❖ qohum
nıillL
və dünya müəssisolərt, heyətin türkibının və
strukturunun əsas xarakteristikaları, o cümlədən işçilorin sa-
yı, onların hazırlıq səviyyəsi, ıxtisası və istehsal təcrübəsi
haqqında;
❖ öz müəssisəsinın inkişafı strateqiyası və perspektıvi, buraxt-
lan məhsulun yenilənməsi, kadrların təhsilinin artınlması,
müxtəlif kateqoriyaların heyətinin doldurulmasmm osas
mənbələri haqqmda və s.
Beləliklə, təqdim olunan iqtisadi informasiya hom göstəricilə-
rinin məzmunu, həm təsir vaxtı üzrə əhəmiyyətli dorocodə
fərqlənir. Məhz bunxm üçün müəllifın fıkrincə informasiyant
onun məqsədli istifadəsi, osas məzmunu, ötürmə üsulu və s. asıiı
olaraq bÖlmək olar. Əsas obyekt kimi informasiyaya heyət, ma-
şın, avadanlıq, həmçinin müxtəlif köməkçi sənədləşməni daxil
edir, bu sənədlər vasitəsi ilə müəyyən daxil olan infonnasiya ötü-
rülür. Əsas məqsəddən asıh olaraq bütün informasiya üç növə aid
edilə bilər: müəyyən həll tələb edən, təsirə səbəb olan və işçiyo
çatdırılan neytral.
Məyyon qərarlann qəbulu və onlartn icrasmı tələb edən molu-
mat adətən rəhbərlərdən tabe olanlara idarə edən sistemdon idarə
olunan sistemə, idarəetmə subyektindən obyektə, iş yerlərinə vo
digər icra sistemləri və elementlərinə keçir. Bütün daxil olan mə-
lumat müxtəlif emal, təhlil və dəyişiklik tələb edir bununlada çı~
xan informasiyaya çevrilir, bu infonııasiya Öz əsas fıınksiyasınr.
rəhbər, idarəetmə qərarlarmın qəbulu üçün xidmət edır.
Müəyyən qərarların qəbul olunmasını tələb edən ıdarəetmə
informasiyasmın sistemini daxil olan və çıxan informasiyanm to-
səvvür etmək olar. Heyətin idarəolunmasında istifado olunan in-
fonnasiya sisteminə aşağıdaki tələblər qoyulur:
❖ hər bir idarəetmə obyektinə yalnız yerinə yetirilən yunksi-
yalar bilavasitə əlaqəsi olan informasiya daxil olmalıdır;
❖ müxtəlif idarəetmə səvıyyələrinə səlahiyyətlərə, məsuliy-
yət dərəcəsınə və vəzifə öhdəliklərinə müvafıq olan infor-
masıya daxil olmalıdır;
❖ Iıər bir informasiya məlumatınm məzmunu qərarlann qəbu-
lu və onlarm yerinə yetirılməsinə nəzarət üçün ıstifadə olu-
naıı əsas informasıyaya müvafıq olmalıdır;
❖ daxil olan məlumat təyinat obyektinə praktik istifadə üçün
hazır olan ümumi şəkildə daxil olmalıdır;
❖ informasiyanm tələb olunan dəqiqliyi və onun ötürülmə
vaxtı qəbul olunan idarəetmə qərarlarınm qabaqlayan icra
müddətinə müvafıq olmalıdır.
İdarəetmədə müxtəlif ilkin məlumatlann ötürmə, emal və isti-
fadə prosesini informasiya hərəkatı adlandırmaq Iazımdır. İnfor-
masiyanın hərəkatı idarəetmə subyektindən idarəetmə obyektinə
başlayır, onun emalından sonra lazımi idarəctmə qərarı yaramr.
İnfonnasiya axını adətən həmin bölmənin əsas funksiyalarına
müvafıq olaraq daxili bağlı sistem daxilində keçir və heyətınfə-
aliyyətinin idarəetmə sistemin yaradır. Hər bir müəssisədo idarə-
etmənin bütün səviyyələrində bir çox belə kompleks və ya sislem
vardır, onlar bir biri ilə əlaqədardır.
Heyətin idarəetmə sistemində menecment sistemındə olduğu
kimi beş əsas idarəetmə funksiyalan movcuddur: planlaşma, toş-
kilatlanma, tənzimlənme, uçot və nəzarət. Bu funksiyaların istə-
nilənin vaxt həyata keçirilməsi m üxtəlif informasiyanın istfıadəsi
ilə əlaqədardır. Dəqiq, tam və vaxtmda verilmiş informasıya həm
heyətin idarə olunma sistemində, həm istehsal menecmentində
lazımdır, bu texniki, iqtisadi, təşkilatı, sosial və digər vacıb infor-
masiya növləri sahəsində geniş istifadə nəzərdə tutur. Müasir is-
tehsalda texniki informasiya onun strateji inkişafmm və idarəet-
mənin vacib amillərindən biridir.
Heyətin informasiya ilə işləməsı özünü idarə oiunma qərarla-
rınm yığımmı, ötürməsini, saxlanmasmı, axtarışmı, emahm, tehli-
lini, qəbulunu daxil edir. İqtisadçılarm təyininə görə
inform asiya
ilə işin bu növləri ıdarəetmə əməiyinin öznəxas daxili fuııksiya-
iarın təşkil edir. Bazar iqtısadiyyatmın inkişafının ən yüksək mər-
hələsi informasiyanm emalınm müxtəlif texniki vasitələrinin, fər-
di kompüter sistemlərinin, o cümlədən İntemet informasiya şəbə-
kəsinin artan totbiqi ilə xarakterizə olunur. İntemetə daxil olmaq-
la əlaqədar heyətin foaliyyətinın daha mürəkkəb növü müasir in-
formasiyanın, həmçinın heyətin xüsusi hazırlığını tələb edir. De-
yilənlər o deməkdir ki, istehsalın ıdarə olunması sahəsində xüsusi
idarəetmə bötmələri yaranır, onlann fəaliyyət predmeti noinki
maddi rifahların istehsalı, həmçinin həm istehsalın, həm heyətin
inkişafina lazım olan bu və ya digər xidmətlərin yerinə yetirilmə-
sidir. Məhz bunun üçün heyətin idarə olunma funksiyalannı iki
növə bölmək olar: daxili və xarici. Xarici funksiyalar bu və ya di-
gər idarəetmə obyektinə yönəlib, daxili funksiyalar ısə koııkret
idarəetmə əməyınin əsas məzmununu təşkil edir.
M üəssisə rəhbərinin idarəetmə funksiyalarmın informasiya tə-
minatının xüsusi vacibliyi ilə əlaqədar olaraq fıkrimiz şəxsən yu-
xan menecerə daxil olan informasiyanm məzmunun daha genış
açmaq Iazımdır. müəllifın düzgün qeyd etdiyı kimı onun bütün
müəssisələr üçün eyni olan təsivirin vermək olmaz.
❖ informasiya sistemli, mütəmadi, həqiqi, kifayət edən, Lakm
artıq olmamalıdır;
❖ ilkin məlumatlar emal olunmalıdır və mənimsəmə üçün ya-
rarlı şəkilə salınmalıdır;
❖ istehsalm operatıv tənizimlənməsi üzrə qəbul olan qərarlar,
bir qayda olaraq müvafıq müavinlər tərəfındən öütnııek la-
zımdır;
♦> qəbul olunmuş qərarlar haqqmda nəinki birbaşa icraçılar,
həmçinin həmin qərarın bu və ya digər yolla maraqlara to-
xunan xidmətlər bilməlidir;
❖ Öz operativ işində rəhbər aşağıdaki prinsipə riayyət etməli-
dir: tabelərin cari işlərinə minimum müdaxilə və onlara aid
olunan məsələlərin həllinin maksimum tələbkarlığı;
❖ rəhbər tabe şəxslərin münaqişəsinə qoşulmamahdır, lakin
tabe şəxslər dəqiq bilməlidirlər ki, onlar bu münaqişəyə son
qoymasa, rəhbər əvvəl axır bu münaqişəyə son qoyacaq;
Yüklə Dostları ilə paylaş: |