89
VI FƏSİL. ŞORSUDA 2016-CI İLİN QAZINTILARI
Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Nahçıvan Şubesi tarafından
yürütülen Babek Reyonu arkeolojik yüzey araştırmaları sırasında tespit edilen
Şorsu Tepesi kazıları 2013 yılında Dr. Veli Baxseliyev tarafından
başlatılmıştır.
Yüzey araştırmaları sırasında yerleşmede bulunan "Husking Tray"
benzeri bir çanak çömlek parçası ile Neolitik dönem kap formaların
saptanması neticesinde, bölgenin Neolitik dönem kültür haritasını
aydınlatmak amacıyla kazılarına başlanan Şorsu Tepesi kazılarının ilk
sezonunda Neolitik dönem ait tabakalarına ulaşılamamasından dolayı
çalışmaların devam ettirilmesine karar verilmiştir.
Çalışmaların
devam
ettirilmesindeki bir diğer amaç ise yerleşim düzeni ve alan kullanım
stratejisinin belirlenmek istenmesidir. Bu bağlamda yerleşmenin bulunduğu
konum ve bölge kültürü içindeki yerini/işlevini belirlemek; doğudaki dağlık
alan ile batıdaki ova arasındaki göç yollarını ve ilişkisini aydınlatmaktır.
Tüm bunlar göz önüne alınarak Şorsu Tepesi kazıları, Dr. Veli
Baxseliyev ile Dr. Catherine Marro'nun ortaklaşa yürüttüğü
Mission
Archéologique du Bassin de l'Araxe, Nakhichevan, Azerbaïdjan Projesi
kapsamında, 2014 ve 2016 yıllarında iki sezon olarak Savaş Sarıaltun'un alan
sorumluluğunda devam ettirilmiştir.
Yerleşmenin Konumu ve Çevresi (Res.64-66)
Doğudaki dağlık alan ile batıdaki ovalık alan arasında coğrafik açıdan
geçiş bölgesi diyebileceğimiz bir alana konumlanan yerleşme, Sirap köyünün
yaklaşık 1 km kuzey-kuzeydoğusunda, Şorsu Deresinin hemen güney
yamacında yer almaktadır. Doğu ve güneydoğusunu çevreleyen alçak
tepelerin batı yamacında konumlanan Şorsu Tepesi yayvan bir yükseltinin
üzerindedir.
Alan Yönetimi / Amaç
2016 yılı kazıları için hedeflenen çalışmalar:
- Yüzey araştırmalarında saptanan Neolitik Dönem tabalarını
saptamak,
90
- Yerleşim iskan stratejisi ve alan kullanımını belirlemek,
- Yerleşim kronolojisini
oluşturmak,
-2013 ve 2014 yıllarında çalışmalarına başlanan 10.00 x 10.00 m boyutlarında
Ch.A ve Ch.B plan karelerindeki kazılara devam ederek
ana toprağa ulaşmak,
- Eski kazı alanlarının kuzeyine, yeni kazı alanları açarak yerleşmenin
yayılım alanının sınırlarını belirlemek ve dolayısıyla Şorsu Deresi ile
ilişkisini saptamaktır.
Arazi Çalışmaları
Yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda arazi çalışmaları asıl olarak
, 10.00 x 10.00 m boyutlarında 2 plan karede (Ch.A ve Ch.B) sürdürülmüştür.
2014 yılı kazı verileri ile höyüğün topografik özellikleri göz önüne alınarak
Ch.A ve Ch.B plan karelerin kuzeyinde biri 7 x 10 m (Ch.C) diğeri 5 x 10 m
(Ch.D) boyutlarında alanlarda yeni kazı alanları açılmıştır. 2016 yılı kazı
çalışmalarında toplam 4 alanda kazı çalışmaları yapılmıştır.
Ch. A Plan Karesi
2014 kazı çalışmalarında kazıları bitirilemeyen alanlarda çalışmalar
sürdürülmüştür. Bu bağlamda, çalışmaları iki başlıkta toparlayabiliriz.
Bunlardan birincisi 2014 kazı çalışmalarında kültür tabakalarının
saptanamadığı oldukça sert ve kesekli, kızılımsı kahverengi bir toprak
yapısına sahip, doğu alandaki kazı çalışmaları; ikincisi ise batı alanda
saptanmış duvar vb. mimari öğelerin çevresidir.
Doğu alanda çalışmaların tekrar başlamasındaki asıl nedeni; 2016 yılı
kazı çalışmaları kapsamında, ilk günkü sıyırma ve temizlik çalışmalarında,
söz konusu alanda çanak parçalarının saptanmasıdır. Doğu alan kazılarında,
oldukça sert kahverengi toprak içine açılmış toplam üç çukur (Ch.A046,
Ch.A059 ve Ch.A060) ile yan yatmış yarım bir küp (Ch.A042) saptanmıştır.
Bununla birlikte 2014 yılı kazılarında saptanan Ch.A026 çanak döşeme
alanında da çalışmalar devam etirilmiştir.
Ch.A026 Çanak Döşeme (Res.67-70)
2014 kazı verilerine göre; açmanın orta kesiminde, Ch.A032 taş
duvarının yaklaşık 40 cm doğusunda yer alan döşemede yapılan 2016 kazı
çalışmaları sonucunda, döşemenin batıya doğru eğimli bir şekilde devam