106
durğunluq hər şeydən daha artıq teatra zərbə endirdi. Böyük teatr sənətinin
böhranı kəskin tərzdə aşkarlandı və onun arxasında biz kiçik sənətin
mənəviyyatsızlığını, həqiqi yaradıjılığın təntənəsini isə yalnız miniatür
teatrın sanki quru ot altından çiçəklənməsində gördük.
Öz qapılarını mayın 6-da tamaşaçılar üçün açan «Momus» teatrı qarşısına
başqa məqsədləri qoyur: yalnız «məşğulluğun» yox, həqiqi ilham
parıltılarını, aktyorluğu yox, səhnə və tamaşaçı arasında, daha dəqiq desək,
səmimi emosional əlaqənin yaradılmasını önə çəkir. «Momus» - injə
hissiyyatlı çox az insanların teatrıdır. Bayağılıqdan, mübaliğədən uzaq,
Münhen tipli bir teatr nümunəsi əsasında qurulmuş «Momus» yalnız estetik
zövq deyil, həm də qəlb rahatlığı vermək istəyir, bu isə çox vajibdir, çünki
müasir insanın qəlbi arxa divarsız səhnə kimi çılpaqlaşıb.
Bu məqsədə çatmaq üçün «Momus» teatr mühitindən başlayaraq,
repertuara kimi hər jəhəti nəzərə alır. Zalların hamısı rəssamlar tərəfindən
oricinal mövzularla bəzədilib, xüsusi sücetləri şərh edən emalatxanalar var.
Qonaq otağı, bar, tamaşa zalı, səhnə – hər yerdə müxtəlif tonlar, böyük zövq
və rahatlıq. Divarlarda xüsusi taxçalar – şarc və karikaturaları çəkmək üçün
«rəssamların atelyesi», «istirahət üçün guşələr» və s.
Orkestr yalnız azad sənətkarlardan ibarət olajaq; «bazar ertələri musiqi»
(«Momus» kvarteti) səslənəjək. Proqrama həm də «şairlərin axşamı»
rəssamlar, ekspromtlar axşamı daxil olub. Teatrın nəzdində injəsənətə çox
yaxın curnal nəşr olunajaq. Repertuara N.Evreşnovun bir çox əsərləri daxil
edilib, lakin ağırlıq mərkəzi, mənjə, musiqi və oxumaqdan ibarətdir, bunu
artist qüvvəsinin seçimi də sübuta yetirir. «Momus»da iştirak edəjəklər:
K.N.Maqabeli, Palyera, Çaykovskaya, Skoldova, Aktonova, Muraşeki,
Persion, Bauer-aks, Vokares, Hanna Skvaretska və Halda Putman, həmçinin
Dövlət «Ulıbka» teatrının artistləri Styetko, Zaliski, Serqey Qorodistki və
Lvovla danışıq aparılır.
Nikolay və Mixail Levyen qardaşları, yeri gəlmişkən deyək ki,
«Momus»un təşəbbüskarları olan U.Qoldliteynlə, A.Korqanla və
Samorodovla birlikdə səhnənin həyatında fəal iştirak edəjəklər.
Bütün bunlara baxmayaraq, mülayim qiymətlər təyin olunub, çünki iş
mənfəətpərəst, dar məqsəd güdməyən insanlar tərəfindən həyata keçirilir.
Şübhə yoxdur ki, «Prival komediant»ın Moskvada oynadığı rolu «Mü-a-sir
teatr» Bakıda oynayajaq.
S.E.
3
Qastrola gələn artist truppaları, beynəlxalq konsert axşamları Bakının
mədəni həyatını janlandırırdı. Məsələn, mətbuatın verdiyi məlumata əsasən,
iyunun 13-də dövlət teatrında ilk dəfə tat dilində dağ yəhudilərinin «Mixrox»
operetta truppası tərəfindən tamaşa oynanılajaqdır.
3
«Азярбайжан» гязети, № 90, 3 май (20 апрел) 1919-жу ил.
107
Yəhudi tamaşası
İyunun 13-də, bazar günü, dövlət teatrında tat dilində dağ yəhudilərinin
«Mixrox» operetta-dramatik truppasının oynayajağı birinji tamaşa təqdim
olunajaq. İlk dəfə Bakıda Ben-Qarrarininin (Mix-Ravvanoviçin) Tannayev
dövrü həyatından bəhs edən «Sulamior» əsəri və dağ yəhudilərinin həyatına
həsr olunmuş «Jəhalətin bəlası» 2 pərdəli vodevili oynanılajaq.
«AZƏRBAYCAN » qəzeti özünün noyabr nömrəsində maraqlı qeyd çap
edib. Orada məşhur tatar-başqırd melodiyalarının ifaçısı, müğənni Əziz
Almuhəmmədovun Bakıda keçən konserti barədə məlumat verilir. Konsert
müxtəlif millətlərin nümayəndələrini birləşdirərək, yerli tatar dərnəyi
tərəfindən təqdim olunan «Qayınana», həmçinin gənj müğənninin «Gözəl və
məlahətli motivli» tatar-başqırd melodiyalarını məmuniyyətlə dinləyirlər.
Teatr və musiqi. Almuhəmmədovun konserti.
Üçünjü gün, fəhlə klubu zalında Bakı səhnəsində birinji dəfəki çıxışı həm
musiqi, həm də ədəbi baxımdan uğurlu sayılan məşhur tatar-başqırd
müğənnisi Əziz Almuhəmmədovun böyük konserti oldu. Birinji hissədə yerli
tatar gənjləri dərnəyinin teatr həvəskarları tərəfindən iki pərdəli «Qayınana»
vodevili oynanıldı, sonra gənj müğənninin xüsusi zövqlə oxuduğu bir neçə
gözəl və məlahətli tatar-başqırd mahnısını tamaşaçılar böyük diqqətlə
dinlədi, gözəl ifaya görə müğənnini uzun sürən alqışlarla qarşıladılar.
Anadoludan, AZƏRBAYCAN dan, Türkmənistandan, Krım əhlindən
(türklər, osmanlılar, AZƏRBAYCAN lılar, kürdlər, türkmənlər, sartlar,
qırğızlar, başqırdlar və b.) ibarət olan tamaşaçılar diqqəti xüsusilə jəlb
edirdilər.
Tamaşaçı çox idi. Müsəlman qadınları üstünlük təşkil edirdilər.
EMPE
4
1919-ju il martın 1-də Bakı İjtimai yığınjağındakı fars axşamında
AZƏRBAYCAN , ləzgi, rus, yəhudi musiqisi səsləndi. Axşam bilavasitə fars
konsulunun iştirakı ilə keçdi və «İttihad» fars gimnaziyasının xeyrinə təşkil
olunmuşdu. Proqramda əsasən müsəlman və rus truppalarının artistləri iştirak
etmişlər, məşhur opera və operettalardan parçalar səslənmişdir.
Bakı İjtimai Yığınjağı. 1 mart 1919-ju il.
«İttihad» fars gimnaziyası xeyrinə. Fars axşamı. Proqram.
1-ji hissə
1. Fars himni. «İttihad» fars gimnaziyasının ifasında.
2. Fars xoru. Hajıbəyov qardaşlarının artist truppasının ifasında.
3. «Bülbüli zarəm». «Arşın mal alan» operettasından. Qəmər xanımın
ifasında.
4. Xanım Lezinskaya və Petemskayanın ifalarında rəqslə rus mahnıları.
4
«Азярбайжан» гязети, № 244, 12 нойабр 1919-жу ил.
Dostları ilə paylaş: |