Azərbaycan təHSİl naziRLİYİ azərbaycan diLLƏr universiteti “rusiya federasiyasinin nəQLİyyat sistemi” mövzusunda ElMİ TƏDQİqat iŞİ

2. Rusiya Federasiyasının nəqliyyat sisteminin müasir
strukturu və xüsusiyyətləri

Nəqliyyat əlaqəsi ərazidə böyük sənaye sahələrinin, yaşıl ərazilərin və su obyektlərinin mövcudluğundan çox asılıdır. Maksimum nəqliyyat əlaqəsi Voronej və Rostov-na-Donu kimi kompakt, genişlənməmiş şəhərlər üçün xarakterikdir. Ən yaxşı göstəriciləri Sankt-Peterburq, Yekaterinburq və Novosibirsk kimi post-sənaye iqtisadi strukturu və yaxşı planlaşdırılmış yol şəbəkəsi olan milyonlarla artıq şəhərlər nümayiş etdirir. Sənaye şəhərləri, eləcə də mərkəzdən uzaq əraziləri olan şəhərlər daha az nəqliyyat əlaqəsinə və tıxaclar üçün daha çox potensial darboğaza malikdir. Bunlara Vladivostok, Perm, Ufa, Tula daxildir.

Rusiyada asfaltlanmış yolların ümumi uzunluğu 754 min km-dir. 2022-ci ildə avtomobil nəqliyyatı ilə 6,9 milyard ton yük daşınmış, həmin ildə onun yük dövriyyəsi 216 milyard ton-kilometr olmuşdur.
2000-2022-ci illərdə avtomobil nəqliyyatı ilə yükdaşımaların həcmi 17%, yük dövriyyəsi isə 41% artmışdır [8].
Avtomobil yollarının ümumi uzunluğuna görə Rusiya Fransadan başqa demək olar ki, bütün Avropa ölkələrini üstələyir və dünyada 7-ci yeri tutur. Əhali ilə müqayisədə Rusiya Federasiyasında asfaltlanmış yolların sıxlığı hər 1 min nəfərə təxminən 5,3 km təşkil edir ki, bu da Ukrayna və ya Qazaxıstanla müqayisədə bir qədər yüksəkdir (müvafiq olaraq 3,3 və 5,0).
Lakin bir sıra digər ölkələrlə müqayisədə aşağıdır: məsələn, Finlandiyada bu rəqəm təxminən 10 km, ABŞ-da - təxminən 13 km, Fransada - 1 min sakinə 15,1 km-dir. Yolların ümumi uzunluğu 910 min km-dir, bunun 745 min km-i asfaltla örtülmüşdür, 45,4 min km-i federal yollardır.
2022-ci ilin məlumatlarına görə, ölkənin federal magistrallarının uzunluğunun 92%-i hər istiqamətdə bir zolaqda hərəkətin həyata keçirildiyi yollardır. Federal magistralların 29%-i həddindən artıq yükləmə rejimində işləyir. Ölkə yollarının pis vəziyyəti avtomobil nəqliyyatı ilə kommersiya yüklərinin son dərəcə aşağı orta hərəkət sürətinə səbəb olur - gündə təxminən 300 km (Avropa ölkələrində - gündə 1,5 min km-ə yaxın).
Quru nəqliyyatı ilə yüklərin çatdırılması üzrə ekspeditor şirkətlərin fəaliyyəti hazırda Avtomobil Nəqliyyatı Nizamnaməsi ilə tənzimlənir.
2022-ci ildə Rusiyanın yük maşınları parkı 7,42 milyon ədəd təşkil edib ki, bunun da ümumi çəkisi 3,5 tona qədər olan yüngül yük maşınları yarıdan çoxunu təşkil edib. 2022-ci ildə beynəlxalq daşımalara çıxışı olan Rusiya təşkilatlarının sayı 7,4 minə yaxın olub. Bu il beynəlxalq daşımalarda 40 min nəqliyyat vasitəsi məşğul olub. Rusiyanın xarici ticarət dövriyyəsində avtomobil nəqliyyatının payı dəyər ifadəsində 25%, idxal olunan malların 50%-dən çoxu avtomobil nəqliyyatı ilə daşınırdı. Rusiya Avropa Nəqliyyat Nazirləri Konfransının beynəlxalq avtomobil daşımaları üçün kvota sisteminin iştirakçısıdır.
2010-cu ilin sentyabrında Amur magistralının tikintisi başa çatmıdır.
2011-ci ildən bəri Rusiyanın yol təsərrüfatının əsas dövlət maliyyələşdirmə mənbəyi Federal Yol Fondu olmuşdur.