bilig, Spring / 2009, number 49
202
Kelly, Jeffrey A. and Leonard Worell (1978). “Personality Characteristics,
parents
behaviors, and sex of subject in relation to cheating”.
Journal of Research in
Personality 12: 179-188.
Karabenick, Stuart. A. and K. Srull Tomas (1978). “Effects of Personality and
Situational Variation in Locus of Control on Academic Cheating:
Determinants of the ‘Congruence Effect’ ”.
Journal of Personality 46: 72–95.
McCabe, Donald M., Linda Kelebe Trevino and Kenneth. D. Butterfield (2001).
“Cheating in academic institutions: a decade of research”.
Ethics & Behavior
11: 219–232.
McLaughlin, Rose D. and Seteven M. Ross (1989). “Student cheating in high school:
a case of moral reasoning vs. ‘fuzzy logic’”.
High School Journal 72: 97–104.
Michaels, James W. and Terance D. Miethe (1989). “Applying
theories of deviance to
academic cheating”.
Social Science Quarterly 70
: 870–885.
Midgley, Carol and Tim, Urdan (2001). “Academic self-handicapping and
achievement goals: A further examination”.
Contemporary Educational
Psychology 26: 61–75.
Newstead, Stephen E., Arlene Franklyn-Stokes and Penny Armstead (1996).
“Individual differences in student cheating”.
Journal of Educational
Psychology 88:
229–241.
Roth, Nancy L. and Donald L. McCabe (1995). “Communication strategies for
addressing academic dishonesty”.
Journal of College Student Development
36: 531–541.
Schab, Fred (1991). “Schooling without learning: thirty years of cheating in high
school”.
Adolescence 26: 839–847.
Tang, Shengming and Zuo, Jiping (1997). “Profile of college examination cheaters”.
College Student Journal 31: 340–346.
Tibbetts, Stephen. G. and David L. Myers (1999). “Low self-control, rational choice, and
student test cheating”.
American Journal of Criminal Justice 23: 179–200.
Vitro, Frank T. and Lowell A. Schoer (1972). “The effects
of probability of test
success, test importance, and risk of detection on the incidence of cheating”.
Journal of School Psychology 10:269–277.
Vitro, Frank T. (1971). “The Relationship of classroom dishonesty to perceived
parental discipline”.
Journal of College Student Personnel 12: 427–429.
Ward, David. A. and L. Beck. Wendy (1990). “Gender and Dishonesty”.
Journal of
Social Psychology 130(3): 333–339.
bilig Bahar / 2009 sayı 49: 191-204
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı
Öğrencilerin Kopya Faktörlerine Bakış Açıları ile
Akademik Başarıları Arasında Bir İlişki Var mı?
Ahmet Tayfun
*
Özet: Bu çalışma, akademik başarı ortalaması, kopya davranışında
bulunmuş olma veya olmama ile belirlenen kopya davranış faktörleri
arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Çalışmaya toplam 493 öğrenci katıl-
mıştır. Veriler anket yardımı ile toplanmıştır.
Öğrencilerin görüşlerine
ilişkin veriler “t” testi, Pearson korelâsyonu ve faktör analizleri kullanı-
larak analiz edilmiştir. Öncelikle 34 değişkeni temsil eden 9 faktör tespit
edilmiştir. Daha sonra bu 9 faktör faktör skoruna dönüştürülmüştür. En
son olarak ilişkiler incelenmiştir. Başarı ortalaması ile faktörler arasında
anlamlı bir ilişki bulunmaz iken kopya davranışı göstermiş olma ile bazı
faktörler arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kopya, kopya faktörleri, eğitim, öğrenci.
*
Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi, Turizm Bölümü / ANKARA
tayfun@gazi.edu.tr
bilig Bahar / 2009 sayı 49: 205-220
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı
Mehmed Emin Efendi’nin Seyahatnamesi’ne Göre
Eski Bir Türk Şehri: Dehistan
Fikret
Türkmen
*
Özet: Seyahatnameler, yazarlarının öznel görüşlerini içerse de, gözle-
me dayanması ve yazıldıkları dönemin sosyal, kültürel ve ekonomik
şartlarının öğrenilmesi bakımından önemli kaynaklardır. Yazılı kültürün
yaygın olarak kullanılmadığı toplumların, gelenek, görenek, örf, adet
ve kültürleri ile ilgili bilgiler, o topluma çeşitli vesilelerle uğrayan sey-
yahların, seyahatnamelerinden öğrenilebilmektedir. Mehmed Emin
Efendi’nin yazdığı “Asya-yı Vusta’ya Seyahat” adlı eser de Orta As-
ya’da yaşayan Türk boylarının, o dönemdeki
durumunun öğrenilmesi
açısından oldukça önemli bir seyahatnamedir. Bu makalede, Mehmed
Emin Efendi’nin eseri ve bu eserdeki verilerden hareketle tarihî bir
Türk şehri olan Dehistan ve Türkmen folkloru ile ilgili tespit ve tahlille-
re yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Seyahatnameler, Mehmed Emin Efendi, Asya-yı
Vusta’ya Seyahat, Dehistan, Türkmenistan
Batı Türkmenistan’da, Kızıletrek şehrinin 90 km kadar kuzeybatısında bulu-
nan Dehistan, Ortaçağ’da önemli bir ticaret ve sanat merkezi idi. Düz bir
arazi
üzerine kurulan eski kent, 108 hektarlık bir alanı kuşatan ve yer yer
kulelerle takviye edilen kerpiç surlarla çevrilmişti. Bugün kentin harabe hal-
deki yerleşim yerinde, hala izlenebilen cadde ve bunları kesen sokaklarının
iki yanında dizildiği anlaşılan yapı kalıntıları buranın Ortaçağ’da gelişmiş bir
kent olduğunu göstermektedir. Günümüzde terkedilmiş haldeki kentte bazı
yapı kalıntıları ile, onun 7 km kadar kuzeyinde bulunan eski mezarlığındaki
Ortaçağ dönemi türbeler, Dehistan’ın ayakta kalabilen geçmişten hatıralarıdır
(Sayan 1999: 15-17, 39-60, Sayan 2002: 69-71, Pugaçenkova 1958: 172,
220, 263-268, Pugaçenkova 1967: 108, 114, 125-126, Atagarriyev 1973:
21, Atagarriyev 1974).
Günümüzde, “Meşhed-i Mısriyan” (Atagarriyev 1973: 21 vd., Minorsky
1979: 159-160) adıyla tanınan Dehistan hakkında, Ortaçağ kaynaklarında az
da olsa bilgi bulunmaktadır. Önceleri ‘Dahistan’, daha sonraları ‘Dehistan’
(ki bazı kaynaklarda Dihistan şeklinde de geçmektedir) olarak anılan kentin,
adını burada yaşayan ‘Dahlar’ isimli bir Türk Boyu’dan aldığı sanılmakta ve
bunun ‘Dahlar Yurdu’ anlamına geldiği söylenmektedir (Atagarriyev 1973:
21). Dahlar’ın durumu henüz araştırmaya
muhtaç olmakla birlikte, Z. V.
*
Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü / İZMİR
fikret.turkmen@ege.edu.tr