqamli imzo sxemasi bilan taqqoslaganda ba‟zi kamchiliklarga ega. Xususan, raqamli imzo uzunligi 1,5 barobar kata bo‟ladi, bu esa uni hisoblashga ko‟proq vaqt talab qiladi[4]. DSA (DigitalSignatureAlgorithm) – raqamli imzolash algoritmi (DSA) 1991 yili AQSh standart raqamli imzo DSS(DigitalSignatureStandart) da foydalanish uchun taklif qilingan.
DSA algoritmi ERI EGSA ning rivojlantirilganidir. ERI EGSA bilan taqqoslaganda DSA algortimi bir qancha afzalliklarga ega: xotira hajmi va hisoblashlar vaqti qisqartirilgan. Imzolash va tekshirishda katta sonli modul bo‟yicha bo‟lish zaruriyati va bu amalning murakkabligi mazkur algoritmning kamchiligidir.
Habarni raqamli imzolash algoritmi Faraz qilaylik, A tomon B tomonga raqamli imzolangan pt=15 habarni jo‟natishi kerak bo‟lsin. DSA ochiq va yopiq kalitlarini hosil qilish algoritmi
Adabiyotlar

1. 
   https://neonkaraoke.ru/uz/rates/zashifrovat-s-pomoshchyu-algoritma-rsa-rsa-shifrovanie-opisanie-i-realizaciya/
   
2. 
   http://portal.guldu.uz/download-edfiles-21773.doc
   
3. 
   https://lib.samtuit.uz/uploads/files/61b762f4b251e5.08761180.pdf
   
4. 
   http://lib.jizpi.uz/mod/resource/view.php?id=15671&redirect=1
   
5. 
   https://lib.samtuit.uz/uploads/files/61adf784cc6471.61037441.pdf