32
Kitabxanaların avtomatlaşdırılması kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin
inkişafı və oxucuların bu prosesdə lazımınca bəhrələnməsi deməkdir və bu
proses istər kitabxanaçıların istərsə də kitabxanadan istifadə edən
oxucuların işini asanlaşdırır. İlk növbədə bu iş Elektron kataloqun (EK)
yaradılmasından başlayır. Bu sistemin tətbiqi kitabxana işçilərinin kompüter
savadlılığını bir daha təkmilləşdirir. Ona görə də 2005-ci ildən F.Köçərli
adına Respublika Uşaq Kitabxanasında İRBİS-64 avtomatlaşdırılmış
proqram sistemi qoyulanda hər bir kitabxana işçisi təlimlərdə iştirak edərək
sistemdə işləmək üçün hazırlandı. Avtomatlaşdırılmış kitabxana
İnformasiya sisteminin “İnzibatçı” “Kataloqlaşdırıcı” və “Oxucu”
avtomatlaşdırılmış işçi yerlərinin tətbiqi kitabxananın informasiyaşma işini
daha da sürətləndirdi. Bu proqram Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
tərəfindən dəstəkləndi, bu sahədə yeniliklərin tətbiqi ilə bağlı böyük işlər
görüldü. Hazırda kitabxana fondunun 70%-dən çox hissəsi elektron
kataloqa daxil olmuşdur. Kitabxana işinin avtomatlaşdırılması sahəsində bir
sıra uğurlu layihələrin həyata keçməsində daha maraqlıdır, bunun oxucu
cəlbində əhəmiyyətini daim hiss edir.
Müasir elm, elə müasir dünya bütünlükdə informasiya mübadiləsi
aparmadan keçinə bilmir. Daha dəqiq desək, bu gün elmin vüsətini də,
sürətli inkişafını da informasiya mübadiləsi təmin edir. Bu gün təkcə alimlər
yox, hər bir adi insan dünyanın ən ucqar yerində oturub kompüterini
İnternet şəbəkəsinə qoşmaqla maraqlandığı sahə ilə bağlı külli miqdarda
informasiya əldə edə bilər. Eləcə də İnternet sistemi vasitəsilə hər hansı bir
məlumatı qısa müddətdə istənilən məntəqəyə ötürə bilər. Beləliklə, bu gün
düşünən dünyada, əgər belə demək mümkünsə, vahid “ailə”yə çevirmiş
müasir bir elm mövcuddur. Bu elmin adı “İnformatika” dır.
33
2005-ci ildən başlayaraq artıq neçə illərdir
ki, kitabxanamız “Biləyən ” multimedia
zalında ümumi məcburi ibtidai təhsil
formasında kitabxana-biblioqrafiya
biliklərinin əsasları proqramı ilə işləyir.
Buna uyğun olaraq şagirdlər kataloq və
kartotekalarla, kitablar, dövri və soraq
nəşrləri ilə işləmək bacarıqlarını əldə
edirlər. Elektron kataloqların və
kartotekaların yaradılması, bu proqramda yeni bazaları əlavə etmək
cəhdləri proqramdan istifadənin artmasına, virtual oxucuların sayının
çoxalmasına gətirib çıxardı. Bu - müasir texniki vasitələrdən istifadə
etməklə onun yerindən asılı olmayaraq istənilən növdə lazımlı
informasiyanı tapmaq bacarığıdır. Kitabxanada maraqlı mövzular üzrə
informasiya saatları və dərsləri keçirildi. Məsələn "Kitabxanada kompüterlə
ilk tanışlıq", "Uşaq kitabxanasında Elektron kataloq və kartotekalar",
"Ensiklopediyanın Elektron multimediaları", "Axtarışın təşkili və metodları",
"Elektron referatlar" və s. Qruplar üzrə məşğələlərdə oxucular yeni
məlumat daşıyıcılarıyla tanış olmaqla yanaşı, onun axtarışı metodlarını da
öyrəndilər, İnternetdə düzgün axtarış etməklə əlavə bilik əldə etdilər.
Oxucuların informasiya mədəniyyəti tədricən belə formalaşır:
informasiyanın düzgün axtarışı, onun əldə edəndən sonra ədəbiyyatı
oxumaq bacarığı, informasiyanın qiymətləndirilməsi, yaradıcılıq işi və s.
Oxucunun informasiya savadlılığı kitabxanada saxlanılan sənədlərin
tipləri haqqında biliklərin əldə edilməsi ilə yanaşı, lazımlı mənbələrin
sərbəst axtarışı və kitabxana fondlarının effektiv istifadəsinə kömək edir.
İnternetlə işə daha çox diqqət ayrılır. İstifadəçilərə İnternet haqqında
məlumat verməklə yanaşı etiket qaydaları da öyrədilir.
34
Tədris prosesində multimediaların imkanlarından istifadə. Müxtəlif
mövzular üzrə təqdimatların, carxlı slaydların hazırlanması və s.
Təcrübə göstərir ki, bütün bunlar yeni biliklər əldə etməklə yanaşı,
məktəblilərdə bilik və bacarıqları formalaşdırır, intellektual qabiliyyətlərini
inkişaf etdirir. Bu məsələlərin həllində böyük imkanlar bizə multimediaların
vasitəsi ilə verilir. Belə ki, insan obrazlarla düşünür, təqdiqatçıların fikrincə
hər bir insan10 % oxuduqlarını, 20% eşitdiklərini və 30 % gördüklərini və
eyni zamanda görüb və eşitdiklərinin 50-70%.-ni yadda saxlayır,
Kitabxanalarda yaradılmış Multimedia mərkəzləri audio və video
məhsullarından başqa uşaqlar üçün ensiklopediyalar və öyrədici
proqramlar əsasında hazırlanmış disklərlə təmin olunmalıdır. Bu fond
oxucuların maarifləndirici fəaliyyətinin dəstəyi üçün istifadə olunmaqla
kitabxanada istifadəçilərin əlavə təlimatlanmasında böyük rol oynayır.
CD-lərdə olan tədris materilallarından Məs: informatika, tarix,
incəsənət, müsiqi və s. geniş istifadə olunur.
Tarix dərsliyi ilə əlaqədar müxtəlif dövrləri əhatə edən ensiklopediyalar:
Tarix – qədim dövr, Azərbaycan tarixi, Tarix. XX əsr; Riyaziyyat, fizika,
coğrafiya, rus və ingilis dilləri üzrə öyrədici proqramlar; informatika
kurslarının dərindən öyrədilməsi baxımından multimedia öyrədən
proqramlar ; Addım-addım; Windows2010; Internet və s.
Kitabxana məktəb proqramına köməklə əlaqədar uşağın ümumi
mədəniyyətinin formalaşması üzrə iş aparır, əlavə təhsil proqramları üzrə
aktiv mədəni sahənin yaradılmasına nail olur. Məsələn: "İnformasiya
texnologiyaları", "Nitq . Mədəniyyət. Ünsiyyət", "Rənglərin, fikirlərin və
hislərin ahəngində".
Kitabxanada uşağın məntiqi düşüncəsi, onun yaradıcılıq qabiliyyətini
inkişaf etdirmək məqsədilə müxtəlif interiaktiv oyunları özündə əhatə edən
disklərin, flashkartların olması da nəzərdə tutulur. Belə proqramlar oyun
formasında yerinə yetirilir. Multimedia mərkəzində interaktiv nağıllar, cizgi
Dostları ilə paylaş: |