118
nisbətən yüklü sümüklüdür. Kian cinsindən ağ tüklülük əlaməti daha cox kecdiyi ücün rəngləri
ağ və bozdur. Göz qulaq quyruq və burun aynaları qaradır.
Mərkiddcan cinsinin dövlət damazlıq kitabı 1932-ci ildə tərtib olunub. Canlı kütləsi inəklərdə
600 kq, törədicilərdə 1000 kq olur. Bəzi törədicilərin cəkisi 1340-1460 kq-a catır. Doğulduqda
buzovlar sarı qəhvəyi rəngdə olurlar. ġəkil-73.Markidjan cinsin buğası.
Bir necə həftədən sonra rəngləri dəyiĢərək acıq- boz və ağ rəngə calır. Erkəklər 6 aylıqda 435
kq, 12 aylıqda 695 kq, 18 aylıqda 922 kq cəkiyə malik olurlar. Cinsin daxilində bir cox törədici
xətləri randole Çiov Lanqiona Fiolma və s. tez yetiĢkənliyi, böyük canlı kütləsi və yaxĢı ətlik
xusiyətlərinə görə xarakterizə olunurlar. Markidcan cinsi böyümə və inkiĢafına görə kian cinsi
ilə müqayisə olunan bilər.
Kökləmə dövüründə qaba yemlərdən istifadə olunduqda 18-20 aylıqda 600-650 kq, cəkidə
olurlar. Kəsim cıxarı 61-63%-dir, 1 kq cəki artımına 5,5-5,7 yem vahidi sərf olunur. Bu cinsin
erkək cöngələrinin əti incə, əzələ lifləri nazikdir. Bu cins Ġngiltərə, Avsitiraliya və baĢqa
ölkələrə aparılır. Ġngiltərə ətlik cinsləri ilə carpzlaĢdırıldıqda alınan mələzlər, yüksək canlı kütlə,
cəmdəkdə yağın az toplanması ilə xarakterizə olunur. Orta Asiya və baĢqa regionlarda sənaye
carpazlaĢmasında bu cinsdən istifadə
olunmaqla ətlik maldarlığın əsası hesab
olunan mələzlər yaranır.
Braman cinsi. Bu cins ABġ-ın Texas
Ģatında yerli lonqxorı inəklərinin Hindistan
zebullarının (konkerdci, onqole, lenzor, qir,
qiriĢna) törədiciləri ilə cevirici carpazlaĢma
usulu ilə yaradılmıĢdır. Braman cinsinin
formalaĢmasında Biraziliyadan gətrilmiĢ
Ġndu- brazil cinsinin təsiri də olmuĢdur.
Braman cinsi yaxĢı ətlik məhsuldarlığına
malikdir. Bu cins isti iqlim Ģəraitinə dözməklə qaba yemlərdən (qamıĢ və tirastinka) yaxĢı
istifadə edir.
Bu cins baĢqa ətlik heyvanlara nisbətən uzun ayaqlı və qısa gövdəlidir. Rəngi əksər malda boz,
bəzilərində qırmızıdır. Braman malının boynu qısa və enli, hürkücü böyük, qulaqları enli, uzun
və sallaq, döĢ dərisi qırıĢıqlıdı. Braman cinsi qramal kimi böyürmür. Ġnəklərdən 17-20 il,
törədici buğalardan 12 ilə kimi istifadə olunur.
ġəkil-73.Amerika Brahman cinsin buğası.
Braman inəkləri 450-500 kq cəkidə olurlar. Erkəklər 770-1100 kq- dır, cavanlar kökəldikdə
kəsim cıxarı 61-62% catır. Braman cinsindən Avropanın ətlik cinslərinin isti iqlimə
dözümlüyünün artırılmasında carpazlaĢma üsulu ilə istifadə olunur. Braman və hereford malı
ilə carpazlaĢdıqda alınan mələzlər doğulduqda 29,4-37,6 kq, 224-cü gündə 227,7 kq çəkiyə
catırlar. Köklənmədən sonra 14-15 aylıqda onlar 534 kq cəkiyə catmaqla kəsim cıxarı 80,6%
olur. ABġ-da Braman malına ġothorn, Xlonqxorn cinslərinin mələzləri ilə cütləĢdirməsi
nəticəsində santa herturda cinsi yaradılmıĢdır. Braman malı Ģorthorn və hereford cinsləri ilə