Azərbaycanlilarin II dünya müharġBƏSĠNDƏ ĠġTĠraki

MƏMMƏDOV Ġsrafil Məhərrəm oğlu 
(1919-1946) 
1941-45-ci illər müharibəsinin ilk 
azərbaycanlı qəhrəmanı 
 
İsrafil  Məhərrəm  oğlu  Şəmkir  rayonunun  Qapanlı  kəndində  dünyaya  göz 
açmış,  Gəncə  Pedaqoji  Texnikumunu  bitirdikdən  sonra  1939-cu  ildə  orduda 
xidmətə könüllü getmişdir. 
Alman faşizminin SSRİ-yə qarşı başladığı müharibənin ilk günlərindən 180-
ci  atıcı  diviziyasının  42-ci  alayı  tərkibində  cəbhədə  olmuşdur.  Düşmən  qüvvələri 
Moskva  istiqamətində  hücuma  keçdiyi  dövrdə  İsrafil  Məmmədovun  komandir 
olduğu  bölmə  Moskvadan  Şimalda  Novqorod  vilayətinin  Pustınka  kəndi 
yaxınlığında düşmənlə üz-üzə vuruşurdu. İyulun ilk günlərindəki döyüşdə o, qranat 
ilə  düşmənin  tank  dəstəsinin  başında  gələn  birinci  tankını  partlatmışdı  və  bundan 
sonra  daha  üç  tank  məhv  edilmişdi.  Həmin  1941-ci  ilin  3  dekabrında 
İ.Məmmədovun bölməsinə qarşı düşmənin 2 batalyonu hücuma keçmişdi. Düşmən 
hücumu 4 dəfə  təkrar olundu. Bu döyüşdə  düşmənin 300-dən çox  əsgər və  zabiti 
məhv edildi. Bunlardan 70 nəfərini komandir İsrafil Məmmədov özü məhv etmişdi. 
1941-ci  il  dekabrın  11-də ona  Sovet  İttifaqı  Qəhrəmanı  fəxri  adı  verildi.  O,  SSRİ 
Ali Soveti Prezidiumunun Fərmanı ilə elan edilən ilk Azərbaycanlı qəhrəman oldu. 
Ölkənin  ən  mötəbər  qəzeti  olan  “Pravda”  qəzetinin  1941-ci  il  11  dekabr 
sayında  yazılmışdı:  “Sovet  xalqı  İsrafil  Məmmədov  kimi  qəhrəmanlar  tərbiyə 
etmişdir.  Onun  qəhrəmanlığı,  onun  igidliyi  haqqında  şad  xəbər  bütün  ölkəyə 
yayılmışdır”. Sovet ordusunun əsas qəzeti olan “Krasnaya Zvezda” 1941-ci ilin 23 
dekabrında  baş  məqaləsində  yazmışdı:  “Əgər  cəbhə  dostluğunun  nə  olduğunu, 
döyüşdə  bir-birinə  köməyin  nə  olduğu  bilmək  istəyirsinizsə  Sovet  İttifaqı 
Qəhrəmanı   İsrafil Məmmədovdan və onun yoldaşlarından öyrənin”. 
Leytenant İ.Məmmədov 1943-cü ildə səhhətinə görə xidmətdən tərxis edildi 
və doğma Azərbaycana qayıtdı. 

---

67 
 
İsrafil Məmmədovun qəhrəmanlığı bütün ölkədə geniş təbliğ edilirdi. Onun 
adı ilə bağlı Azərbaycanda “Məmmədovlar hərəkatı” başlandı, onun qəhrəmanlığı 
haqqında şerlər və kitablar yazıldı, kinofilm çəkildi. 
Qəhrəmanın adı təhsil aldığı kənd məktəbinə verilmiş, Gəncədə onun adına 
küçə və xatirə ansamblı vardır.