Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet

istehsalçılarının yüksək məhsuldar toxum növləri, bitki mühafizə vasitələri, gübrə, su, 
yüksək  qidalı  yemlə  təmin  olunması,  təsərrüfat  daxili  suvarma  şəbəkələrin  texniki 
vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, torpaqların şorlaşması, münbitliyinin aşağı düşməsi və 
erroziyaya  uğramasının  qarşısının  alınması,  emal  sənayesi  müəssisələri  ilə  səmərəli 
ə
laqələr  gurulması,  məhsulun  tədarükünün,  saxlamasının,  qablaşdırılmasının, 
daşımasının  və  satışının  səmərəli  sistemlərinin  yaradılmasından  asılıdır.  Bu 
istqamətlərdə ciddi irəliləyişlərin əldə edilməsi isə Azərbaycanın aqrar sektoruna iri 
həcmli investisiya qoyuluşlarının həyata keçirilməsindən asılıdır. Ənənəvi olaraq ölkə 
regionlarında  maliyyə  infrastrukturunun  nisbətən  zəif  inkişafı,  kəndli  təsərrüfatların 
maliyyə  imkanlarının  məhdudluğu  və  onların  əmlakının  aşağı  likvidliyi  və  s.  ilə 
ə
laqədar  olaraq  qeyd  edilən  istiqamətlərin  inkişafında  dövlət  əhəmiyyətli  rol 
oynamalıdır.  Bu  baxımdan,  Azərbaycanda  aqrar  sektorun  inkişafının  dövlət 
tərəfindən 
stimullaşdırılması 
mexanizminin 
qiymətləndirilməsi 
və 
onun 
təkmilləşdirilməsi  istiqamətlərinin  müəyyən  edilməsinin  mühüm  əhəmiyyəti  vardır. 
Dövlət tərəfindən kənd təsərrüfatının güzəştli şərtlərlə maliyyələşdirilməsi bu sahənin 
rəqabət qabiliyyətinin artırılması və investisiya cəlbediciliyi baxımından mühüm rol 
oynayır.  Çünki  xarici  ölkələrdə  kənd  təsərrüfatının  verilən  dotasiyalar  bu  ölkələrdə 
kənd  təsərrüfatı  məhsullarının  istehsal  xərclərinin  azalmasına  və  nəticədə  istehsal 
edilən məhsulların rəqabət qabiliyyətinin artmasına səbəb olur.  
 
Cədvəl 2.3
13
 
qtisadiyyatın sahələri üzrə əsas kapitala yönəldilmiş investisiya 
llər                                  
Cəmi                       
o cümlədən                                                                                                                   
sənaye 
kənd 
təsərrüfatı, 
meşə 
təsərrüfatı 
və balıqçılıq 
tikinti  
nəqliyyat 
və anbar 
təsərrüfa
tı 
informasi
ya və 
rabitə 
digər 
sahələr  
milyon manta 
1990 
0.06 
0.02 
0.02 
0.00 
 
0.00 
0.02 
1995 
228.0 
105.9 
4.4 
0.6 
 
12.0 
105.1 
2000 
967.8 
670.1 
6.5 
3.4 
44.1 
45.3 
198.4 
2005 
5769.9 
4176.0 
40.7 
46.1 
517.2 
158.0 
831.9 
2006 
6234.5 
4296.7 
58.3 
10.1 
631.5 
210.7 
1027.2 
                                                      
13
Cədvəl Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin materialları əsasında hazırlanmışdır 
 

---

2007 
7471.2 
4591.2 
243.3 
4.2 
745.4 
177.5 
1709.6 
2008 
9944.2 
4249.3 
336.5 
66.1 
1993.9 
173.4 
3125.0 
2009 
7724.9 
3224.9 
266.6 
30.5 
1715.2 
140.6 
2347.1 
2010 
9905.7 
4276.2 
431.0 
113.8 
2449.1 
212.0 
2423.6 
2011 
12799.1 
5369.8 
437.3 
225.9 
2515.7 
310.8 
3939.6 
2012 
15407.3 
6039.9 
648.8 
499.0 
2621.1 
329.5 
5269.0 
2013 
17850.8 
7499.6 
574.3 
707.8 
3570.0 
200.7 
5298.4 
Faiz 
1990 
100 
37.4 
14.0 
2.3 
7.4 
38.9 
1995 
100 
46.4 
1.9 
0.3 
5.3 
46.1 
2000 
100 
69.2 
0.7 
0.3 
4.6 
4.7 
20.5 
2005 
100 
72.4 
0.7 
0.8 
9.0 
2.7 
14.4 
2006 
100 
68.9 
1.0 
0.2 
10.1 
3.4 
16.4 
2007 
100 
61.4 
3.3 
0.1 
10.0 
2.4 
22.8 
2008 
100 
42.7 
3.4 
0.7 
20.1 
1.7 
31.4 
2009 
100 
41.8 
3.5 
0.4 
22.2 
1.8 
30.3 
2010 
100 
43.2 
4.4 
1.2 
24.7 
2.1 
24.4 
2011 
100 
41.9 
3.4 
1.8 
19.7 
2.4 
30.8 
2012 
100 
39.2 
4.2 
3.2 
17.0 
2.1 
34.3 
2013 
100 
42.0 
3.2 
4.0 
20.0 
1.1 
29.7 
Cədvəl  2.3-ün  təhlilindən  görünür  ki,  kənd  təsərrüfatı,  meşə  təsərrüfatı  və 
balıqçılıq  sektoruna  investisiya  qoyuluşlarının  ümumi  iqtisadiyyata  investisiya 
yatırımlarında  xüsusi  çəkisi  ilbəil  artmaqdadır.  Göründüyü  kimi,  iqtisadiyyatın 
sahələri  üzrə  əsas  kapitala  yönəldilmiş  investisiyaların  daxilində  kənd  təsərrüfatına 
yatırılan  investisiyaların  həcmində  2009  –  2013-cü  illərdə  tərddüdlər  müşahidə 
edilmiş, 2013-cü ildə 3,2% təşkil etmişdir. Ümumiyyətlə isə 2000 – 2010-cu illərdə 
0,7%-dən  4,4%-ə  qədər  artmışdır.  Təhlildən  məlum  olur  ki,  iki  sahə  üzrə 
investisiyaların xüsusi çəkisi artır ki, bu sahələr kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və 
balıqçılıq  sektoru  və  nəqliyyat  və  anbar  təsərrüfatı  sektorudur.  2000  –  2010-cu 
illərdənəqliyyat və anbar təsərrüfatı sektoruna investisiyalar 5 dəfədən çox artmışdır. 
Ə
sas aparıcı sektor olan sənayenin payı isə 2000-ci ildəki 69,2%-dən 2013-cü ildəki 
42,0%-ə qədər çox böyük bir eniş nümayiş etdirmişdir. 
Cədvəl 2.4-ün təhlilindən göründüyü kimi 2000-2013-cü illərdə kənd təsərrüfa-
tı müəssisələrin ümumi sayı azalsa da, həmin illər ərzində gəlirlə işləyən müəssisələ-
rin sayı təxminən 60% artmış, zərərlə işləyən müəssisələrin sayı isə 15 dəfəyə yaxın 
azalmış və 2013-cü ildə sayı 79 olmuşdur. Müəssisələrin mənfəətinin məbləği bu illər 
ə
rzində  70  dəfəyə  yaxın  artmış,  zərərin  məbləğində  isə  ciddi  olmayan,  təxminən  
20%-lik kiçik artım müşahidə olunmuşdur. Bu illər ərzində ümumi gəlirin məbləği də 
təxminən  100  dəfəyə  yaxın  artmışdır.  Təhlil  aparılan  dövr  üzrə  təsrrüfatda  çalışan 

---