2504.01 – «Geodeziya» ixtisası üzrə doktoranturaya qəbul imtahanı proqramının
əsasını aşağıdakı ali məktəb fənləri təşkil edir:
Geodeziya, Geodeziya ölçmələrinin
riyazi emal nəzəriyyəsi,
Ali geodeziya, Radiogeodeziya, Geodezik astronomiya,
Qravimetriya, Kosmik geodeziya, Tətbiqi geodeziya, Geodeziya istehsalatının təşkili
və iqtisadiyyatı.
GİRİŞ
Geodeziya elmi ən qədim
və birinci olaraq astronomiya, riyaziyyat, fizika,
coğrafiya, geologiya və bir çox digər elmlərin yaranmasına təkan vermişdir. Bu elm
sahələrində əldə edilən nəticə və yeniliklər tədricən geodeziyada tətbiq olunmuş və
onun sürətlə inkişafına gətirib çıxarmışdır. İnkişaf tarixi boyu geodeziya elmi dünya
quruluşunun və iqtisadiyyatının əksər sahələrini əhatə etmiş və onun həll etdiyi elmi,
elmi-texniki və praktiki məsələlərinin sayı artmışdır.
Bu məsələlərin həlli ilə
geodeziyanın tədricən yaranmış bir çox fənnləri məşğuldur. Onların sürətli inkişaf
tempi bəzi fənnlərin artıq elmə çevrilməsinə gətirib çıxarmışdır. Bu tendensiya
Kosmik geodeziya sahəsində də müşahidə olunur. Son 50
ildə burada böyük
nailiyyətlər əldə edilmişdir. Kompüter texnologiyasını geniş tətbiq edən Kosmik
geodeziya əvvəllər yerüstü metodlarla on illərlə görülən əsas geodeziya işlərini bir
neçə aya və xeyli az maliyyə xərcləri ilə aparmağa imkan verir.
Kompyüter və
kosmik texnologiyalar hal-hazırda sürətlə inkişaf etdiyindən bu sahələrdə yeni
metodlar yaranmış və onların tədris proqramlarına salınması zərurəti ortaya
çıxmışdır. Bu gün əsas geodeziya işlərinin 70%-ni
kosmik geodeziya görmək
iqtidarındadır. Ancaq bəzi praktiki məsələlərin həllində yerüstü metodlar daha yüksək
dəqiqlik verir və buna görədə onlar hələ uzun müddət tətbiq olunacaq. Kosmik
geodeziyanın mövcud problemləri aradan götürüldükcə GPS ölçmələrinin dəqiqliyi
artacaq və onların da həlli mümkün olacaq.
Yuxarıda adlarını çəkdiyimiz fənlərin dərindən öyrənilməsi geodeziyanın
bir çox
problemlərinin həllinə yol açacaq.